Het moet in de sterren geschreven hebben gestaan dat de succesvolle debuutroman Woesten van Kris Van Steenberge voor het theater bewerkt zou worden en op het podium worden gebracht. Van Steenberge is namelijk eerst en vooral een toneelschrijver en regisseur (en docent) en is pas later met romans schrijven begonnen. Het boek won in 2014 de Bronzen Uil en de Debuutprijs, is al aan zijn 20ste druk toe of zelfs meer, en zijn nu ook de filmrechten verkocht van het boek, én is er momenteel een theatertournée  aan de gang. De auteur schreef zelf het theaterscript, de regie is van Ignace Cornelissen en de theatergroep Opmaat brengt het op de planken. Nathalie ging kijken in het Cultureel Centrum van Merksem en vond het goed, zelfs heel goed!

Tekst: Nathalie
Banner: Anne

Al enkele jaren geleden las ik het boek Woesten (in 2016) dat ik direct prachtig vond. In 2017 woonde ik een lezing bij van de auteur in de plaatselijke bibliotheek, die het boek niet voorlas maar naar voren bràcht zonder de tekst er bij nodig te hebben. Wat een knappe prestatie, dacht ik toen al. Een indruk van mezelf van die lezing vind je hier.  Bij stukjes en beetjes kon ik anderen overtuigen om dit boek te lezen, ook Jan en Harriet uit onze club hebben van het boek genoten: lees hun verslag hier, Hetty en Evelien waren al overtuigd voordat ze bij ons clubje toe traden (retroactief haha), en nu sinds kort ook Gigi. Wat zij ervan vindt, zal je hier later nog kunnen lezen. Hoe een boek op de planken tot leven komt, met het beperkt aantal middelen dat theater eigen is, maakt mij altijd nieuwsgierig en dit wilde ik nu zeker zien!

In het boek komen er uiteraard meer personages aan bod dan in het toneelstuk, maar de belangrijkste zijn uiteraard overgebleven: Elisabeth, Guillaume, hun tweeling Valentijn en Nameloos, meneer Funke, de priester én het dorp komen ruimschoots aan bod.  Ze worden gestalte gegeven door de acteurs Katrien De Ruysscher, Tom Van Bauwel, Wito Geerts, Johannes Wirix-Speetjens en Bert Verbeke die dit allemaal fantastisch doen. Meneer Funke en de priester worden door één en dezelfde acteur gespeeld (Van Bauwel), en dan zijn er de 2 acteurs (Geerts en Wirix-Speetjens) die zowel het verhaal als de geruchten van het dorp vertellen en in het tweede deel ook de rollen van de broers op zich nemen.  

Bijna alle verhaallijnen uit het boek worden opgenomen in het stuk, wat misschien wat veel is, maar er wordt met tijdssprongen gewerkt. Anders zou de tijd dat de kinderen opgroeien en de breuklijn die W.O. I vormt in het verhaal, uiteraard veel te lang duren. Het motto “Men grijpt geen tijd, tijd grijpt ons”, is zeker van toepassing op het verhaal. De vertelling van het verhaal oogt best klassiek: de komische ‘dorpse’ observaties, over hoe het dorp naar de driehoeksverhouding kijkt tussen Elisabeth, Guillaume en meneer Funke, door de vertellers die op elkaar reageren, en hun schets van het hele verhaal, werken voor mij wonderwel. Het broeierige, het gefluister uit het boek komt hierdoor zeker tot zijn recht op het podium.

De theatertekst is opnieuw bij wijlen heel poëtisch en bevat erg mooie zinnen. Daarin doet de gesproken tekst zeker aan het taalgebruik van het boek denken.

E: Hendrik

waarom klinkt gij
als twee stemmen in mijn kop

Hendrik De Maere
waar en waarachtig

dat ben ik

E: een bas en een sopraan
een kind en een kerel
een engel en een duivel
alles tegelijk zijt gij
hoe komt dat toch

[…]

Slot:

N: ik praat nog vaak met haar
V: ik ook
dan denk ik dat ze hier is
N: de regel van drie
geen gemakkelijk vraagstuk
V: het leven
N: luister
de branding van de zee
V: de keien rollen in het water
E.: soms luisteren de zwaluwen
met ons mee

E = Elisabeth, N = Nameloos, V = Valentijn

Over het geheel is het stuk erg herkenbaar voor diegenen die het boek hebben gelezen. Andersom zal het voor mensen die het theaterstuk zien en nadien het boek eventueel nog ter hand willen nemen, de verrassing van de plot wel wegvallen, ook al zitten er extra stukken in het boek die de tijdssprongen in het stuk verder invullen. Het klopt ook wel ergens dat tegen het einde enkele verhaallijnen haastig worden ‘uit verteld’, zoals in een bespreking in het Standaard Magazine stond, maar ik heb me daar niet erg aan gestoord. De personages werden volgens mij heel sterk en geloofwaardig neergezet, en ik werd meegezogen in het stuk net zoals in het boek.

Na het stuk waren de theatertekst (door De Nieuwe Toneelbibliotheek uitgebracht) zowel als het boek en het luisterboek te koop. Uiteraard heb ik de theatertekst nog gekocht voor mijn verzameling, of wat dacht je?

Ging jij al ooit naar een toneelstuk dat op basis van een boek op de planken is gebracht, en zo ja, wat vond je er dan van? Zou jij het ooit willen doen, of heb je schrik dat het helemaal anders zal zijn dan hoe je het boek gelezen hebt?