In Zweden hoort hij bij de populairste schrijvers en opiniemakers van het land. Van zijn boeken werden in Zweden alléén meer dan 10 miljoen exemplaren verkocht, en zijn werk is vertaald naar meer dan twintig talen. Maar wie is Jan Guillou eigenlijk, wel eens Zwedens grootste verhalenverteller genoemd, maar ook veelbesproken journalist, opiniemaker en columnist? Over Jan Guillou kan véél verteld worden, echt véél want hij is bepaald geen onbesproken figuur en heeft al heel wat watertjes doorzwommen.

Door No machine-readable author provided. Hannibal assumed (based on copyright claims). Own work assumed (based on copyright claims), Publiek domein, Link

Over zijn leven

Zijn leven begint in 1944 in Södertälje, een stadje in Midden-Zweden waar hij geboren wordt uit een Franse vader, zoon van een diplomaat, en een Zweedse moeder, uit een welvarende familie. Bij de geboorte krijgt Guillou dan ook het Franse staatsburgerschap mee, maar in 1975 verandert hij dit naar de Zweedse nationaliteit. Zijn moeder hertrouwt en hoewel hij in een begoede omgeving opgroeit en naar school gaat, zou de relatie met zijn stiefvader aan de basis liggen van zijn roman Het kwaad (Ondskan) uit 1981, waarin hij gewag maakt van mishandeling en geweld en zijn tijd op een internaat dat de hel zou zijn geweest. Guillou beweerde ook dat zijn stiefvader een sadist was. De feiten uit zijn boek werden achteraf echter tegengesproken door veel mensen uit zijn omgeving, zoals zijn eigen moeder en halfzussen, leerkrachten en klasgenoten. Het boek kende wel een grote populariteit in Zweden en werd verfilmd in 2001.

Hij studeerde deeltijds gedurende 2 jaar rechten maar schreef voornamelijk ook als journalist voor verschillende media van de linkse zijde en van solidariteitsbewegingen. In deze hoedanigheid verwierf hij vooral bekendheid vanwege de IB-affaire. Al vanaf het begin had hij een grote interesse voor de Zweedse inlichtingendiensten en samen met een andere journalist ontsluierde hij een in het geheim opgezette dienst ‘IB’, op vraag van de Zweedse defensie, waarvan zelfs de regering het bestaan niet afwist. Op grond van spionagebeschuldigingen werd Guillou nadien voor 10 maanden gevangen gezet. De Zweedse regering was sociaaldemocratisch in die tijd waar hij echter ook geen vrienden mee was vanwege zijn maoïstische, communistische sympathieën. Volgens Guillou zou personeel van deze IB inbreuken tegen de wet hebben gepleegd, een aantal linkse organisaties hebben bespioneerd en dergelijke, maar dit werd nooit bevestigd door de onderzoekscommissie die zich met deze zaak bezig hield.

Journalistiek en politiek

Guillou is dus niet echt een neutrale schrijver en journalist. Een onafhankelijke waarschijnlijk wel, want dankzij zijn immens populaire boeken in de Coq Rouge-reeks over spion Carl Hamilton, de kruisvaarderstrilogie rond Arn en nu zijn nieuwe serie over De Grote Eeuw en zijn andere populaire romans, hoeft hij financieel niet meer om te kijken naar anderen. Bovendien startte hij nadat hij zijn contract bij Norrstedts uitgeverij had opgezegd, in het jaar 2000 zijn eigen uitgeverij, samen met zijn vrouw, uitgeefster Ann-Marie Skarp en collega auteurs-journalisten Sigge Sigfridsson en Liza Marklund, namelijk Piratförlaget. Geëngageerd is hij zeker. Hij heeft sympathie voor de Palestijnse zaak maar heeft anderzijds ook een aantal antisemitische uitspraken gedaan en ook een aantal controversiële uitspraken over feminisme en homoseksualiteit. In een interview nav de lancering van zijn historische documentaire boek “Häxornas försvarare” (“De heksenverdedigers”, niet vertaald) zei hij in 2002 het volgende over homoseksualiteit: "Homoseksualiteit is eerder een modieus verschijnsel dan iets dat iemand is aangeboren. Het is iets dat in de geschiedenis telkens is opgekomen en weer verdwenen", en: "Homoseksualiteit bestond niet in de 17e eeuw".

Ook in 2009 werd er bekend gemaakt en door hemzelf gedeeltelijk bevestigd dat hij met de Russische KGB zou hebben samengewerkt tussen 1967 en 1972, dit om een stuk over hen te kunnen schrijven. Hij zou opdrachten voor hen hebben uitgevoerd en daar enkele malen geld voor hebben gekregen. De Zweedse binnenlandse inlichtingendienst (SÄPO, voor wie de Millenniumreeks ook heeft gelezen)  zou hebben bevestigd dat het om openbare informatie ging en dat hij geen misdrijf had gepleegd.  

