Het boek

Eerdere romans van Hanna Bervoets werden verschillende malen bekroond en ook won zij de Frans Kellendonk-prijs voor haar gehele oeuvre. Welkom in het rijk der zieken is haar zevende roman.

In Welkom in het rijk der zieken wordt Clay na een bezoek aan de kinderboerderij met zijn oppaskind ziek. Hij krijgt hoge koorts en vecht voor zijn leven. Wanneer de koorts daalt is hij opgelucht. Even. Want de vermoeidheid blijft en hij krijgt last van vreselijke pijnen. Q-koortsvermoeidheidssyndroom, luidt de diagnose. Clay krijgt te horen dat zijn symptomen misschien nooit meer zullen verdwijnen. In zijn verbeten zoektocht naar genezing verliest Clay alles wat hem lief is. Behandelingen leveren weinig op, zijn relatie houdt geen stand en hij raakt volledig geïsoleerd. Zo belandt hij in het Rijk der zieken, een vreemde, parallelle wereld waar andere, ondoorzichtige regels gelden en de eindbestemming onduidelijk is.

De leesclub

Voor deze leesclub werden 15 deelnemers geselecteerd. Ook hadden we een enthousiaste deelnemer met een eigen exemplaar.

Ik vind de kaft nogal 'spacey' aandoen

De zwarte cover biedt een wat sombere aanblik, vindt Fieke. Hetty en Alfred vinden de cover mysterieus overkomen. De cover spreekt niet iedereen aan, zo zegt Roosje bijvoorbeeld: “Ik vind de kaft nogal 'spacey' aandoen. Weet niet of ik hem mooi vind. Ik geloof niet zo”. Sigried merkt op dat ze de cover eerder met een thriller dan met een roman associeert, vooral door de combinatie van mat zwart en glimmende letters. Die letters zijn dan wel passend gekozen. Antoinette merkt hierover op: “Het feit dat ze op z'n kant staan vind ik ook wel veelzeggend, alsof je (leef)wereld op z'n kant wordt gezet”.

Onderwerpskeuze en thema’s

Chronisch ziek zijn is zeker een zure toestand, dat ben ik wel met Bervoets eens, maar ik vind wel dat er een verhaal in zit

Hanna Bervoets kiest met het onderwerp chronisch ziek zijn geen geliefd onderwerp uit. Zelf merkt ze hierover op: “Chronisch ziek zijn is geen verhaal. Het is een zure toestand, en that’s it”. Gekeken naar de inhoud, klopt die uitspraak wel, vindt Lisa: “Clay komt op een vrij onschuldige manier aan een zure ziekte en moet daarmee aan de slag. Hij heeft een aantal tegenslagen: diagnose, revalidatie, relaties die ontstaan en eindigen. Maar dat dat een verhaal kan opleveren bewijst dit boek. Het boek heeft echt mijn horizon verbreed!” Hetty: Chronisch ziek zijn is zeker een zure toestand, dat ben ik wel met Bervoets eens, maar ik vind wel dat er een verhaal in zit. Misschien een verhaal met minder spanning wat betreft het wel of niet goed aflopen, maar het is wel een situatie met verschillende stadia die allemaal doorlopen worden. Karlijn vindt dat Bervoets deze stelling knap heeft uitgewerkt en daarmee een verhaal heeft geschreven over iemand die zijn chronische ziekte zeker zuur vindt, en daardoor zelf ook in een zuur persoon verandert.

Naast het thema chronisch ziek zijn, ontdekten we nog vele andere thema’s in dit verhaal, waaronder (problemen met) relaties, aansluiting proberen te vinden bij een ander, isolatie, eenzaamheid, onbegrip, rouw en identiteit.

Personages

Af en toe wilde ik Clay wel even goed door elkaar rammelen

Clay komt al snel erg negatief over en dit kon niet iedereen waarderen. Evelien: “Af en toe wilde ik Clay wel even goed door elkaar rammelen, ik werd echt een beetje gek van zijn depressieve gedrag”. Dit beïnvloedde voor sommige lezers echt de leeservaring, zo zegt Juanita: “Op den duur vond ik het negativisme zo erg dat ik echt niet kon genieten van het boek, ik werd neerslachtig ervan”.

Personage Marla is wat dat betreft echt even anders. Tommy: “Marla wil verder, Clay wil terug naar het verleden. Marla probeert dingen waarvan ze voelt dat ze haar kunnen helpen, Clay probeert dingen uit wanhoop”. Heleen: “Het lijken twee gelijkgestemde zielen, die steun en kleur bij elkaar vinden. Dat vond ik wel mooi om te lezen”.

Opbouw & setting

Welkom in het rijk der zieken speelt zich af in twee werelden, de gewone wereld en een parallelle wereld. Voor Alfred zijn het twee verhalen, elk met een eigen dynamiek. Karlijn: “De parallelle wereld vond ik in die zin mooi omdat je werkelijk voor je kunt zien hoe iedereen daar met lichamen rondzeult, waar soms zwarte plekken op zitten of waarvan stukken ontbreken”. Heleen beschouwde deze wereld als een soort fantasiewereld, een niemandsland. Het sprak haar aan: “Ik vind het prachtig om te lezen dat daarin veel symboliek te vinden is, die ik kan vergelijken met de medische wereld die we met elkaar creëren”. De parallelle wereld beviel echter niet iedereen even goed. Sigried: “In het begin vond ik de parallelle wereld best interessant, maar al snel wou ik vooral het ‘gewone’ verhaal lezen, en vond ik de onderbrekingen storend”.

