Wat liefde kan doen van Lotte Kok door de Hebban Crew gekozen tot het Hebban Boek van de maand in juni. De redactie beschreef het verhaal als beklemmend, isolerend, beangstigend maar ook hoopvol en zonder enige twijfel moedig. Natuurlijk volgde op het Hebban Boek van de maand ook een Hebban leesclub. Een grote meerwaarde in deze leesclub was de aanwezigheid van de schrijfster.  

Vol spanning wachtten 10 deelnemers op de verlossende mail van Debbie. Na de mail volgden de meest enthousiaste kreten in het leesclubcafé. Een korte samenvatting van het Hebban enthousiasme: ‘wat ben ik blij’ en ‘erg fijn dat ik mag meedoen’, ‘heerlijk’ tot een potje gejuich van Gigi. Toen Hebbanista Marije besloot om met een eigen exemplaar deel te nemen, werden de toeters en confetti bovengehaald.

Na al ons enthousiasme bespraken we onze verwachtingen van het boek. Onze verwachtingen waren hoog gespannen, door het moeilijke thema hoopten we dat het onderwerp psychische mishandeling  aandacht kreeg binnen de maatschappij. Na wat opzoekwerk kwam Lavidaesbella met hallucinante cijfers: (bron Vrt nieuws) In 2022 waren er in België 60.000 politie-interventies die verband houden met partnergeweld, dat zijn er maar liefst 164 per dag. Die cijfers zijn bovendien nog maar het topje van de ijsberg. Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met een (groot) dark number. Geschat wordt dat maar één op de vijf gevallen gemeld wordt.

Suzanna: Ik verwacht een indrukwekkend verhaal, geschreven vanuit het ‘slachtoffer’, ik verwacht dat we meer te weten komen hoe het kan dat een intelligente vrouw toch in de fuik van een gewelddadige relatie terecht komt. Hoe zoiets sluipender wijs gebeurt. Maar ik verwacht ook dat we de kracht van deze jonge vrouw leren kennen en haar moed.

ElineH: Ik heb vrij hoge verwachtingen als ik eerlijk ben. Het is geen makkelijk thema en er zijn veel vooroordelen als het gaat om huiselijk geweld en mensen die in zo'n situatie blijven. Ik vraag me af of de schrijfster vanuit het autobiografische gedeelte antwoord kan geven op die vragen. Daarnaast denk ik dat het voor meer bekendheid en meer begrip kan zorgen.

Onze pen

Merendeels waren we het eens de titel dekt de lading, Wendyvd merkte wel op: De titel heeft mij eigenlijk op het verkeerde spoor gezet, omdat ik dacht dat het om échte liefde ging. Enkel bij het lezen van de titel, niet meer na het lezen van de korte inhoud. Harriet zag de titel dan eerder als een waarschuwing: Let op! Dit is wat "liefde" ook kan doen.

Natuurlijk kropen we zelf in de pen en zochten onze ‘eigen’ titel. Het bleek geen makkelijke opdracht, de titel Wat liefde kan doen dreef altijd op de oppervlakte.

Gigi: Als macht op liefde lijkt?
         Of
Wie luistert er naar mij?
          Of
Als angst en liefde vervloeien.

Magalie Bonnet: Ik zou een woordje toevoegen en je krijgt een totaal andere setting: 'Wat liefde niet kan doen'.

Katja Van Neer: Misschien "Marionet" of "Poppenkast" maar dan heb je een subtitel nodig om duidelijk te maken waar het boek over gaat "als je partner de touwtjes in handen heeft". Persoonlijk vind ik de gekozen titel echt beter dan mijn alternatief.

Opbouw

De auteur is niet chronologische te werk gegaan en neemt de lezer mee in de tijd. Eline H. zag het als een perfecte opbouw en gebruikte een mooi ‘puzzelstuk’ metafoor: ‘Gebeurtenissen in het heden worden afgewisseld met verschillende herinneringen. Hierdoor krijg je als lezer steeds een nieuw puzzelstukje en worden de verstandhoudingen steeds een beetje duidelijker.’

Gigi: In het begin is het verhaal erg springerig, wat chaotisch. Het lijkt of de auteur nog vooral bezig is met spuien, nog zoekende is naar waar ze moet beginnen, hoe ze het vorm moet geven. Dat komt goed overeen met haar gevoelens. Het is een lange proloog om te komen tot het moment waarop ze echt inziet dat het niet goed zit maar nog niet goed snapt dat ze klem zit in een nare relatie. Een bijzondere opbouw, gebruik makend van verschillende manieren om het verhaal te vertellen. Goed leesbaar en zeker niet saai.

Sommige deelnemers konden zich wel vinden in de opmerking van Gigi. Harriet ervaarde het begin dan meer als het zoeken naar een rechtvaardiging om het te mogen schrijven, steeds argumenten aandragen waardoor ze haar verhaal juist moest vertellen. Harriet had het begin niet echt als chaotisch ervaren, meer het volgen van de gedachtegang.

Schrijfstijl

Hoe hadden we de eerlijke en rauwe pen van Lotte Kok ervaren? Tijdens deze vraag werd vooral ‘prettige schrijfstijl’ meermaals herhaald, net zoals de woorden ‘makkelijk en eenvoudig'.

