Mei en juni van coronajaar 2020 staan in het teken van de eerste stappen richting het nieuwe normaal. Sommigen zetten ze nog bedeesd, anderen lijken al te hink-stap-springen. Wij zetten in elk geval onze traditie voort en stellen jullie wederom onze favoriete boeken van de afgelopen maanden voor. Wie inspiratie zoekt, heeft geluk, het is verscheidenheid troef deze keer!

Samenstelling: Ine
Banner: Anne Oerlemans

Tea: Mijn absolute favoriet is een boek waarvan ik de leesclub helaas aan me voorbij moest laten gaan vanwege gebrek aan tijd. Het is een dik boek met een aparte structuur en het bijzondere onderwerp vraagt behalve tijd ook de nodige concentratie. Eerlijk gezegd zag ik er ook een beetje tegenop, zou het me passen? Welnu, Apeirogon van Colum McCann heeft m'n hart gestolen. Het boek is zo opgezet dat het moeilijk is niet geraakt te worden door de manier waarop de auteur een uiterst gevoelig onderwerp behandelt. Een Israëliër en een Palestijn verliezen beiden een kind en in plaats van wrok te koesteren gaan ze het gesprek aan. Ingedeeld in duizend-en-een vertellingen, die in lengte variëren van een korte eenregelige mededeling tot meerdere pagina’s tekst, maakt duidelijk dat de titel Apeirogon (een vorm met een telbaar oneindig aantal zijden) een geweldige vondst is. De indeling van het boek laat duidelijk zien dat het hier om een reis gaat, de heen- en terugreis van Bassam en Rami, de twee vaders die beiden een dochter verloren. Tijdens hun reis komen er fragmentarisch tal van onderwerpen aan de orde. Dit geweldige boek laat op mij een verpletterende indruk achter en ik hoop in de gelegenheid te zijn meer van deze woordkunstenaar te lezen.

Ine: Wat een zalig boekje is De ongewone lezer van Allan Bennet! Ik heb erg genoten van dit fictieve verhaal waarin de Engelse koningin bij toeval een bibliotheekbus en de geneugten van het lezen ontdekt. Boek per boek gaat ze overstag, maar ze moet daartoe eerst afrekenen met haar eigen vooroordelen tegen deze hobby die eruit bestaat om 'niets te doen' en vooral tegen hardnekkige tegenkantingen uit haar koninklijke entourage. Maar ze weet haar mannetje te staan. Dit was toevallig en toepasselijk het eerste bibliotheekboek dat ik sinds de coronasluiting las. Het werd het publiek van Uitgelezen, een live boekenprogramma in het theater, in de Gentse Vooruit, aangeraden door Jos Geysels. Het bleek een schot in de roos! Voor lezers en dus zeker voor Hebbanisten zit dit satirische boekje vol heerlijke herkenningspunten.

Cies: Mijn favoriete boek uit de periode mei/juni is Therese Raquin  van Emile Zola.

Therese Raquin (1867) van Emile Zola is de eerste naturalistische roman. Lezers en recensenten begrepen niet wat de bedoelingen waren van Zola en daarom schreef hij bij de tweede druk een inleiding waarin hij zijn 'naturalistische principes' toelicht. Therese Raquin is een klassieker die ik aanbeveel aan iedereen die wel eens een naturalistische roman, al dan niet van Zola, met plezier heeft gelezen. In Therese Raquin is het naturalisme nog nieuw ook voor Zola, die nog zoekend is naar de juiste vorm. In later romans als De mijn, Nana en Het beest in de mens perfectioneert Zola zijn naturalistische stijl en vorm.

Het verhaal in Therese Raquin is eenvoudig. Therese trouwt met haar neef Camille. Het is een liefdeloos huwelijk. Therese ontdekt de liefde op het moment dat zij Laurent, een oud dorpsgenoot van Camille leert kennen. Gedreven door hun passie vermoorden Therese en Laurent Camille. De weg naar een gelukkig en liefdevol huwelijk lijkt dan open te liggen voor Therese en Laurent. Het loopt anders, omdat ze alle twee de moord op Camille niet kunnen vergeten en vergeven. Therese en Laurent worden samen nog ongelukkiger met fatale afloop.

