Gisteren was het dan zover, tijdens Hebban Live bij Boekhandel Donner in Rotterdam werd de Hebban Debuutprijs uitgereikt. Mijn vader is een vliegtuig van Antoinette Beumer werd bekroond met de Hebban Debuutprijs 2018 en liet daarmee finalisten Kleihuid (Herien Wensink) en Noord (Sien Volders) achter zich. De shortlist van drie titels werd dit jaar door een 100-koppige jury gekozen uit twaalf genomineerde titels. Verschillende leden van de Hebban Literatuurclub maakten deel uit van deze jury en we laten jullie dan ook graag zien welke titels we lazen en wat we daarvan vonden. 

Door: Anne

Welke titels lazen wij?
Twaalf nominaties dus (zie ook de uitgelichte boeken bij dit artikel). Elk jurylid kreeg vijf titels toegewezen om te beoordelen, waarvan er één door het jurylid zelf gekozen mocht worden. Dit lazen wij (dik gedrukt als jurylid, plus eventuele extra titels, klik op de links voor de bijbehorende recensies):

Anne: Kleihuid, Noord, Het intieme vreemde, Onder het ijs, Glorie, Het wolfgetal, De avond is ongemak, Klaproos, Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken, Wormen en engelen en Mijn vader is een vliegtuig.

Ine: Noord, De avond is ongemak, Mijn vader is een vliegtuig, Glorie, Wormen en engelen, Klaproos, Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken en Kleihuid.

Gigi: Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken, Glorie, Mijn vader is een vliegtuig, Noord en Ongemakkelijke mensen

Helena: Kleihuid, Noord, Het intieme vreemde, Onder het ijs, Glorie, Mijn vader is een vliegtuig, Het wolfgetal, De avond is ongemak, Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken en Wormen en engelen.

Sigried: Klaproos, Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken, De avond is ongemak, Wormen en engelen, Glorie, Noord, Ongemakkelijke mensen, Het wolfgetal en Mijn vader is een vliegtuig.

Eigen keuze
De eigen keuze van Anne was Het intieme vreemde van Jente Jong: “Jong was voor mij al een vaag bekende naam uit de theaterwereld, daarom was ik erg benieuwd naar dit debuut.” Sigried koos voor De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld: “Het boek stond al lang op mijn lijstje. Ik hoorde uitsluitend positieve reacties, en was dus erg benieuwd naar dit debuut dat zoveel mensen bij de keel leek te grijpen.” Helenas keuze was Kleihuid van Herien Wensink: “Daar was ik qua inhoud enorm benieuwd naar.”

Gigi twijfelde tussen Noord van Sien Volders: “Sigried had een hele mooie en enthousiaste recensie” en Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken van Arjen van Veelen voor haar keuzeboek: “Obelisken werd door velen bejubeld en ook de leesclublezers waren enorm enthousiast.” Uiteindelijk viel haar keus toch op die laatste, maar kreeg ze ook Noord toegewezen en Ine koos Mijn vader is een vliegtuig van Antoinette Beumer: “Ik koos dit boek op basis van het thema: een psychologische roman over hoe het verdrongen verleden opnieuw naar boven komt.” De keuzeboeken van de juryleden uit de Hebban Literatuurclub waren dus heerlijk divers.

Verrassingen
Als je zo een aantal titels toegewezen krijgt, dan zit er wel eens een heel (of totaal niet) aangename verrassing tussen. Gigi vond zowel Noord als Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken, haar beide favorieten vooraf, leuke boeken maar minder spectaculair dan ze eigenlijk had verwacht. Ongemakkelijke mensen is een boek dat ze nooit zelf had uitgekozen maar dat toch vermakelijk was, hoewel zeker geen favoriet. Na de bekendmaking van de shortlist besloot ze ook nog Kleihuid te lezen: “Ik snapte direct dat dit boek de shortlist haalde en het is voor mij ook de winnaar van alle boeken die ik tot nu toe van de longlist las. Het is een boek met een bijzondere structuur, een fijne schrijfstijl en een verrassend verhaal.”

Anne las voordat ze met de jury begon al verschillende boeken van de longlist, maar kreeg vijf ongelezen boeken toegewezen. In eerste instantie baalde ze ervan dat Kleihuid daartussen stond, dat was nu juist het boek dat haar helemaal niet opgevallen was in de longlist. Het was dan ook het laatste boek dat ze las van de vijf toegewezen boeken, maar het bleek, samen met Noord, een van de beste boeken van de longlist. Zo zie je maar weer dat een eerste indruk niet altijd de juiste is!

