Verhalen over de oorlog doen het nog steeds goed. Begin 2018 verscheen Wolfskinderen, het nieuwe boek van Paul Dowswell. Deze auteur schrijft over de oorlog alsof-ie er zelf bij is geweest. In Wolfskinderen neemt hij ons mee naar Berlijn, de Tweede Wereldoorlog is net voorbij en veel kinderen zijn op zichzelf aangewezen. Zo ook de hoofdpersonen in dit verhaal.

Wat vonden de deelnemers van deze leesclub van deze young adult? Lees het in dit verslag.

WOLFSKINDEREN
Het is juli 1945. Het Derde Rijk van Hitler is ten einde gekomen, en de Tweede Wereldoorlog is voorbij. Otto is de leider van een groep kinderen die leven in de kelder van een verlaten ziekenhuis. De wolfskinderen moeten zien te overleven tussen de legers, de rivaliserende gangs en een oorlogscrimineel die hen stalkt. Een spannend verhaal over vriendschap en overleven tegen alle verwachtingen in.

LEESCLUB
Tijdens de leesclub bespraken de leesclubdeelnemers wat zij van het boek vonden.  

Volwassen gedrag
Het was gruwelijk zo net na de oorlog in Duitsland. “Helena en Otto nemen de ouderrollen op hun en bekommeren zich vooral om de 'kleintjes'”, zegt Miranda. Wendy ziet dit ook: “Otto en de anderen zijn eigenlijk nog kinderen maar moeten zich staande houden in een wereld die door volwassenen is "verziekt".” Het is een opvallend punt dat alle lezers noemen. De volwassenheid van de hoofdpersonen straalt van de pagina’s af. “Ze moeten de verantwoordelijkheid nemen om hen te voorzien van het nodige voedsel. Maar ook de andere kinderen moeten meehelpen hierbij.” De lezers vinden dit niet vreemd. “Kon me ondanks dat het echt te afschuwelijk voor woorden is dat ze zo moesten (over)leven erg goed erin inleven”, zegt Carmen.

Overleven en doorzetten
Om in het Duitsland net na de Tweede Wereldoorlog te overleven, moet je niet snel opgeven. MichelleS: “Overleven is eigenlijk de rode draad in het verhaal. Continue moeten ze overleven, wat ze bij verschillende situaties brengt, waar ze zich weer uit moeten wringen.” “Sterke wil en Doorzettingsvermogen wil ik hier ook nog aan toevoegen. Dit is namelijk nodig om toch steeds weer de stappen te zetten en iedere dag weer voor hun leven te vechten”, zegt Carmen daaropvolgend. Ook Miranda viel het overlevingsaspect op: “Overleven hoort er ook echt bij, ze moeten door de ruïnes van Berlijn struinen om spullen te vinden die ze kunnen ruilen tegen eten, maar aan de andere kant zetten ook steeds hun levens op het spel omdat het gevaar over om de hoek komt kijken.”

Aan het lot overgelaten
“Alle volwassen mensen lieten de kinderen zo goed als links liggen en niemand die zich echt om hun bekommerden”, Miranda verbaasde zich erover tijdens het lezen. “Ze moeten zelf hun plan trekken om te overleven. Ze moeten zo snel volwassen zijn en staan er vaak helemaal alleen voor”, ook Severine viel het op dat de jongeren er helemaal alleen voor stonden. Jeffrey ontdekte nog wat anders: “Ik vind het feit dat wanneer er wel een volwassen figuur optreed deze misbruik van hun onschuld maakt.” Myriam sluit af met: “De mensen bekommerden zich meer om zichzelf, om zelf te overleven en de mensen met wie ze mee optrokken. Dit geldt eigenlijk voor iedereen in het verhaal, dus ook de kinderen.”

Niet af
De lezers zijn het er in ieder geval helemaal over eens. De roman is nog niet af. Lisa zegt: “Ik zou het verhaal een duidelijker einde geven, nu heb ik dat er zelf een beetje bij bedacht.” Daar is de rest het duidelijk mee eens: Clarissa heeft nog veel vragen na het lezen van Wolfskinderen: “Het einde had voor mij wat meer details mogen bevatten. Hoe zijn alle kinderen terecht gekomen? Wat was nu precies de weervolvengroep? Nog iets meer het verhaal uitdiepen.”

BEOORDELING
De lezers begonnen in het boek met de verwachting meer te weten te komen over het leven na de Tweede Wereldoorlog in Berlijn. Ondanks dat het verhaal niet af lijkt, weet het de lezers wel te raken. Veel deelnemers hadden er nooit over nagedacht hoe het na de oorlog in Duitsland was. In die zin heeft het de horizon verbreed. Wolfskinderen krijgt een gemiddeld cijfer van afgerond 3 sterren.

Saskia beoordeelt het boek met 4 sterren: “Maar met het lezen van Wolfskinderen ben ik me bewuster geworden wat het betekende voor de kinderen die niet werden bevrijd maar overwonnen.”
Myriam beoordeelt het boek met 4 sterren: “Al met al was het fijn geweest om een vooruitblik te hebben op hun toekomst en hoe het verder met hun gaat na de wederopbouw van Berlijn. Tevens vraag ik me af wat de bouw van de Berlijnse muur voor hun betekend zou hebben. Zouden Helene en Otto uiteindelijk door die muur gescheiden raken of blijven ze gewoon bij elkaar?”
M-I-N-C-A beoordeelt het boek met 3 sterren: “Ondanks dat dit verhaal zeer beladen onderwerpen aansnijdt is het toch redelijk luchtig beschreven, zonder dat ik de ernst ervan uit het oog verloor tijdens het lezen.”