Jan: Roger Van de Velde is een van die geweldige schrijvers die weg dreigt te zinken in de historie van de literatuur. En dat is zo onterecht. Tien jaar na zijn plotselinge dood verscheen op 30 mei 1970 verscheen zijn verzameld werk, 818 pagina’s groot. Wat een boek!

 Van de laatste acht jaar van zijn leven was Van de Velde zes jaar geïnterneerd in gevangenissen en psychiatrische instellingen. Hij was gearresteerd omdat hij doktersrecepten vervalste. Hij was verslaafd aan palfium dat hij voorgeschreven kreeg om de pijn na maagoperaties te verminderen. Niemand wist dat palfium verslavend was. Op basis van een onderzoekje van 25 minuten werd hij bovendien geestesgestoord verklaard.

Op 30 mei 2020 was het vijftig jaar geleden dat Van de Velde op 45 jarige leeftijd kwam te overlijden. Reden voor Uitgeverij Vrijdag om de verhalenbundel De knetterende schedels én het pamflet Recht op antwoord in één band opnieuw uit te brengen. En terecht, dit zijn klassiekers, dit is topliteratuur.  In De knetterende schedels (1969) beschrijft hij messcherp de wereld in de inrichting. Wat schrijft Van de Velde verfijnd en helder, wat is zijn taal fris, wat zijn deze twintig korte verhalen ongelofelijk krachtig. Indrukwekkend en nog steeds actueel is het pamflet Recht op antwoord. Het is een aangrijpende en keiharde aanklacht – in superieure stijl geschreven – tegen het Belgische rechtssysteem, de psychiatrie, de censuur en wat Van de Velde was aangedaan. Een zin als “Moraalridders in de kille burchten die men zo pompeus Justitiepaleizen pleegt te noemen”, zegt alles.
Niet voor niets adviseerde Willem Elsschot Van de Velde. Hij zei hem uitsluitend over mensen en dingen te schrijven “die ge kent. En doe het zo sober en eerlijk mogelijk”. Lees Van de Velde!

Nathalie: Er zijn weer heel wat boeken waar ik van genoten heb deze twee maanden, ook al kon ik mijn hoofd niet altijd vrij maken van de zware gedachten die erin rondspookten. En een aantal boeken gingen over nog zwaardere onderwerpen die ik me soms amper voor de geest kan halen, raar genoeg misschien. Ik kan ook moeilijk kiezen welke hier te vernoemen omdat ze zo verschillend zijn. Het erg literaire prachtige poëtische 'memoires-dagboek', Alleen de bergen zijn mijn vrienden, van de Iraanse Koerd (of Koerdische Iraniër) Behrouz Boochani over zijn tijd in één van de Australische vluchtelingenkampen (het is géén vrij kamp, iedereen zit er in detentie) op het Papoeaanse eiland Manus was tegelijkertijd verschrikkelijk en motiverend door de assertiviteit en het verzet dat eruit doorschemert om te lezen in mei. De Kus van Dabrowski van Chris Van Camp - Schöller en Arend van Stefan Brijs waren daarnaast ook confronterende boeken in juni, maar ook erg mooi. Dat eerste is een autobiografische en erg pakkende roman geworden, over het vinden van je identiteit, het telkens uiteenvallen van jezelf en dit leren aanvaarden door het leren kennen van een beroemde theorie van een psycholoog; Arend is dan weer een roman met een erg origineel perspectief, namelijk die van een opgroeiende jongen in de levensfasen van baby tot peuter die zijn gedachten met je deelt. En daarnaast kan ik niet anders dan Wolf Hall ook vernoemen van de veelgeprezen Engelse schrijfster Hilary Mantel, dat we nu aan het bespreken zijn in het eerste van drie opeenvolgende leesclubs met telkens de verschillende delen van haar Thomas Cromwell-trilogie. Wat een boek over een super interessante periode in Groot-Brittannië, namelijk die tijdens het bestuur van koning Hendrik VIII en zijn zes vrouwen! Ook las ik twee nieuwe erg mooie poëziebundels van de in Antwerpen wonende Palestijnse dichteres Fatena Al-Ghorra, Gods bedrog en Neem dit lichaam. Het was véél te moeilijk kiezen tussen al deze genres, mijn excuses daarvoor! (Tja, Nathalie, ik heb voor het prentje dan maar in jouw plaats gekozen, ik nam wat ik de meest bijzondere cover vond)

