Het boek Wij tegen jullie of Vi mot er van de succesvolle Zweedse auteur Fredrik Backman is de opvolger van zijn boek Björnstad dat in 2016 uitkwam. Van zijn hand verschenen ook eerder de romans Een man die Ove heet, Britt-Marie was hier, en Oma heeft me gestuurd om te zeggen dat het haar spijt. Dit boek is eventueel apart te lezen, maar dat heeft wel als nadeel dat je als je het eerste deel van deze beoogde Björnstad-trilogie achteraf nog wilt lezen je ongeveer al weet hoe een en ander zal aflopen. Dezelfde personages komen terug en beleven nieuwe gebeurtenissen maar niet zonder dat er gerefereerd wordt naar het verleden uit het eerste deel. In deze buddyread gaan we proberen te beschrijven wat we van dit tweede deel vonden zonder al te veel te verklappen uit het eerste boek. Marjolein las de Nederlandse vertaling, ik, Nathalie, het Zweedse origineel. Per uitzondering plaats ik deze buddyread op deze spot, omdat dit boek ook mooi past bij Literatuur uit het hoge Noorden natuurlijk.

Wat gebeurt er in dit boek allemaal in Björnstad?

Marjolein: Beng, beng, beng. (Red: het geluid van hockey pucks) In Wij tegen jullie slaat Backman de lezer weer met behoorlijk veel spanning om de oren net als in zijn voorganger Björnstad.  In Björnstad viel het ijshockeyteam uit elkaar en in dit deel kan je lezen hoe Björnstad zijn wonden likt en verder gaat.

Nathalie: In Björnstad, een klein Zweeds stadje omgeven door bossen, is ijshockey het belangrijkste wat de gemeenschap samen houdt, maar nu ook wat zich tegen hen zal keren. Ze hebben een juniorteam dat een tijd geleden op hoog niveau meespeelde, maar nu wordt de club bedreigd met het faillissement en met sluiting. De directeur, Peter Andersson, een vroegere ‘international’ die in het Amerikaanse ijshockey mee speelde (de NFL), doet er alles aan om zijn club open te houden maar is ook niet meer de populairste persoon in zijn stad. Hij krijgt onverwacht hulp van een lepe populistische politicus die hij weliswaar niet vertrouwt, maar wiens uitgestoken hand hij toch maar aanvaardt om zijn droom te kunnen behouden. Björnstad vormt eigenlijk een gemeente samen met Hed, hun dichtstbij gelegen buurstad en met wie ze de gemeentelijke financiering moeten delen. In dit boek gaat het er dan ook om dat door populisme deze 2 stadjes en mensen onderling tegen elkaar worden opgezet, op verschillende vlakken. Voor de hand liggende inspiratie in deze tijden natuurlijk…  

Marjolein: Maya zoekt haar eigen kracht nadat ze slachtoffer werd van een verkrachting maar ze heeft besloten dat ze een overlever is. Haar ouders en broer zijn nog niet zover als zij.
Benji leeft nog steeds in een spagaat, waar hij  nog niet weet uit te komen. Door middel van sociale media wordt hij voor het blok gezet. Naast dit actuele thema, komt er nog een actueel thema voorbij: de opkomst van een populistische politicus die de maatschappij uit elkaar drijft. De geheime spelletjes die zich hierbij afspelen, beschrijft Backman met de nodige lading.

Nathalie: De dochter van Peter, Maya, lijdt nog steeds maar krijgt steun van haar beste vriendin Ana, ook al zal deze laatste haar uiteindelijk enorm teleurstellen. Haar ouders drijven van elkaar weg en Leo voelt zich schuldig dat hij zijn zus niet kon beschermen. Ze zijn niet de enige met problemen. Zowat alle families van de ijshockeyspelers en andere personages hebben hun eigen kruis te dragen, en meestal nogal zwaar ook. Benji’s geheim wordt via de sociale media bekend gemaakt, inderdaad een heel actueel thema. Een aantal spelers leven in sociaal erg moeilijke omstandigheden, zoals Ana, haar vriendin, Bobo, Amat, enz.

