Literaire trip: Stockholm (Zweden)
Het is vakantie! Dat viert de Hebban Literatuurclub maar al te graag, daarom maakten we een reeks artikelen over literaire vakantiebestemmingen. Nu is het de beurt aan een prachtige stad bestaande uit 14 eilanden, door bruggen met elkaar verbonden en met heel wat groen en water op wandel- en fietsafstand van elke inwoner. De stad die de Millennium-tour aan haar toeristische aanbod toevoegde na het mega-succes van Stieg Larsson en Lisbet Salander, heeft al langer heel wat literaire hoogtepunten te bieden. Volgende stop: Stockholm (Zweden)!
In het artikel ‘Prijzenswaardig - Zweden’ nam de Nobelprijs natuurlijk een belangrijke plaats in. Eens in Stockholm kan je zowel een gegidste tour boeken in de Stockholm Concert Hall (Norrmalm) waar in een ‘normaal’ jaar telkens op 10 december de uitreiking plaats vindt, als in het Stockholmse stadshuis (op Kungsholmen) waar achteraf het Nobelprijs-diner plaats vindt met alle laureaten. Het eerste gebouw is open sinds 1926, het tweede sinds 1923, sowieso zijn dit historisch prachtige gebouwen om in ogenschouw te nemen. Gidsen nemen je er op beide plekken mee naar de zalen waar de feestelijkheden plaats vinden. Wil je ook naar het Nobel-museum dat in 2001 opende op de 100ste verjaardag van de Nobelprijs, dan ga je best van Kungsholmen naar Riddarholmen, een klein eilandje waar je tevens het Koninklijk Paleis (Kunliga slottet) en de grote kerk (Storkyrkan) kan bezichtigen. Een gegidste rondleiding in het Engels of het Zweeds is in het toegangsgeld van het museum inbegrepen. Er is trouwens in Karlskoga, Värmland nog een tweede museum gevestigd over Alfred Nobel, Alfred Nobel’s Björkborn, op het landgoed waar hij de drie laatste jaren van zijn leven doorbracht. Wil je een verfrissing na het bezoek aan het Stockholms Nobelmuseum, kan je terecht in Bistro Nobel, waar alle stoelen zijn getekend door een laureaat van de Nobelprijzen (bv President Obama).
Door Richard Bergh - Onbekend, Publiek domein, Link
Geboren en gestorven in Stockholm is Johan August Strindberg (1849-1912), auteur, kunstschilder en fotograaf, vooral bekend van zijn theaterwerk waar hij een belangrijke vernieuwende rol in speelde, maar hij was thuis in verschillende genres. Zijn werk is grosso modo in twee stromingen te verdelen, met name het naturalisme en het daaropvolgende expressionisme. Strindberg heeft echter ook in Duitsland en Frankrijk (Parijs) gewerkt. Strindberg schreef zelfs een aantal romans eerst in het Frans in die jaren, waaronder Le plaidoyer d’un fou (Het verweer van een gek). In de vier laatste jaren van zijn leven woonde Strindberg in de Blå tornet op de Drottninggatan (Norrmalm), de Blauwe toren, een Jugendstil-gebouw, waar nu het ‘Strindbergmuseum’ is gevestigd. Hier ga je met een heel oude lift uit die tijd - of met de trap - een 5-tal verdiepingen hoger deze ‘museumflat’ met een grote bibliotheek, foto’s, voorwerpen en meubels terugvinden, spullen waarmee Strindberg zich omringde. De andere appartementen in dit gebouw zijn trouwens nog steeds bewoond. De Blå tornet ligt op een hoek van de Tegnérlunden, een parkje waar je een standbeeld vindt van een jonge Strindberg van Carl Eldh. Tegnérlunden is trouwens genoemd naar Esaias Tegnér (1782-1846), een Zweeds romantisch dichter, hoogleraar en bisschop waarvan vooral het epische gedicht Frithiofs saga zeer bekend werd. Op minstens drie kwartier al klimmend stappen naar het zuiden vind je Mosebacken, op het eiland Södermalm, een plek die door Strindberg in 1879 werd beschreven in de openingsscène van zijn beroemde boek De Rode Kamer. Je hebt er ook een prachtig zicht op de stad aangezien je daar op Södermalm hoger staat dan elders.
