In onze Releaselijst romans & non-fictie van juli stonden naast zestien fictieboeken drie non-fictieboeken. Eén daarvan is inmiddels vier keer gelezen. Voor de andere twee lijkt tot nu toe weinig belangstelling. Zo heeft Levensmuren - De wereld rond mijn zomerhuis van Nina Burton, tot vandaag nog geen waardering gekregen op Hebban. De hoogste tijd om daar verandering in te brengen. Gea las het boek en vertelt erover.

De auteur

Nina Burton (1946) is een Zweedse poëet en essayist. Ze studeerde onder andere literatuur en filosofie. Kenners prijzen Burton om haar unieke talent een lyrische stijl te combineren met kennis van de natuurwetenschappen. Haar boek The Gutenberg Galaxy Nova werd in 2016 bekroond met de prestigieuze Zweedse Augustprijs voor non-fictie. Ook won ze de Stora Fackbocksprijs. Burton is lid van de Koninklijke Zweedse Academie voor de Natuurwetenschappen. Haar recentste boek Levensmuren is genomineerd voor diverse prijzen. De vertaling is gedaan door Geri de Boer.

Flaptekst

Het zomerhuisje dat Nina Burton erft van haar moeder is in slechte staat. Als ze begint met de renovatie, merkt ze dat ze niet de enige bewoner is: de dakisolatie vormt een warm nest voor een familie eekhoorntjes, aan de deur hangt een bijennest, en het gehamer aan het huis krijgt al snel een echo in het driftige getimmer van een specht. De dieren in haar nabijheid vormen de aanleiding tot aanstekelijke anekdotes. Wist je bijvoorbeeld dat er in totaal meer mieren zijn dan het aantal seconden dat is verstreken sinds de oerknal? Of dat eekhoornvrouwtjes na elke voeding de buikjes van hun zuigelingen likken en masseren, om zo de spijsvertering op gang te houden? Of dat de zucht naar het zuiden van trekvogels zo sterk is dat niets hen tegenhoudt: zo is er het verhaal van de vleugellamme ooievaar die 150 kilometer op zijn ranke poten aflegde. Deze en vele andere verrassende anekdotes over de dieren waarmee Burton haar huis deelt, verweeft de bekroonde en bejubelde Zweedse schrijfster met wetenschappelijke en filosofische beschouwingen.

Hoe het begon

Ik neem de inhoudsopgave van Levensmuren door en blader meteen naar het eind van het boek, de literatuurlijst. Wat ik dacht te zien klopt, die bevat ruim twintig pagina’s aan bronnen met een kort voorwoord van Burton en de vertaler. Over de bronnen zegt Burton:

“Als ik ze in de tekst zou moeten verantwoorden, zou het een academische verhandeling worden, geen literair essay.”

Mijn nieuwsgierigheid wordt hierdoor verder aangewakkerd, en ik ben benieuwd hoe de auteur dit alles in aanstekelijke anekdotes heeft vormgegeven.

Het boek

Het boek is verdeeld in zeven hoofdstukken, die allemaal een ander stukje van de wereld rondom het zomerhuis - waaraan ondertussen druk verbouwd wordt - vertellen. Burton doet dat niet alleen aan de hand van de dieren die ze ziet of ontmoet, maar ook de planten en bomen inspireren haar hierbij. En of het nu gaat om de eekhoorn die een appartement heeft onder het bitumen dak, de solistische bij in het deurkozijn, de berk op de hoek van het huis of de vossen onder de vloer, de auteur combineert haar eigen ervaringen met (natuur)wetenschap, geschiedenis, mythologie en fabels. Burton verliest zich daarbij overigens niet in vals sentiment. Dat blijkt als ze een kolonne mieren aan de wand van haar schrijfhuisje (een schuurtje bij het zomerhuis) ontdekt. Nadat ze urenlang wetenswaardigheden over de leefwijze, het intellect en de communicatie van mieren heeft bestudeerd, stapt ze het zomerhuis weer binnen. Om daar een zwerm vliegende mieren te ontdekken die ze zonder enige aarzeling te lijf gaat met de stofzuiger. 

Intelligentie, communicatie en de DNA-geschiedenis van het leven lopen als rode draden, die net als wortels nooit in de knoop raken, door het boek heen. Over de dubbele helix van DNA zegt Burton:

“Daarin zat een kroniek van de geschiedenis van het leven. Zelfs de kleinste deeltjes waren er al vanaf het begin bij. Alles werd beschreven in microstijl.”

Dat Burton hierbij geen onderscheid maakt tussen flora en fauna wordt verderop duidelijk als ze schrijft:

“Maar de meeste zaden kregen vleugels, propellers of parachuutjes. Daardoor bewaarden bomen in elk geval de herinnering aan vliegen.”

Mijn leeservaring

Ik ben blij dat ik de enorme literatuurlijst gezien heb voor ik begon te lezen, dat heeft me voor een teleurstelling behoed. Mijn idee vooraf was dat ik een roman in handen had die vooral over de vele bewoners in en om het zomerhuis zou gaan. De vele bewoners blijken meer de kapstok te vormen en aanleiding te geven voor met name wetenschappelijke beschouwingen. Hierdoor lag mijn leestempo stukken lager dan ik tevoren had ingeschat. Dit alles neemt niet weg dat ik er van genoten heb en dat ik het boek met vier sterren heb gewaardeerd. ****

Zet je dit boek nu op je WIL-lijst?