Recent vernamen we dat Jon Fosse de Nobelprijs voor Literatuur te pakken heeft. Maar hoe reageerden wij op dat nieuws? Kennen we deze auteur al? En als we buiten ons taalgebied op zoek gaan naar een geschikte kandidaat voor volgend jaar, welke namen roepen we dan?

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans

GIGI: Een bekende voetballer?

Ik dacht direct: John Fosse? Wie is John Fosse? Aansluitend dacht ik dat ik toch wel heel graag iets van deze auteur zou willen lezen, want zo’n Nobelprijs maakt mij nieuwsgierig. Vervolgens was ik nog niet uitgedacht. Mijn brein ging nog verder opzoek naar de reden waarom iemand een Nobelprijs voor de literatuur zou mogen krijgen. Die controverse rondom Bob Dylan enkele jaren geleden vond ik geweldig. Daar vond ik ook wat van. Literatuur is namelijk niet alleen proza in een papieren boek maar ook songteksten kunnen geweldig goed zijn. Het is niet wat je verwacht bij die prijs maar ik houd ook wel van bijzondere keuzes.

Na al dat denken had ik nog geen boek van Fosse opgezocht en dus is de kans groot dat ik over enkele maanden of jaren zeg: “Fosse? Wie is John Fosse? Een bekende voetballer?”

Wie volgend jaar mag winnen? Dat vind ik lastig te beantwoorden. Ik lees vaak maar een, soms twee boeken van dezelfde schrijver. Een van de eerste auteurs die bij me op kwam was John Williams, omdat ik zo genoot van Stoner, maar mogelijk vind ik een ander boek van hem wel totaal niet leuk. Iets vergelijkbaars geldt voor László Krasznahorkai waarvan ik Oorlog en Oorlog onlangs las. Een geweldig auteur, maar dat zeg ik op basis van één boek. Nu ik dit stukje zo schrijf zijn er vier auteurs die spontaan bij mij boven komen drijven en die ik de prijs gun. Ik tel af. Op nummer vier staat Hilary Mantel vanwege haar Cromwell trilogie. Die is echt fantastisch. Omdat dit postuum zou moeten gaat het niet door want dat doen ze volgens mij niet. Op nummer drie staat dan Margaret Atwood. Ik vind dit een auteur die zoveel mooie, verschillende en bijzondere boeken schreef Die geregeld maatschappelijke kwesties aan de kaak stelt. Ik vraag me dan af of ik haar al mag nomineren terwijl ik De dienstmaagd nog niet eens uit heb? Nummer twee is Jon Kalman Stefansson, absoluut Stefansson. Daar las ik al enkele boeken van en ik geniet zo van zijn taalgebruik en zijn beeldende manier van beschrijven van eigenzinnige personages. Ik hou van zijn verhalen. Toch zet ik iemand anders op nummer een. Van de genoemde auteurs, staat zij helemaal bovenaan. Deze schrijver moet winnen omdat ze vernieuwend is en de wereld alsook de lezer op z’n kop zet met haar opvallende manier van schrijven en misschien nog meer met de onderwerpen die ze in haar verhaal aankaartte in Meisje, vrouw, anders. Bernardine Evaristo is voor mij de ultieme winnaar van de Nobelprijs 2024. Nu ga ik niet verder denken want dan komen nog een tiental auteurs bovendrijven die ik wel zou willen nomineren. 

TEA: Een beetje teleurgesteld.

Van Jon Fosse las ik De andere naam, dit is deel 1 en 2 van Septologie. Dit boek is van een buiten categorie wat betreft taalgebruik en onderwerp. Je wordt meegesleept in een woordenstroom van een personage dat misschien uit twee personages bestaat. Ik vond het een fantastisch boek en wil die andere delen ook nog lezen. Verder was ik begonnen in Melancholie 1, daar zal ik later misschien nog eens induiken, het personage kon me op dat moment niet bekoren. De keuze voor deze auteur kan ik me wel voorstellen, maar ik was toch een beetje teleurgesteld dat het niet een van mijn favorieten was geworden, misschien volgend jaar? 

Lászlo Krasznahorkai of Haruki Murakami zijn twee auteurs waarvan ik vind dat ze in aanmerking komen voor de prijs. In die volgorde, want ik waardeer Lászlo Krasznahorkai net even wat meer vanwege de politieke lading die hij verpakt in zijn geweldig mooie proza. Binnenkort verschijnt er weer een Nederlandse vertaling van een van zijn boeken en dat is voor mij echt iets om naar uit te kijken. Haruki Murakami vind ik ook erg goed, ook al omdat hij een groot publiek weet te bereiken, dan lijkt het meteen al wat minder elitair. Hij schrijft fantasievol, met psychologisch inzicht en de terugkerende elementen in zijn werk kan ik zeer waarderen. 