Ine is op haar beurt heel blij dat ze door het lezen voor de jury de boeken Noord en De avond is ongemak heeft mogen ontdekken, beide boeken bevielen haar heel goed. Ze liep echter ook tegen een minder leuke verrassing aan: Wormen en engelen. “Dit was echt geen boek voor mij. Zonder mijn engagement als jurylid voor de debuutprijzen had ik het al lang in de virtuele vuilnisemmer gegooid. Het lag me echt niet.”

Ook Sigried had moeite met Wormen en engelen. “Als jurylid lees je erg aandachtig, ook boeken die wat moeizamer lezen, benader je toch tot de laatste pagina met een open geest, zodat je het boek als geheel kan evalueren. Naarmate je meer boeken leest, ga je ze ook makkelijker met elkaar vergelijken, maar het blijft belangrijk om elk boek op zichzelf te evalueren. Toch had ik het best wel moeilijk met Wormen en engelen, dat is geen boek dat ik onder normale omstandigheden helemaal uitgelezen zou hebben.” Glorie daarentegen was een meevaller voor Sigried en De avond is ongemak voldeed aan alle verwachtingen en eindigde als eerste in haar ranking

Welke titel van de shortlist moet de Hebban debuutprijs winnen?
Dit vroegen we onszelf natuurlijk af voordat de winnaar gisteren bekend werd gemaakt.

Anne: Noord en Kleihuid gaan nek aan nek, maar Noord eindigde toch bovenaan mijn ranking: “Noord is een fijn debuut vol prachtig taalgebruik, excentrieke personages en de nodige kunst.”

Sigried: Noord: “Volders creëert een gelaagd verhaal dat niet zomaar raakt, maar ook tot nadenken stemt. Voeg daar Volders’ kraakheldere schrijfstijl aan toe en je krijgt een boek dat trekt en kauwt en nog lang na de laatste pagina sporen nalaat.”

Helena: Kleihuid: “Wensink weet zeer geloofwaardig te onderbouwen dat de opgelopen trauma’s, hoewel verschillend van aard, toch gelijkwaardig aan elkaar zijn.”

Gigi: Kleihuid: “Het is een boek met een bijzondere structuur, een fijne schrijfstijl en een verrassend verhaal. Het geeft een mooi en indringend beeld van de grote oorlog.”

Ine: Noord: “Mooi geschreven, vlot leesbaar en bovendien inhoudelijk erg boeiend. Dit boek heeft mijn verwachtingen overtroffen. Het is een hartverwarmend verhaal.”

Is er een boek van de longlist dat eigenlijk ook had mogen winnen maar niet genomineerd werd?

Anne: De avond is ongemak: “Het dichterlijke taalgebruik en de onheilspellende beelden die Rijneveld daarmee oproept, blijven de lezer achtervolgen, zelfs wanneer het boek uit is. De pijn van het gezin en het hoofdpersonage is rauw en kent geen genade. Dit boek doet iets met de lezer en daarom smaakt dit ongemakkelijke debuut naar veel meer.”

Ine: Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken: “In het boek voel je de echtheid van emoties, maar zonder enig spoor van meligheid. Bovendien worden fictie en realiteit op een prachtige manier door elkaar gegooid, de lezer weet nooit wat echt is en wat fantasie.”

Helena: Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken: “Een obelisk, opgericht voor een overleden vriend. Waarom de Egyptenaren zelf obelisken uithakten is altijd een raadsel gebleven. Van Veelen heeft er met zijn boek zin aan gegeven, op weergaloze wijze.”

Sigried: blijft bij haar keuze voor Noord.

Gigi: had als favoriet - voor ze Kleihuid las - Mijn vader is een vliegtuig: “Op een gegeven moment werd ik gegrepen door dit boek. Ik vond het indringend, goed opgebouwd en geloofwaardig. Daarnaast was het ook prettig leesbaar.”

Het blijkt voor de juryleden van de Hebban Literatuurclub dus een onmogelijke opgave om te kiezen tussen Noord en Kleihuid en nogmaals, boeken laten zich soms nu eenmaal niet met elkaar vergelijken. Toch verdienen sommige opvallende uitkomsten in dit artikel een verdere analyse die we helaas niet in dit artikel kwijt kunnen zonder er een heel boekwerk van te maken. Deze kunnen jullie daarom binnenkort ook zeker op onze spot verwachten. We gaan wat dieper in op wat we van de drie boeken op de shortlist vonden, maar dit artikel geeft jullie vast een inkijkje in onze jurering voor de Hebban Debuutprijs. Welk boek was jouw favoriet?