OVER VERLOREN TAAL                                                                                                

Bronja Prazdny is geboren en getogen in Nederland, maar is het kind van vluchtelingen. Als kind heeft ze zich altijd anders gevoeld. Als ze zich realiseert dat ze bijna niets van haar afkomst weet, besluit ze een zoektocht naar haar roots te beginnen. Dit brengt haar naar Engeland, Israël, Tsjechië en Amerika. Het resultaat van haar duik in de familiegeschiedenis is beschreven in dit aangrijpende boek.

DE LEESCLUB

Over de schrijfstijl van Bronja waren de leden van de leesclub het unaniem eens: emotioneel, ruw, puur, persoonlijk en geschreven vanuit uit het gevoel. Of zoals Tessa omschrijft: “Ik heb steeds het gevoel dat Bronja het verhaal speciaal aan mij verteld. Heel persoonlijk, heel dichtbij”.

De leesclubvragen zijn door Bronja zelf opgesteld en zorgen voor zeer interessante en boeiende discussies. Dat vluchten zoveel impact heeft op de vluchteling zelf maar ook op de volgende generatie, is iets wat de meeste lezers zich niet hebben gerealiseerd. Peggy verwoordt dit als volgt: “Vluchten is iets waar ik nog niet bij stil stond .... tenminste niet wat in de zin van wat dit met je doet en zelfs generaties verder”. Het is ook een ‘eyeopener' voor Shana_Shaan: “Ik zou het boek ook aan alle tegenstanders van vluchtelingen voorstellen omdat ze in dit boek ook hun oogjes zullen openen (net zoals ik)” en LiesjeV: “Dat (moeten) vluchten een zeer ingrijpende gebeurtenis is, behoeft natuurlijk geen betoog. De mate waarin dit nog kan ingrijpen op een volgende generatie was voor mij wel een revelatie”.

Ook van de mogelijkheid om vragen aan Bronja te stellen wordt veelvuldig gebruik gemaakt. Dit aspect van de leesclub waarin Bronja zeer openhartig de vragen beantwoordt, wordt door de lezers ervaren als een grote meerwaarde voor de leesclub. Maar niet alleen de lezers ook Bronja zelf vindt deze contacten met de lezers heel bijzonder wat blijkt uit haar volgende woorden: “Ik vind het heel bijzonder om zoveel directe feedback te krijgen op mijn boek. Ik hoor hoe jullie het lezen of hebben gelezen, wat jullie opviel of ontroerde en dat is echt erg mooi”. Vooral de vragen en gedachten van Saskia zet haar tot nadenken over sommige aspecten van het boek, zoals blijkt uit deze reactie van Bronja: “Je hebt mijn boek, inclusief alle onderliggende lagen, dat wat niet werd uitgesproken, erg goed begrepen/aangevoeld. Man. Ik ga er even over nadenken :-)”.

Het enige minpuntje waar de lezers mee komen is dat de complexe familierelaties die Bronja beschrijft soms zorgen voor verwarring, waardoor ze regelmatig even terug moeten bladeren om alles weer duidelijk op het netvlies te krijgen. Het wordt dan ook jammer gevonden dat er geen stamboom is opgenomen. Een tip voor een eventuele volgende druk!

EINDOORDEEL en WAARDERING

Bijna alle lezers vinden het een bijzonder en boeiend boek en hebben ervan genoten. Het boek wordt omschreven als duidelijk, zonder opsmuk en vol emoties in een trefzekere en heel eerlijke persoonlijke stijl die daardoor aan echtheid wint. Een verhaal dat op de lezers van de leesclub veel indruk heeft gemaakt. Bijvoorbeeld op Peggy: “Je pijn in het boek maakt je boek menselijk”. En ook op Alexandra die zegt dat ze het heel knap vindt dat Bronja zo'n persoonlijk verhaal zo toegankelijk weet te maken voor een breed publiek. Ook Saskia is daar duidelijk in: “De woede, de pijn het verdriet, de angst en de weerstand. Dat maakt het ook zo boeiend”.

Een boek dat stof tot nadenken geeft over de verschillende thema’s die aan de orde komen zoals (de gevolgen van) vluchten, identiteit en het verlies van je moedertaal.

Het eindoordeel van de leesclub komt gemiddeld uit op een mooie 4****.