In de zomermaanden leest de Literatuurclub een aantal favoriete boeken van de Hebban Crew. Op Hebban kun je namelijk heerlijk snuffelen in virtuele boekenkasten van ieders gelezen boeken en leesinspiratie opdoen voor je eigen Wil ik lezen-lijst. Een groot voordeel hiervan is dat je direct weer een categorie van de XXL-challenge kunt afvinken. Wij, Nathalie en Gigi, lazen één van de favoriete boeken van Martijn. Daarmee gingen we ver buiten onze comfortzone want Martijn vormt samen met Debbie de Fantasy & Science Fiction-redactie van Hebban. Een van zijn favorieten is Good omens van Terry Pratchett & Neil Gaiman dat in 1990 uitkwam. In het Nederlands is dit boek vertaald naar Hoge omens, maar wij lazen beiden het oorspronkelijke Engelse boek.  

Martijn legt ons als volgt uit waarom dit boek tot zijn favorieten behoort:

“Good Omens is een alternatieve invulling van de Apocalyps, geschreven door twee grootmeesters van het fantastische genre: Terry Pratchett en Neil Gaiman. Het verhaal van de christelijke Apocalyps wordt op zijn kop gezet door er in plaats van een grimmig einde-der-tijden-verhaal, er een humoristisch en maatschappijkritisch boek van te maken. De demon Crowley (ooit startte hij zijn carrière als Crawly, de slang in het hof van Eden, maar hij vond die naam toch niet zo passen) en de engel Aziraphale zijn al millennia op aarde, om de belangen van hel en hemel te dienen. Maar ze zijn 'native' gegaan en vinden de mensheid eigenlijk leuker dan hun eigen clubs. Ze willen dus eigenlijk liever niet dat de Eindstrijd gevoerd wordt. Crowley had de Antichrist onder zijn hoede, maar door een misverstand is die nu zoek... Pratchett en Gaiman bouwen hun alternatieve realiteit met zorg en taalvirtuositeit uit tot een briljant geschreven avontuur, waar regelmatig diepe inzichten in de mens en de stand van onze cultuur worden gegeven.”

Na het lezen van dit boek kwamen er ineens stemmen tot leven in de lichamen van Gigi en Nathalie. Wat is dat schrikken! Lees hier wat deze stemmen, van Crowley en Azi (kort voor Aziraphale), zelf eigenlijk te vertellen hebben over hun verhaal!

Crowley: Vanuit de hete hel, toch zeker in die week, heb ik ons eigenste verhaal gelezen in onze meest vertrouwde menselijke taal, het Engels (e-book). Ik kon zelf de hitte niet goed verdragen en heb misschien daardoor wel wat minder aandachtig gelezen. Ons verhaal is neergeschreven door die 2 Britse auteurs, Gaiman & Pratchett, geloof ik dat ze heten. Zijn zij nu onze makers of zijn dat god en de duivel trouwens? Dat is mijn existentiële levensvraag, ik raak daar niet aan uit!
Die 2 Britse grappenmakers proberen de Apocalyps inderdaad via ons op hun eigenste manier te saboteren en plaatsen ons tussen allerlei andere karakters als de stemmen van onze echte makers, duivel en god (alsof we daar naar zouden luisteren!), heksenjagers, een heks die geen bezem meer gebruikt, de Ruiters van de Apocalyps die op motors zijn beginnen rijden in plaats van op paarden - die moderne (snelheids)duivels! - en die gewone mensen die we geeneens zo slecht vinden met al hun menselijke weliswaar heel vreemde trekken. Het is een beetje een ratjetoe van vanalles en nog wat, waardoor we alles soms wel verwarrend maken voor de lezer die zijn aandacht er goed moet bij houden! Blijkbaar hebben we er niet goed aan gedaan om de Britse wegen te laten vol lopen met files of door Manchester te creëren, de ondankbare Britten! We probeerden zo Brits mogelijk met alles en nog wat te spotten, ik vroeg me soms wel af of onze grapjes voor niet-Britten wel altijd even vanzelfsprekend zijn. (Vandaar dus dat de Britten binnen X aantal jaar misschien helemaal apart van die even bizarre Europese niet-Britten zullen leven.)

Azi, vond jij onze grapjes ook niet de moeite?