Hetty: Charlotte van David Foenkinos is een boek dat ik bijna in één keer uitgelezen heb, ik werd erdoor gegrepen en kon het niet meer wegleggen. Een absolute aanrader! Het verhaal valt op door de korte zinnen met zorgvuldig gekozen woorden die een beklemmend gevoel geven. Dat is ook precies waarom de schrijver voor deze bijzondere vorm gekozen heeft, hij moest gewoon elke zin op een nieuwe regel beginnen omdat hij lucht nodig had. Foenkinos is een groot bewonderaar van de schilderes Charlotte Salomon en gaat op reis door Europa in de voetsporen van Charlotte om zo haar hele leven in kaart te brengen, een kort leven dat wel want Charlotte werd slechts 26 jaar, maar ze maakt in die korte tijd erg veel mee. Van oorlogsdreiging en vluchten tot concentratiekamp, maar ook het leven met een familie waarin diepe depressies en zelfmoord voorkomen. Zelf heeft Charlotte al haar ervaringen in één kunstwerk samengevoegd Leven? of Theater?, in dit boek lezen we alles over het tot stand komen van dit bijzondere en aangrijpende meesterwerk. Het werk waarvan ze zelf ooit zei: 'dit is heel mijn leven'.

Harriet: De afgelopen twee maanden heb ik voor mijn doen veel boeken gelezen. Ook heel veel mooie boeken die absoluut het vermelden waard zijn in deze rubriek, zoals West van Carys Davies of Een van ons van Christine Otten. Toch kies ik er voor deze keer een heel ander boekje te noemen, een boekje dat je af en toe even oppakt en een paar stukjes in leest om het vervolgens met een glimlach op je gezicht weer weg te leggen. Het boekje dat ik wil noemen is  Japan in honderd kleine stukjes  van Paulien Cornelisse. In kleine verhaaltjes vertelt zij allerlei bijzonderheden over het Japans, de Japanners en natuurlijk Japan. Wie de televisieserie Tokidoki heeft gezien zal veel herkennen en dat maakt het boek nog aantrekkelijker om te lezen. Wil je deze zomer nog op reis naar Japan vanuit je luie stoel dan is dit het boekje dat je moet gaan lezen.

Gigi: Vaak als ik de vraag van Ine krijg welk boek mijn favoriet was van de afgelopen twee maanden moet ik goed nadenken en wikken en wegen. Hoewel ik veel fijne boeken las deze maanden twijfel ik dit keer helemaal niet. Het is een historische roman dit keer, wat verbazingwekkend is omdat dit meestal niet tot mijn favoriete literatuur behoort. Toch wist deze auteur de geschiedenis echt tot leven te brengen voor mij door een schrijfstijl die niet door iedereen gewaardeerd wordt maar die bij mij precies de juiste snaar weet te raken. Door het verhaal in de tegenwoordige tijd te plaatsen en mij als een duveltje op de schouder van Thomas Cromwell mee te laten kijken, had ik het gevoel aanwezig te zijn aan het hof van Henry VIII. Wat in het verleden geen enkele geschiedenisdocent voor elkaar kreeg, lukte Hillary Mantel wel; mij enthousiast maken voor een historische vertelling. Met open mond en ingehouden adem (jazeker, 670 pagina’s lang) heb ik heb ik genoten van haar geschiedenislessen, haar spectaculaire schrijfstijl, haar humoristische, gevoelige en toch krachtige wijze van vertellen. Ik verheug me nu al op het vervolg van Wolf Hall.

Welk boek kan jou verleiden? Ga je net als Tea voor de duizend-en-een vertellingen van een woordkunstenaar? Neem je zoals Ine een portie Britse humor tot je? Verdiep je je zoals Cies in het naturalisme van Zola? Of red je in navolging van Jan, schrijver Van de Velde van de bijna-vergetelheid? Ga je niet voor één, maar voor héél véél favorieten zoals Nathalie? Ga je Hetty achterna op pad door Europa in de voetsporen van schilderes Salomon? Trek je liever mee naar Japan, wellicht ook vanuit je luie stoel, met Harriet? Of lees je net als Gigi met open mond en ingehouden adem een historische vertelling? Laat het ons weten, wij zijn benieuwd!