Vorig jaar konden Natalie en ik onverwacht een boeken-ruil doen. Een eerste boek dat Natalie kreeg van mij, werd hier al besproken, namelijk Het huilt voor jou van Bart Stouten, met een verhaal uit Syrië. Eén van de twee boeken die Natalie mij opstuurde, was Ver van familie van Marion Bloem. Dat heb ik tijdens het voorbije Kerstverlof gelezen. Na een klassieker met een rasechte Indonesische insteek te hebben gelezen, De stille kracht van Louis Couperus uiteraard, was dit een modern boek met diezelfde insteek, uit 1999 toch ook al.

De Indonesisch-Nederlandse geschiedenis is mij vrij onbekend. Dankzij deze boeken kreeg ik toch telkens een inkijkje in hoe dit de levens van heel wat Nederlandse families die in Indonesië hebben gewoond, heeft beïnvloed.

In Ver van familie keert de Amerikaans-Nederlandse jonge vrouw Barbie, geboren in Indonesië, terug naar Nederland nadat haar stiefmoeder Patty is gestorven. De naam past niet echt bij deze vrouw, vind ik, die al wat watertjes doorzwommen heeft en al wat tegenslagen heeft moeten verwerken. De manier waarop we met haar kennis maken in het boek, doet ook wat aan een slechte roes denken eerlijk gezegd. Op weg van Rochester waar ze woonde in de VS doet ze New Orleans aan, waar ze een zekere David ontmoet, en waar ze een wilde nacht mee beleeft. Het is hij die haar op weg helpt naar Nederland omdat hij vindt dat zij, die nog steeds familie heeft, hen zeker moet opzoeken. Barbie wil dan ook meer te weten komen over haar roots en wat er eigenlijk is gebeurd met haar moeder Maudi die ze op heel jonge leeftijd heeft verloren. Ook haar vader Buddy heeft op een bepaald moment de stap genomen om de oceaan over te steken omdat hij ‘ver van zijn familie’ wilde zijn, die hem benauwde en toen hij van zijn moeder de druk voelde om ‘stamoudste’ te worden. Dit heeft hij dan ook nooit kunnen verkroppen.

We leren Barbie wel kennen in het eerste hoofdstuk door haar zelf te volgen, maar vanaf het volgende hoofdstuk komt haar uitgebreide Nederlandse familie om beurten aan bod. Twaalf hoofdstukken lang neemt altijd een ander familielid van haar als het ware de pen over om te beschrijven wat er zowel in het heden plaats vindt als in het verleden gebeurd is. Dit is wel even verwarrend en soms kwam ik er pas laat achter vanuit welk karakter ik het verhaal weer volgde. Anderzijds krijg je zo een caleidoscopisch beeld van wat er allemaal gebeurd is binnen de familie. Toch bleef het moeilijk voor mij om door deze wijze van vertellen me echt te kunnen inleven of veel empathie te voelen voor één van de personages omdat ik ze allemaal zo kort wat beter leerde kennen. Ook niet alle gebeurtenissen werden op dezelfde manier door al die personages bejegend en beschouwd. De situatie van Barbie, wie haar ouders waren en wat haar afkomst is, bleef wel een rode draad doorheen het verhaal. Dat haar oma, het einde van haar leven nadert vanaf dat Barbie op Nederlandse grond staat, wordt ook al snel duidelijk overigens.

De jappenkampen, liefdesgeschiedenissen en discriminatie die de familie van begin af aan had meegemaakt in Indonesië, kleurden de familiegeschiedenis die vooral zwaar was voor de oudere generaties: haar grootmoeder, vader, tantes en ooms. Haar neven en nichten leiden allemaal hun leven in Nederland en doen het ondanks enkele hedendaagse problemen in feite niet echt slecht, zoals bv een scheiding, een man waar je niet veel aan hebt, of een nog niet zo volwassen puberzoon. Het verhaal van neef Raymond en zijn vriend Jacques bleven me van de verhalen van Barbies familieleden nog het meest bij me hangen. Niet in het minst omdat Raymond ook een speciale relatie bleek te hebben met Buddy, Barbies vader.  

Wat bij mij het meest in het oog sprong, is de samenhang van de familie en de vele samenkomsten, vooral dankzij de grootmoeder en haar dochters. Ze komen samen bij een tante, bij de grootmoeder als die in het ziekenhuis terechtkomt of de neven en nichten gaan ook gewoon samen stappen met elkaar. Niet alle families in België of Nederland kennen dit familiegevoel zo sterk volgens mij. De manier waarop Bloem de verhalen allemaal heeft neergepend, doet bij mij het vermoeden rijzen dat ze hierin heel ervaren is. Het getuigt van veel vaardigheid om zo van het een naar het ander personage te springen als schrijfster denk ik. Haar taalgebruik sprong wel minder in het oog. Er waren geen prachtige zinnen die me zijn bij gebleven; het verhaal trok alle aandacht naar zich toe. 

Natalie leerde ons Marion Bloem al kennen door middel van een interview en bracht ons ook een mooi overzicht over Indië in de Literatuur. Onlangs zag ik toevallig een ander boekje in de kringwinkel liggen van Marion Bloem: Geen gewoon Indisch meisje. Natuurlijk kon ik dat niet laten liggen, en ik wil zeker nog meer van haar lezen. Dit boek kreeg van mij drie mooie sterren.