Azi: Nou en of Crowley. Onze auteurs hebben me doen gniffelen, grinniken en hardop doen lachen om de capriolen van de heksen, heksenjagers en last but not least van onszelf! Die auteurs gebruiken zoals jij zegt die typische Britse humor die wij zelf ook gebruiken onder elkaar, en ze gebruiken die eigenlijk om ons allen op een heel ludieke wijze, hele wijze lessen te leren. Ik, als engel uit de hemel afkomstig, heb zelfs mogelijk hier en daar wat grappen en grollen gemist omdat ik ook geen volbloed Brit ben. Sommige verwijzingen of nuances van de Engelse taal die ik niet voldoende machtig ben, deden me niet alles even goed mee krijgen. Toch was ik elke bladzijde, of bijna elke alinea zo fier op onszelf! Ook de noten onder aan de bladzijden stonden vaak vol met heerlijke onzin, geinige opmerkingen, overdrijvingen en gekkigheid. Dat wij daar allemaal zijn opgekomen, dat snap ik eigenlijk niet…

Een goddelijke quote als voorbeeld:

“Shadwell hated all southerners and, by inference, was standing at the North Pole.”

De glazen bol van Agnes Nutter, de ‘heks’ uit het verleden en het occulte

In ons verhaal, dat van Crowley en ‘Azi’, - want wij zijn uiteraard de hoofdpersonages! - is er dus sprake van een heks. Die ‘hedendaagse’ heks heet Anathema Device en heeft een berucht en zeldzaam boek in handen, van een oude voorouder uit het heksengeslacht, namelijk Agnes Nutter uit de 17e eeuw, met name “The Nice and Accurate Prophecies of Agnes Nutter, Witch”. Niemand anders wilde het boek eigenlijk bezitten of lezen omdat al haar profetieën juist, cryptisch en vooral niet spectaculair waren, en Agnes heeft dus het enige exemplaar. Maar Azi wil het wél hebben, en hij heeft daar een speciale reden voor! Anathema samen met Newton Pulsifer en Sergeant Shadwell, de twee laatste leden van het heksenjager-leger, krijgen een subplot in het boek en kruisen ons pad samen met de andere hoofdpersonages.

Anathema heeft haar leven niet goed op orde! Ze leeft volgens de profetieën die haar over-over-over-grootmoeder in de zoveelste graad heeft voorspeld in plaats van haar eigen leven te leiden. Haar tegenpool, Newton de heksenjager, hoort als het ware bij haar net zoals Azi en ik dat doen! Hij overtuigt haar er gelukkig van om deze ‘vloek’ op te heffen. Het occulte was volgens de christelijke – enig mogelijke goddelijke/duivelse – leer altijd een ‘afwijking’ en te bestrijden. De heksenverbrandingen zijn daar een duidelijk voorbeeld van. Die overlevering vind je terug in hun karakters.

Een feilbare god en de Apocalyps die had moeten gebeuren…

Daarnaast heb je dan die (snelheids)duivelse Ruiters van de Apocalyps (Death’, ‘Famine’, ‘War’ en ‘Pollution’) op motoren, en die de Apocalyps in de zin van de Dag des Oordeels en het Einde van de Wereld moeten brengen in dit boek terwijl wij dit eigenlijk niet willen! De machten die over ons heersen echter wel, langs beide kanten zouden ze die eindstrijd willen beginnen, maar wij, de stoottroepen willen ons niet als kanonnenvlees laten gebruiken en niet schuldig zijn voor zo’n destructie!

De auteurs hekelen natuurlijk zwaar de onfeilbaarheid van god omdat wij af en toe stommiteiten uithalen, moet ik zelf jammer genoeg toegeven. In de jaren dat ons verhaal op de markt is gekomen, moet dit wel zand hebben doen opjagen en hebben wij zeker deel uitgemaakt van een mijlpaal. Azi en ik willen dat einde van de wereld niet meemaken omdat we ons hier amuseren en nogal goed Bourgondisch kunnen leven ook. Natuurlijk moet er af en toe iemand op z’n nummer gezet en met zijn voeten gerammeld worden! Ze zouden eens moeten weten in de VS wat hen dààr nog te wachten staat… [grijnst kwaadaardig] De Ruiters willen echter als missie de wereld echt ten val brengen, en zijn er niet voor gemaakt om enig medelijden van de lezer van ons verhaal op te wekken. Maar met Azi kan ik best goed opschieten, ik pest die domme aardlingen wat, en hij krijgt dan weer medelijden met die dommeriken en wil ze dan weer helpen. Zo houden hij en ik de boel wat in evenwicht, vind je niet Azi?