Marije: Ik vond de schrijfstijl heel intuïtief aanvoelen en dat past heel goed bij het verhaal. Het is eenvoudig maar ook intelligent, bedachtzaam en gevoelig, maar het raakte mij ook door de inhoud dus ik weet niet of ik het hier goed op kan beoordelen. Ik vond het in ieder geval prettig lezen.

Maria: De schrijfstijl vond ik precies goed. In het begin vond ik het wat chaotisch. De auteur heeft op heel ingenieuze wijze de voor haar gevoelige en belangrijke snaren aangehaald en ze perfect verwoord. Met zelfs op het eind nog de vermelding van een stichting die met dergelijk misbruik erg bekend is.

Magalie Bonnet: De schrijfstijl vond ik zeer intuïtief. Gewoon neerschrijven wat je denkt. Soms met wat halfslachtige zinnen. Het stond voor mij een beetje symbool voor iemand die zeer gehavend uit de strijd komt.

De rode draad

De rode draad doorheen het plot is ‘partnergeweld’, een draad die hopelijk aanzet tot gesprek. Zou de roman een aanzet kunnen geven tot gesprek of een beweging in de maatschappij? Tijdens deze interactie waren we hoopvol, toch bleef er een schaduw van vrees hangen over onze antwoorden. Ging het verhaal wel bij de juiste mensen terecht komen?

Lavidaesbella: Ik hoop en vrees tegelijkertijd. Mensen die zich al in een gelijksoortige situatie bevonden, zullen zich hopelijk begrepen en gesterkt voelen. Mensen die zo’n relatie nog nooit hebben meegemaakt, zullen het boek vol ongeloof lezen. Om die twijfelaars over de streep te trekken, zijn er meer systematische argumenten en harde bewijzen of cijfers nodig, wetenschappelijk onderbouwd en dan nog... er zullen jammer genoeg altijd non-believers zijn.

Wat met onze verwachtingen?

Al snel kwamen we aan bij de laatste vraag, tijd om even terug te kijken naar onze verwachtingen. Waren deze verwachtingen ingelost?

Magalie Bonnet las even terug en haar verwachtingen waren overstegen, ze merkte op: Ik verwachtte diepe, introspectieve passages. Die zijn er uiteindelijk wel geweest, al waren ze meer verhalend dan ontledend. Ik was ook benieuwd naar hoe er zou worden omgegaan met de spreekwoordelijke rode vlaggen. En hier overstijgt het nog hetgeen ik verwacht had. Wendyvd: Ik merk ook dat het boek wat blijft ‘hangen’, dat het nog regelmatig door mijn hoofd spookt.

Al gauw bleek dat onze verwachtingen waren ingelost, ging zich dit ook vertalen in een flikkerende sterrenhemel?

Maria: *****De verwoestende impact van emotioneel vreemdgaan.

Katja Van Neer: ****Ergens onderweg raak je verstrikt in een web van manipulatie, leugens en controle en verlies je jezelf. Wat rest is pijn, vernedering, angst, wanhoop, verdriet, eenzaamheid en onderdrukking. Ook dat is wat liefde kan doen.

Magalie Bonnet: ***Een ander beeld op partnergeweld.

Wendy: ****Een eerlijk en rauw verhaal dat nazindert.

Wendyvd: ****Dit is een goed geschreven dapper maar pijnlijk boek vol emoties, over een relatie vol psychisch geweld, een boek dat erom schreeuwt om door heel veel mensen gelezen te worden, om zo begrip te creëren voor soortgelijke situaties en signalen hiervan te herkennen.

Harriet: ****Dat dit nodig is maakt het alleen maar nog meer noodzakelijk dat het onderwerp van ‘dwingende controle’ binnen een relatie bij een groter publiek bekend wordt. Lotte Kok heeft daar absoluut een begin meegemaakt en dit boek verdient het dan ook door velen gelezen te worden.

Gigi: ****Het is een verhaal over de subtielste manier van huiselijk geweld, maar ook een verhaal over niet gehoord worden door haar omgeving en door de hulpverlening.

Marije: ***** Lotte heeft exact laten zien wat het met haar gedaan heeft. Juist ook ze zich heeft ingehouden, haar verantwoording etcetera, het klopt. Dus..vijf sterren!
Verwacht een enigszins rauw, authentiek, kwetsbaar en indringend verhaal en je komt niet bedrogen uit.

Lavidaesbella: *****Nog niet zo lang geleden is Lotte Kok uit een verstikkend web kunnen ontsnappen, vakkundig om haar heen geweven door een narcistische manipulator, zo goed als onzichtbaar voor haar omgeving. Dit boek laat je de onzichtbare pijn voelen die door een verbale agressor wordt veroorzaakt.

ElineH: ****Met haar roman weet Kok niet alleen een indringend en persoonlijk verhaal te vertellen. Ze vraagt ook aandacht voor een belangrijk maatschappelijk thema.

Suzanna: ****Verplichte literatuur voor hulpverleners.

De sterrenhemel werd gevuld met 2x3, 7x4 en 2x5 sterren hierdoor sluiten we de leesclub af met een mooi gemiddelde van 4 sterren .

Een dikke dank je wel om van deze Hebban leesclub een levendige en enthousiaste leesclub te maken. Onze dank gaat ook uit naar Lotte Kok om ons een blik te geven achter haar persoonlijk verhaal.