De Hebban Literatuurclub buigt zich de komende weken over de zes boeken op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs. Sigried en Anne bespreken het vijfde boek in deze reeks, Wees onzichtbaar van Murat Isik. Hieronder kun je onze bevindingen lezen. Wordt dit boek volgens ons de nieuwe winnaar van de prestigieuze Librisprijs?

Wees onzichtbaar van Murat Isik won in 2018 al de Boekhandelsprijs en is nu dus genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. In dat kader loopt er momenteel op Hebban een leesclub over dit boek. De meeste reacties zijn erg positief, wat natuurlijk fijn is. Gedeeld enthousiasme kan immers de passie voor een boek nog meer doen oplaaien. Minstens even interessant is het wanneer de meningen enigszins verschillen. Dat is het moment waarop je je eigen visie van argumenten moet voorzien en ook geconfronteerd wordt met een nieuwe blik op het verhaal. En dat is precies wat er in deze buddyread gebeurt, de meningen verschillen, driewerf hoera!

Sigried las eerder al Isiks debuut, Verloren grond en was toen onder de indruk van Isiks talent om verhalen op een meeslepende manier te vertellen. Voor Anne was Wees onzichtbaar de eerste kennismaking met Isik.

Inhoud

In Wees onzichtbaar vertelt Isik een persoonlijk verhaal, gebaseerd op zijn eigen jeugd. Hoofdpersonage Metin groeit op in de Bijlmer en strijdt met zijn moeder en zus tegen een tirannieke vader die hun leven tot een hel maakt. Waar Metin zich als kind zo onzichtbaar mogelijk leerde maken om aan zijn vaders wraakzucht te ontsnappen, groeit het verzet tegen hem met de jaren.

Anne werd meteen nieuwsgierig door de treffende proloog die aan het verhaal vooraf gaat en ook Sigried was meteen enthousiast over het begin van de roman, gevoelig en dreigend tegelijk – een tegenstelling die de nieuwsgierigheid prikkelde. Bij aanvang is Metin vijf jaar en komt hij met zijn zus en moeder aan in Nederland, waar de vader hen zal opwachten in een nieuw appartement. Voor de lezer is het meteen duidelijk dat het appartement weinig voorstelt en de buurt niet ideaal is, maar voor Metin is dit een groot, gerieflijk huis. De enige tegenvaller is dat de enige slaapkamer met het bed naar zijn zus gaat. Zelf krijgt hij een matras op de grond, net als zijn ouders.

Perspectief

De stem van Metin is geloofwaardig uitgewerkt, hoewel Anne opmerkt dat Metins taalgebruik hem wel een erg wijs kind maakt. Dat de zinnen echter nooit geforceerd kinderachtig zijn, maar toch het kind in Metin beklemtonen, is een indrukwekkende prestatie van de auteur. Door het verhaal te vertellen vanuit Metins perspectief krijg je voortdurend die dubbele laag – wat vindt Metin en hoe interpreteert de lezer de situatie. Anne vindt het begrijpelijk maar ook best jammer dat we enkel het perspectief van Metin krijgen en zo bijvoorbeeld weinig te weten komen over de gedachten van zijn zus of moeder. Hoewel dat tijdens het lezen niet stoorde, is ze wel benieuwd geworden naar de overige personages.

Schrijfstijl

Anne vindt het interessant en indrukwekkend om te zien hoe het gedrag van de vader zijn vrouw en kinderen beïnvloed, niet alleen binnen het gezin, maar ook in de relaties die zij daarbuiten aangaan. “Het meest verwoestende effect was dat hij ons op die manier klein hield, dat hij onze karakters steeds meer verboog tot er niets meer te verbuigen viel.” Anne noemt Isiks schrijfstijl daarmee doordringend. Sigried omschrijft zijn stijl als een klassiek verteld verhaal dat je meesleept zonder dat je gehinderd wordt door complexe constructies of lang uitgesponnen zinnen.

Opbouw

Sigried vond de opbouw van het boek gebalanceerd en het rimte consistent, Anne had wat meer moeite met de korte hoofdstukken. De korte hoofdstukken maken dat het boek heel vlot leest en geven een interessant inkijkje in korte stukjes uit het dagelijks leven van Metin maar tegelijkertijd miste ze een spanningsboog en grotere verhaallijn. Dit zorgde ervoor dat Anne niet werd meegesleept in het verhaal en het boek tussendoor vaker weglegde. Daarna was het des te moeilijker om opnieuw in het verhaal te komen.

Thema’s

Anne beklemtoont dat het om een schrijnend verhaal gaat. Met name de neerwaartse spiraal waarin Bijlmermeer terechtkomt: “De eens bruisende flat van mijn kinderjaren was verworden tot een kil en naargeestig spookgebouw waar nog maar zo’n vijftien appartementen bewoond werden.” Toch is Wees onzichtbaar niet alleen somber, het laat ook zien dat je door hard te werken verder kunt komen dan je in eerste instantie zou denken en het verhaal zet de lezer aan het denken. Sigried bevestigt dat het een tragisch verhaal is, maar blijft vooral met een gevoel van hoop achter. Ondanks de zware thematiek is het geen negatief of zielig verhaal. De nostalgie wint het telkens opnieuw van de wraakgevoelens en er schemert heel wat hoop doorheen de ellende.

Slotbeoordeling

Sigried: Wees onzichtbaar is absoluut een aanrader als je van klassiek vertelde verhalen houdt. Het is een boek dat ondanks het ferme aantal pagina’s vlot leest en tegelijk tot nadenken stemt. (****)

Anne: Wees onzichtbaar is een interessant boek, dat de moeite waard is om te lezen, maar het zal niet elke lezer weten te raken. (***)

Gemiddeld komen we voor Wees onzichtbaar dus uit op drie en een halve ster.

Wat vinden jullie van het boek? Herkennen jullie je in het commentaar? Laat het hieronder weten!

Lees ook de recensies van Anne en Sigried op Hebban

Lees hier de andere buddyreads voor de shortlist van de Libris Literatuur Prijs:

• En we noemen hem
• Peachez, een romance
• Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken
• De heilige Rita

Lees op 5 mei ook de buddyread over De pelikaan!