Een zeer productief schrijver

Hij blijft tot op de dag van vandaag een veelgevraagd commentator over voornamelijk de conflicten in het Midden-Oosten. Met zo’n resem aan zijprojecten, hij heeft ook een aantal keer voor tv gewerkt, zou je bijna vergeten dat hij één van de productiefste schrijvers is in Zweden. Hij heeft een heel aantal boeken geschreven waarvan er een heel aantal deel zijn van enkele series:

Coq Rouge

In 1986 publiceerde hij een roman over de fictieve militaire spion Carl Hamilton, met een links politieke achtergrond. Hij heeft een vergelijkbare training ondergaan als de Amerikaanse Navy SEALs. Een van zijn superieuren gaf hem de bijnaam Coq Rouge. De reeks bestaat oorspronkelijk uit 10 delen (de magische Zweedse 10, lees dit dossier), waarvan er vijf in het Nederlands zijn vertaald. Er zijn ook heel wat verfilmingen van geweest, de recentste met Michael Persbrandt in de hoofdrol en ook een oudere met onder andere een jonge Peter Haber in de hoofdrol. Als de boeken James Bond al niet achternagaan, dan zeker wel de laatste films trouwens.

• Coq Rouge: Berättelsen om en Svensk spion (Coq Rouge), 1986
• Den demokratiske terroristen, 1987 (naar het Duits vertaald als Der demokratische terrorist)
• I nationens intresse, 1988 (naar het Duits vertaald als Im Interesse der Nation)
• Fiendens fiende (De vijand van de vijand), 1989
• Den hedervärde mördaren, 1990 (naar het Duits vertaald als Der ehrenwerte Mörder)
• Vendetta (Vendetta), 1991
• Ingen mans land (Niemandsland: Russische kernwapens op de zwarte markt), 1992
• Den enda segern (De uiteindelijke overwinning), 1993
• I hennes majestäts tjänst, 1994 (naar het Duits vertaald als Im Namen Ihrer Majestät)
• En medborgare höjd över varje misstanke, 1995

Nadien volgden er toch nog een aantal losstaande romans met Carl Hamilton als hoofdpersonage:

• Hamlon - en skiss till en möjlig fortsättning, 1995 (geen echte roman)
• Madame Terror, 2006 (Nederlandse vertaling 2008)
• Men inte om det gäller din dotter, 2008 (een mix van de personages Carl Hamilton en politiechef Eva Johnsén – Tanguy uit een andere serie boeken die niet vertaald werd)

Arn Magnusson

Nadat Guillou de succesreeks Coq Rouge had afgerond, begon hij aan een trilogie over Arn Magnusson, een fictief personage uit de Zweedse middeleeuwen die door een samenloop van omstandigheden noodgedwongen tot tempelier wordt opgeleid.

De trilogie bestaat uit de volgende boeken:

• Vägen till Jerusalem ("De weg naar Jeruzalem"), 1998
• Tempelriddaren ("De tempelier"), 1999
• Riket vid vägens slut ("Het rijk aan het einde van de weg"), 2000

Daarnaast is er een vierde losstaande roman over Birger Magnusson, de kleinzoon van Arn:

• Arvet efter Arn ("De erfenis van Arn"), 2001

De trilogie is enorm populair in de Scandinavische landen, en werd eveneens verfilmd: Arn – The Knight Templar uit 2007 en Arn – The Kingdom at Road's End uit 2008.

De grote eeuw

In 2011 verscheen het eerste deel in de serie De grote eeuw, aangekondigd onder de noemer ‘drie broers, twee oorlogen, één eeuw'. De reeks wordt uitgegeven door Prometheus en is tot hier toe steeds vertaald door Bart Kraamer.

• Brobyggarna (Bruggenbouwers), 2011
• Dandy (Dandy uit het noorden), 2012
• Mellan Rött och svart (Tussen rood en zwart), 2013
• Att inte vilja se (De kop in het zand), 2014
• Blå stjärnan (Blauwe ster), 2015
• Äkta amerikanska jeans  (Echte Amerikaanse jeans), 2017

In Zweden kwam onlangs ook het zevende deel uit met als titel het mythische jaartal, 1968. De schrijver heeft ons in het totaal 10 of zelfs meer delen beloofd in deze serie. Het wordt dus uitkijken hoe hij ze zal vervolledigen.

Naast deze series heeft hij nog een aantal andere romans waaronder een politieserie van 3 boeken (die rond politiechef Eva Johnsén-Tanguy) en een hele reeks non-fictieboeken uitgebracht, ook met een aantal medeschrijvers waaronder Leif G.W. Persson, ook een niet-onbekende Zweedse misdaadschrijver en -expert.

Kennen onze bloggers al iets van deze auteur of van zijn werk?

Greet: “Toen ik Zweeds studeerde, heb ik Ondskan gelezen (de Lättläst-versie, in eenvoudig Zweeds dus). Dat is de enige standalone die ik van Guillou in huis en gelezen heb. Ik verzamel wel de Zweedse pockets van zijn meest bekende werk, de serie Det stora århundradet / De grote eeuw. Het eerste deel Bruggenbouwers had ik uit de bieb en vond ik fantastisch, vandaar dat ik de hele reeks in de originele versie wilde lezen. Aanvankelijk was er sprake van een vijftal boeken, als ik me goed herinner, ondertussen sluit de auteur niet uit dat er minstens twee keer zoveel komen.” 

Jan: "Ik heb Het kwaad van hem gelezen, tweemaal zelfs. Ik vond het een enorm goed geschreven verhaal dat ik beide keren achter elkaar heb verslonden. Verder ken ik helaas nog niets van hem maar ik wil toch mijn best doen alles van Bruggenbouwers te lezen en ook de hele reeks van Coq Rouge. Niet alles hiervan is vertaald volgens mij, maar dan lees ik het wel in het Duits."

Hebben jullie al boeken gelezen uit het grote oeuvre van deze fascinerende schrijver?

-Nathalie-

Bron: Wikipedia (Zweedse versie), https://uitgeverijprometheus.nl/