Als daartussen het verhaal op gang komt om de club in leven te houden met alle politieke gekonkel van dien, kan dit zelfs wat overdreven overkomen. Ook de nieuwe trainster van het juniorteam - jawel een vrouw ! -  die vroeger in het Zweedse nationale damesteam speelde, trekt veel aandacht naar zich toe door haar onconventionele houding en het feit dat ze zich niets aantrekt van wat de lokale inwoners wel van haar denken. De plaatselijke ‘hooligans’ die ook het belangrijkste dorpscafé bezoeken, zijn wel gewelddadig en jagen vooral veel schrik aan, maar ook loyaal aan hun dorp en helpen blijkbaar een aantal mensen binnen of net aan de rand van hun eigen kring het hoofd boven water te houden. Het doet wat afbreuk aan de geloofwaardigheid hier en daar.

Hoe beoordeelden we verder het boek? Perspectief, spanning, boodschap, ...

Marjolein: Het boek wordt verteld vanuit een alziende verteller, waardoor je regelmatig het gevoel krijgt als lezer dat je zelf van bovenaf naar het dorp en zijn inwoners kijkt. Het werkt goed bij dit verhaal, waar verdrietige, maar ook angstige gebeurtenissen plaatsvinden. 

Nathalie: Ook ik had het gevoel dat ik vanuit een vogelperspectief op het dorp en zijn inwoners neerkeek omwille van de alwetende verteller. In dit geval bleef het me storen, langer dan bij het eerste boek ook, omdat ik het meestal aangenamer vind om naast een personage mee te lopen en echt mee te maken wat zij/hij ook beleeft. Zo empathisch werd het deze keer echter niet voor mij. De verteller weidt te veel uit over wat hij al weet en wat er eventueel in de toekomst zou kunnen gebeuren met een aantal personages. Het werkte bij mij afstand oftewel vervreemding in de hand.

Marjolein: Ondanks alle dreigende gebeurtenissen, biedt Backman ook hoop. Hoop dat alles uiteindelijk goed komt en ook het realisme dat je niet kan leven zonder tegenslag. Wat je ermee doet, zoals Mira en Benji, bepaalt de kwaliteit van je leven.

Nathalie: Voor mij zit er minder spanning in dit boek dan in het eerste. Zijn manier van schrijven is ongeveer hetzelfde als in het eerste deel, en de verschillende verhaallijnen en de personages zijn wel boeiend genoeg om te blijven volgen.

Marjolein: Wij tegen jullie is beter geschreven dan Björnstad. In Björnstad werd de spanning met teveel nadruk opgevoerd, dat is in Wij tegen jullie veel gedoseerder. Dat komt mede doordat er veel meer verhaallijnen zijn in dit deel, waar Backman mee uit de voeten kan en de spanning van nature komt.

Onze conclusie:

Nathalie: De boodschap die Backman meegeeft, mag dan wel mooi zijn, zijn levenslessen worden ook een beetje te theoretisch én paternaliserend naar mijn gevoel. Alsof ‘nonkel pater aan het preken is’ of zoiets. Bij wijlen ook niet suggestief genoeg, de lezer hoeft niet meer te werken om zijn boodschap binnen te krijgen. De auteur kan het wél hoor, ook in zijn dunne pareltje En elke ochtend wordt de weg naar huis steeds langer bijv. Het ontevreden gevoel is net wat minder dan de wil om te weten hoe het met de wel goed doorleefde en evoluerende personages zal aflopen in het derde en laatste deel. Het feit dat er geen ontelbare delen meer komen, maakt dat wel net voldoende doenbaar en overzichtelijk. 2,5 ster, afgerond naar 3.

Marjolein: Backman laat in dit boek weer zien dat hij goed kan schrijven, het is een aanrader om te lezen. 4 Sterren voor deze mooie roman. Hopelijk komt er nog een vervolg, het einde biedt genoeg mogelijkheden.

Image by kclarke from Pixabay