Toen ik aan het begin van het boek over de schildpad las, vermoedde ik al dat er met de tijd gerommeld zou worden

Sandra: “Toen ik aan het begin van het boek over de schildpad las, vermoedde ik al dat er met de tijd gerommeld zou worden (de schildpad staat symbool voor de tijd)”. In het rijk der zieken volgen we de gebeurtenissen weliswaar chronologisch, maar in de gewone wereld niet. Wil: “Het verhaal wordt bijna verteld alsof er foto’s uit een doos worden gepakt en van commentaar worden voorzien, daardoor is er geen chronologisch verhaal, maar worden markante momenten uit het leven van Clay gememoreerd”. Alfred merkt op: “In de realistische wereld krijgen we als lezer steeds stukjes uit het verleden, als puzzelstukjes”. Het is dan ook flink puzzelen voor de lezer, vinden Tommy en Juanita. Ellen heeft daar dan weer niet zo’n moeite mee: “Ondanks de best lastige structuur (parallelle werelden, wisselende perspectieven, verspringen in de tijd) heeft Bervoets er voor gezorgd dat het verhaal prima te volgen is. De vooruitwijzingen en het spreken over "was dat vóór of na de grote koorts?" maakten het voor mij aanlokkelijk om verder te lezen”.

Verwachtingen en eindoordeel

Ik verwachtte een persoonlijk account van Bervoets, en was zeker niet voorbereid op de uitvoering welke terug te zien is in Welkom in het Rijk der Zieken

Welke verwachtingen hadden we vooraf, en zijn deze uitgekomen? Lisa: “Ik wist dat het over chronisch ziek zijn zou gaan en "een rijk der zieken". Wat ik me daarbij moest voorstellen? Geen idee”. Ze vindt het verhaal uniek en verrassend. Sandra: “Ik verwachtte een persoonlijk account van Bervoets, en was zeker niet voorbereid op de uitvoering welke terug te zien is in Welkom in het Rijk der Zieken”. Ook Roosje had iets anders verwacht van dit boek: “Ik las vroeger Bervoets stukjes in de Volkskrant en die vond ik heel geestig en intelligent. Welkom in het rijk der zieken is beslist een intelligent boek, maar niet geestig (en dat hoeft ook niet), maar mijns inziens te ingewikkeld”. Fiekes verwachtingen zijn dan weer overtroffen: “Het boek heeft me echt geraakt en de twee verschillende perspectieven en de twee parallelle werelden maakten het boek vlot leesbaar en het thema wordt van alle kanten belicht. Het was erg verrassend en treffend geschreven”.

Er waren vooraf ook verwachtingen over de deelnemers aan deze leesclub. Ellen: “Ik had wel verwacht dat er medelezers met een chronische ziekte zouden meelezen en dat was ook het geval. Dat was voor mij van meerwaarde, door de ogen van medelezers meekijken”. Evelien: “Ik was vooraf benieuwd of ik veel herkenning in het boek zou zien. Dat is wel het geval, maar helaas waren het vooral de negatieve zaken rondom chronisch ziek zijn die ik er in herkende. Misschien moet ik zelf maar eens iets op papier zetten over de paar positieve kanten, haha!”

En dan nu het eindoordeel! De beoordelingen lopen uiteen van 2 sterren tot en met 5 sterren, we hebben het boek dus heel verschillend ervaren.

Twee sterren

"Mijn eerste boek van Hannah Bervoets en wat heeft ze het me moeilijk gemaakt." (Juanita)

Drie sterren

“Ik vind het geen perfect boek, maar als het de wereld voor hen die chronisch ziek zijn een beetje beter maakt, dan is deze roman een begin.” (Antoinette)

“Het boek zorgt ervoor dat de lezer zich afvraagt in welk rijk hij zich bevindt en hoe zijn houding is ten opzichte van de inwoners van het andere rijk. We worden welkom geheten in het rijk der zieken, maar het blijft een oppervlakkige rondleiding, omdat je niet echt met Clay kunt meeleven.” (Wil)

Vier sterren

"De efficiëntie waarmee Bervoets de opkomende pijn - een kleine steek die stap voor stap een volledig lijf overneemt - weet te beschrijven, maakt het echter de moeite waard om dit boek te lezen." (Sigried)

"Een boek die haar (Bervoets) eigen stelling dat “chronisch ziek zijn geen verhaal is, het is slechts een zure toestand”, onderuit haalt. Ja, het is een zure toestand, maar wat een verhaal!" (Alfred)

Vijf sterren

“Een reëel boek zonder goede afloop en zonder een afronding, waardoor je het niet voldaan aan de kant legt, maar tegelijk een boek dat gelezen moet worden.” (Heleen)

Het gemiddelde van de zestien beoordelingen komt uit op een mooie 3,7 sterren!