CIES: Noch warm noch koud…

Van het nieuws dat Jon Fosse de Nobelprijs voor literatuur 2023 had gekregen werd ik niet warm of koud. Ik had wel eens van de Noorse schrijver Jon Fosse gehoord (maar nog meer van zijn fietsende bijna naamgenoot Tobias Foss). Van Fosse heb ik niets gelezen en het feit dat hij de Nobelprijs voor Literatuur heeft gewonnen is voor mij geen reden om nu wel een boek van hem te gaan lezen. Ik heb het niet zo op de Nobelprijs voor Literatuur. Het is te veel appels met peren en ritssluitingen vergelijken; verschillende literaire vormen, uiteenlopende oeuvres, geschreven in totaal verschillende talen. Het is niet mogelijk om een gedegen afweging tussen dit alles te maken en op basis daarvan met een winnaar te komen. Een keuze voor een prijs van het beste literaire werk uit een en hetzelfde taal- en cultuurgebied in een bepaald jaar is nog wel te doen, maar zo'n globale oeuvreprijs, het lukt mij steeds minder om dat nog serieus te nemen.

Aangezien het volgens mij niet fatsoenlijk te doen is om een gedegen afweging te maken voor de Nobelprijs Literatuur en het gegeven dat ik niet zo heel veel hedendaagse literatuur lees waag ik mij dan ook niet aan het noemen van een naam van een auteur die volgens mij die prijs zou verdienen.

HARRIET: Leuk, een Noor en nog nooit iets van gelezen!

Mijn reactie op het nieuws dat Jon Fosse de Nobelprijs voor de Literatuur had gewonnen was: “Leuk, een Noorse schrijver en ik heb nog nooit iets van hem gelezen.” Heel soms zijn de winnaars van de Nobelprijs voor de Literatuur voor mij onbekende namen. Jon Fosse is dat niet, ik ontdekte dat ik zelfs een boek van hem ooit op mijn veel te lange Wil Ik Lezen lijst heb gezet, namelijk het boek Melancholie I. Een leuk weetje over Fosse las ik nog in de Volkskrant: “Op de schrijfacademie waar Fosse doceerde, gaf hij eens een jonge student het advies om nooit autobiografisch te schrijven. Die student sloeg zijn advies in de wind. Zijn naam: Karl Ove Knausgård.” En laat Knausgård nu net mijn favoriete schrijver zijn.

Wie de Nobelprijs voor de Literatuur volgend jaar mag winnen vind ik een lastige vraag. Er zijn vele goede schrijvers die van mij de prijs mogen winnen. Haruki Murakami wordt natuurlijk elk jaar weer genoemd als kanshebber. Dus statistisch gezien zou hij nu toch een keer tot de gelukkigen moeten behoren. Als ik dan echt iemand moet noemen dan ga ik voor Ali Smith. Ik heb vooral erg genoten van haar seizoenencyclus. Ze schijft poëtisch, beeldend en een beetje apart. Is dat genoeg om de prijs te kunnen winnen? Ik hoop het.

INE: Een nobele onbekende...

Jon Fosse is eigenlijk een nobele onbekende voor me. Het nieuws verraste me dus en maakt me tegelijk ook nieuwsgierig naar zijn oeuvre. Misschien zag ik wel al eens werk van hem op de planken, want blijkbaar is zijn werk goed gekend bij theatermakers...

Een hedendaagse auteur voor wie ik wel een boon heb en van wie ik dus veel boeken in huis heb, is Amin Maalouf. Deze schrijver is opgegroeid in Libanon maar woont al lang in Frankrijk. Hij werd in de jaren 80 bekend met zijn boek Rovers, christenhonden, vrouwenschenners: de kruistochten in Arabische kronieken. Het was erg blikverruimend: hij beschreef de kruistochten vanuit de ogen van 'de anderen'. Heel erg interessant om de geschiedenis vanuit een andere invalshoek te bekijken. Op dit boek volgden tal van romans en ander werk. In zijn romans gaat het altijd over verschillende culturen (oost-west; christenen-moslims) die botsen of elkaar vinden en zich vermengen. Waar ze zich ook afspelen, steeds krijg je veel achtergrondinfo mee en heb je een flink kluifje om over na te denken, vermomd in prachtig geschreven sterke verhalen. Mijn tip? Begin gewoon met zijn eerste roman, Leo Africanus, een fictieve autobiografie (maar gebaseerd op ware gebeurtenissen) van een 16e eeuwse Spaanse geograaf in dienst van de paus. In het boek reis je mee naar historische plekken op bepalende momenten. Een aanrader. En lees daarna gerust ook al zijn andere boeken. 

Wat was jullie eerste reactie bij het bekendmaken van de Nobelprijswinnaar voor Literatuur dit jaar? Hebben jullie, buiten het Nederlandse taalgebied, al een geschikte kandidaat voor volgend jaar in gedachten?