Daar ben ik het zeker mee eens, Crowley! Wij kunnen ons goed amuseren met elkaar en goed moppen tappen, niet, zeker als er een hemels drankje bij geserveerd wordt. We verschillen van elkaar maar hebben ook onze overeenkomsten. Vergeet ook niet dat onze hobby’s en onze favoriete muziek belangrijk zijn als motieven voor de verschillende verhaallijnen.
Ik ben toevallig ook een boekenfreak (hoe waar is dit, op verschillende vlakken! - red.), en zal in de toekomst héél toevallig ook een serie boeken lezen over een populaire tovenaarsjongen, H.P. zullen we hem noemen, waarin een belangrijk voertuig in die boeken me enorm zal doen denken aan de apocalyptische Ruiters op de motoren uit ons verhaal. Ik verdenk de schrijfster ervan, ene Joanne K.R., dat zij ons verhaal zeker zal hebben gelezen voordat of tijdens dat zij haar succesvolle serie zal schrijven! Er zitten nog meer elementen in ons verhaal, die als thema ook in die serie zullen terugkomen, evenals in vele andere boeken. Zo wordt ons verhaal eigenlijk een ijkpunt waarop andere schrijvers  hun humoristische kijk zullen geven.

Adam

Ook voor Adam, een ‘doodgewone’ jongen, opgroeiend in een klein, doodgewoon maar toch belangrijk dorpje, is toch nog een rol weg gelegd naast die van ons, Azi en Crowley. Hij krijgt op een bepaalde manier een appel voorgeschoteld die hij kan grijpen. Het is de vraag of hij de verleiding op deze jeugdige leeftijd zal kunnen weerstaan.

Conclusie

Nathalie: De humor en de toon worden consequent volgehouden door heel het boek. Gaiman en Pratchett zijn uiteraard auteurs die hun vak kennen en schrijven kunnen ze zeker. Er zijn waarschijnlijk wel dingen waar ik over heb gekeken, die niet echt mijn aandacht hebben getrokken. Ik ben zeker niet altijd even mee in de Britse grappen. De satire heeft de overhand, en daarom vond ik het boek soms moeilijk vol te houden. Ik vond de ontwikkeling van de jongen Adam ook wat onrealistisch, maar ja dat is dit boek grosso modo helemaal natuurlijk, en je moet daar misschien toch maar gewoon in mee gaan. Het verhaal hield me niet voortdurend in de greep, omdat het geen klassieke roman is die me mee sleepte met personages waar ik veel emoties voor voelde om eerlijk te zijn. Het boek zorgde zeker wel voor vermaak tijdens de te warme zomeravonden van dit jaar. Ik gaf het boek 3 sterren.

Gigi: Het boek heeft me wel wat moeite gekost, vooral door het Engels, dat hier en daar ook nog wat slang bevatte. Toch wisten de auteurs me enorm te boeien door de humor die ze in dit fantastische verhaal gestopt hadden. Ik denk dat ze enorm veel plezier gehad hebben tijdens het schrijven. Zoals Nathalie noemt, moet je goed bij de les blijven anders mis je iets maar ik vond het boek van het begin tot het eind vermakelijk, ik heb me enorm geamuseerd. Ondertussen weten ze op een bedekte manier ook nog de moraal van het verhaal er nog in te vlechten. Ik twijfel of ik het boek 4 of 5 sterren zal geven.
Aan de kwaliteit zal het niet liggen want het zit enorm goed in elkaar, al lijkt het af en toe bij elkaar geraapt. Ik denk dat mijn aarzeling meer komt omdat het niet geheel mijn genre is. Hoewel, dat zou het misschien wel kunnen worden. Mijn man heeft bijna de gehele serie van De Schijfwereld-Romanserie van Terry Pratchett in de kast staan. Als die boeken me zouden bevallen, kan ik nog even vooruit.

En nu als uitsmijter nog een makkelijke quizvraag: wie van ons zit er achter de stem van Crowley, en wie achter die van ‘Azi’? En wie geven jullie gelijk in de conclusie? :-)

Lees ook de andere artikels uit deze reeks:

• 14/8: De Literatuurclub leest de Hebban Crew-favorieten: De Cirkel door Anne & Harriët
• 24/7: De Literatuurclub leest de Hebban Crew-favorieten: De vlucht door Ine & Saar
• 17/7: De Literatuurclub leest de Hebban Crew-favorieten: Muidhond door Anne & Harriët
• 23/6: De Literatuurclub leest de Hebban Crew-favorieten: Nietzsches tranen door Helena