Eind vorige jaar verscheen de eerste roman De Film van Jan van Dingstee (1955). Van Dingstee heeft vooral zijn sporen verdiend in de muziekindustrie en schreef en publiceerde in 2015 het non-fictie boek ‘De opbrengst van creativiteit.’ De Hebban Literatuurclub besteedt regelmatig aandacht aan debuutromans en zo lazen Helena en Harriet ‘De Film’, een roman die van Dingstee in eigen beheer uitgaf. 

Korte inhoud

Oscar is een filmproducent bij het bedrijf Dutch Film Design. Na een zeer succesvolle film te hebben uitgebracht over de 80-jarige oorlog is hij nu bezig een filmproject te realiseren over de VOC. Hij heeft echter te maken met een nieuwe partner in het bedrijf, die niet dezelfde ideeën over de film en de toekomst van het bedrijf heeft als Oscar.

Nick is beleggingsadviseur en heeft eigenlijk alles wat hij zou wensen. Een succesvolle en mooie Française als vrouw, waardoor hij regelmatig in het familiehotel van zijn vrouw in Zuid-Frankrijk verblijft. Daarnaast heeft hij een baan waarin hij zich als een vis in het water voelt met veel vrijheden. Hij is adviseur bij Dutch Film Design en oude schoolvriend van Oscar.

Als derde hoofdpersonage is er Emiel een kunstschilder die heen en weer reist tussen zijn ateliers in Valencia en Amsterdam.

Drie ogenschijnlijk verschillende mannen maar die elk te maken krijgen met tegenslagen waarbij ze keuzes moeten maken die essentieel zijn voor hun verdere toekomst. De levens van de drie mannen raken elkaar en hebben invloed op de keuzes die ze maken.

De verhaallijn van Oscar wordt in de ik-vorm verteld, de andere verhaallijnen hebben een auctoriaal vertelperspectief.

Eerste indruk

Helena: De cover van het boek vond ik onaantrekkelijk, maar mijn nieuwsgierigheid werd zeer zeker wel gewekt door de informatie op de achterflap, waar het volgende staat:

“Centraal thema in het boek is uitsluiting. Het geheimzinnige snijpunt tussen jezelf uitsluiten of uitgesloten worden en de rol die onvoorwaardelijke liefde daarin speelt. […] Gehinderd door oorsprong en afkomst, gemangeld tussen intuïtie en verstand, worden zij geconfronteerd met gemis, verlies, loyaliteit, identiteit, passie, principes en de kracht van hun verlangens.”

Harriet: De cover van het boek spreekt niet echt tot de verbeelding, ik vond deze somber en zou het boek niet direct oppakken in de boekhandel. Wat wellicht jammer is want de tekst op de achterflap geeft wel genoeg reden om het boek te gaan lezen. Voor mij was dat in ieder geval genoeg om dit boek van de voor mij totaal onbekende schrijver te gaan lezen.

 Leeservaring

Helena: De Film is een lastig boek om ‘in’ te komen; er worden veel zijweggetjes uitgewerkt, de hoofdpersonen hebben een gedachteleven waarin uitgebreide bespiegelingen vele pagina’s vullen. Dat geeft het boek zeker in de eerste helft ervan een bepaalde traagheid. Daarnaast vond ik het lastig om me te identificeren met één van de hoofdpersonen; ondanks de veelheid van informatie leerde ik ze op de één of andere manier toch onvoldoende kennen. De stukken die zich in Frankrijk afspeelden vond ik nog het prettigst om te lezen, misschien ook omdat ik me daar een goede voorstelling van kan maken, omdat ik in die streek wel eens op vakantie geweest ben.

Harriet: Het kostte mij even tijd om in het verhaal te komen. De wisselende perspectieven, de in eerste instantie totaal verschillende verhaallijnen zorgden voor een wat fragmentarisch geheel. Heden en verleden lopen soms ook wat onduidelijk door elkaar heen. De beschrijvingen van een aantal personages vond ik nogal clichématig. 

“Kees Aalderink is een sufferd. Hij leidt zijn eigen bedrijf maar zodra het moeilijk wordt roept hij de hulp van anderen in. En voor Kees wordt al snel iets moeilijk.”

“Louise was een mooie vrouw. Gracieus en elegant. En bovendien uitstekend in haar vak. Met haar stralende ogen en charmante verschijning wist zij bijna iedereen voor zich in te nemen.”

Naast het verhaal van de drie hoofdpersonages in het heden denken ze alle drie regelmatig terug aan hun verleden. Deze overpeinzingen en bespiegelingen haalden regelmatig de vaart uit het verhaal. 

Met name de verschillende dialogen waren boeiend en realistisch. Ook de beschrijvingen van natuur en omgeving deden je soms verlangen naar de zon en het Franse leven.

Helena: Jan van Dingstee schrijft veel in korte zinnen, meestal zonder komma’s. Dat geeft het verhaal een wat staccato-achtige cadans. De stijl leest op zich wel vlot, maar Van Dingstee heeft de neiging om zichzelf binnen een paar zinnen te herhalen:

“De combinatie van de afkeer om met anderen over zijn werk van gedachten te wisselen en zijn gebrek aan sociale vaardigheden vormden de basis voor een explosieve cocktail. Emile kon worden overmand door driftbuien. Hij was licht ontvlambaar. Op zo’n moment kon Emile zich volledig in zijn emoties verliezen.”

Deze manier van vertellen nam voor mij als lezer wel een deel van mijn leesplezier weg, en dat werd versterkt door de bij vlagen rammelende beeldspraak en de foutjes die hier en daar nog in het boek zitten. De informatie van de achterflap over uitsluiting heb ik er helaas eigenlijk niet uit kunnen halen. Wat ik ook jammer vond, was dat de (weinige) vrouwen in het verhaal best karikaturaal werden neergezet.

Harriet: Ik kon mij een aantal keren niet ontrekken aan het feit dat ik ging twijfelen of het allemaal wel klopte qua tijd in het verhaal. Ook dat er drie Bernards in het verhaal voorkomen maakt het soms wat verwarrend.

Het boek krijgt aan het einde wat meer vaart en spanning, echter het werd voor mij ook wat ongeloofwaardiger. 

Eindoordeel

Helena: Al met al is De Film een ambitieus boek, waarin een veelheid van thema’s voorkomt. De informatie op de achterflap en de synopsis van het verhaal, vond ik zeer aantrekkelijk, maar het verhaal dat Van Dingstee wil vertellen is volgens mij iets te groots opgezet. Er worden te veel zijwegen bewandeld en er wordt te veel herhaald. En dat is jammer, want in potentie had het boek voldoende elementen om aantrekkelijk te kunnen zijn.

Harriet: Het boek De Film is zeker een boek dat een groep lezers zal aanspreken, een vlotte schrijfstijl met een aantal goede dialogen. Mooie beschrijvingen van Frankrijk. Van Dingstee wil echter vaak te volledig zijn, soms is minder toch meer.