Door Holger.Ellgaard - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, Link
Een bijzondere plek die je met of zonder kinderen moét bezoeken is Junibacken op het eiland Djurgården. Op dat eiland vind je eveneens het Vasamuseum, het Abbamuseum, het pretpark Gröna Lund, en het openluchtmuseum Skansen mét een dierenpark. Maar Junibacken dus: hét Astrid Lindgren-park waar kinderen naar hartenlust kunnen spelen en meegezogen worden in de nog steeds populaire verhalen en karakters van deze ‘grande dame’ maar waar ze ook in aanraking komen met andere schrijvers en illustratoren van kinderboeken. Een treintje stuurt je samen met je kinderen langs alle verhalen die Lindgren ons heeft geschonken. Dat heb ik er ooit zelf genomen trouwens. Lindgren zelf werd nog geconsulteerd over deze plek, en liet weten dat ze niets had met een Lindgren-huis maar de man die het concept bedacht, Staffan Götestam, dacht al in dezelfde lijnen, het werd wat ze beiden wilden: ‘een cultureel centrum voor zowel kinderen als volwassenen. Geen ouderwets, stoffig instituut maar iets innovatief, levendig, met veel inhoud en vooral spannend!’ De boekenwinkel herinner ik me er niet echt uit eigen ervaring, maar als dit wordt aangeraden als de grootste Zweedse kinderboekenwinkel, kan dit niet anders dan een fantastisch plekje zijn natuurlijk.
Av Holger.Ellgaard - Eget arbete, CC BY-SA 3.0, Länk
Wie wil eten en drinken in stijl, kan het restaurant Den gyldene Freden uitproberen, dat sinds 1722 bestaat, en waarvan de naam ‘De gouden vrede’ naar verluid zou verwijzen naar het vredesverdrag tussen Zweden en Rusland van 1721. Het restaurant is beroemd om zijn muzikale en literaire gasten waaronder de in Zweden beroemde dichter en componist Carl Michael Bellman (1740–1795) die er veel kwam, vooral dan om te drinken, en zanger-auteur-schilder-tekenaar Evert Taube. Ik heb het niet kunnen checken maar wie weet passeerde de Zweedse Nederlander Cornelis Vreeswijk (IJmuiden, 1937 – Stockholm, 1987) er ook wel die tenslotte veel liederen van Bellman en Taube in zijn oeuvre opnam. Vreeswijk, die als kind met zijn familie naar Zweden emigreerde, werd super populair in Zweden en had er grote successen. Toch is hij nooit Zweeds staatsburger geworden.
Kijk hier naar een reportage van Bent Van Looy over Cornelis Vreeswijk in Stockholm in Culture Club.
Stockholm als achtergrond of als personage
Mensen die graag nog wat literair werk lezen waarin Stockholm voorkomt, kunnen bijvoorbeeld terecht bij Hjalmar Söderberg (1869-1941), die zijn bekende klassieker, Dokter Glas, daar situeerde. Het gaat over een jonge dokter die in gewetensnood komt als hij op een patiënte verliefd wordt en een harde onomkeerbare beslissing zal nemen die hem uiteindelijk zeer logisch en rationeel lijkt. Kerstin Ekman (1933), één van Zwedens favoriete moderne schrijfsters, gaf het hoofdpersonage Dokter Glas uit dit klassieke Zweedse werk terug gestalte in haar roman Moord in praktijk dat in 2009 uitkwam, en draait over ethiek, moord en schuld.
Een serie die Stockholm doorheen de 19de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw schetst, maar niet in het Nederlands beschikbaar is, is die van Per Anders Fogelström (1917-1998). De serie bestaat uit 5 boeken die telkens een bepaalde periode belichten. Ze zijn ook gepubliceerd in het Engels.
Misschien wat onverwacht maar wat zich ook in een voorstad van Stockholm afspeelt, is Hässelby. Het demonteren is begonnen. van de Noorse populaire schrijver Johan Harstad (1979).
Een boekenliefhebber kan Stockholm niet verlaten zonder de Openbare bibliotheek van Stockholm te hebben bezocht (Sveavägen, Vasastaden). Geopend in 1928, is het een prachtig gebouw van architect Gunnar Asplund met een oogverblindende rotonde. Er zijn maar liefst 2 miljoen boekwerken verzameld naast een 2,4 miljoen audiodragers. Je kan er op je gemakje rondsnuffelen en je in alle rust in een boek verdiepen.
By Andrea Serio - Own work, CC BY-SA 3.0, Link
Willen jullie nu niet direct vertrekken?
Links:
http://billigthotellstockholm.com/strindbergsmuseet-bla-tornet
https://biblioteket.stockholm.se/en/language/english-engelska/welcome-library
Gaan jullie ook mee naar:
Literaire Trip: Dublin (Ierland)
Nog meer tips uit Scandinavië (romans én thrillers): https://www.hebban.nl/spot/literatuur-uit-het-hoge-noorden
Tekst: Nathalie
Banner: Anne
Heb jij al gestemd voor de Literatuur Club Prijs? Nee? Doe het dan snel en gebruik de stemknop hieronder!
