Lieve Ine

Vorig jaar begon onze correspondentie over het Saint-Amour festival. En nu zijn we weer een jaartje verder!  De tijd vliegt veel te snel als je wat ouder wordt, en nog zo veel wilt lezen en meemaken …  ;-)

Ook dit jaar heb ik weer genoten van deze zo mogelijk nog meer diverse 25ste editie over de veelkoppige en ondefinieerbare liefde, in proza, poëzie en muziek gegoten. Vooral de lach overheerste voor mij toch dit jaar.

Vier auteurs vormden de rode draad doorheen het festival waarvan de eerste avond, 8 februari, opnieuw in de Bourlaschouwburg in Antwerpen plaats vond. Beginnelingen Bert Moerman (Niet dat het iets uitmaakt) en Bregje Hofstede (Drift) enerzijds, en de Nederlandse ervaren rotten Tommy Wieringa (De heilige Rita en Een mooie jonge vrouw) en Ilja Leonard Pfeijffer (Grand Hotel Europa) anderzijds werden door presentator Sven Speybrouck gevraagd om de liefde in omgekeerde volgorde uit de doeken te doen: eerst kwam een stuk uit het slot van hun respectieve boeken met de verloren gegane liefde, een stuk gesprongen relatie, … ; dan kwam later in de voorstelling het middenstuk aan bod met de routine, de twijfels en de onzekerheid, om de avond af te sluiten met de aanvang uit hun boeken over de veelbelovendheid van de liefde, die eerste zalige verliefdheid … 

Bert Moerman beet de spits af en was jammer genoeg de minst aansprekende wel voor mij. Zijn boek blijkt vanuit een speciaal perspectief geschreven te zijn, maakte ik op uit zijn lezing: al zijn zinnen staan in de jij-vorm. Een risico lijkt me, ook om uit voor te lezen. Viel het je trouwens ook niet op dat hij dikwijls helemaal gebogen stond over de pupiter? Ook al was het niet louter de lengte die het hem deed, denk ik, want bij ‘lange Tommy’ viel me dit wat minder op eigenlijk. Misschien dat zijn onervarenheid hier wat in meespeelde? En terwijl jongedame Bregje Hofstede uit haar boek best enkele ‘driftige’ stukken voorlas en erg zelfzeker over kwam bij mij.

De stukken uit Wieringa’s boek herinnerde ik me nog van toen ik zijn boek gelezen heb: zowel de liefde tussen moeder en zoon, als een mislukt huwelijk kwamen erin aan bod. Van Pfeijffer’s optreden was ik ook weer onder de indruk net zoals de vorige keer, hoewel ik me herinner dat zijn Peachez me in geschreven versie minder omver blies dan de inleiding ervan die hij vorig jaar ten beste gaf. Zijn bejubelde Grand Hotel Europa wil ik zeker ook wel lezen in gedrukte versie, omdat ik me hierin misschien meer kan verliezen dan in een korte novelle.

De gezamenlijke optredens van deze vier werden afgewisseld door andere artiesten en auteurs, die uit zeer verschillende vaatjes tapten. Delphine wordt mijn humor-heldin hoewel wat zwartgalligheid haar niet vreemd is, en ik zou wat meer tijd willen om me in haar schrijfsels te verdiepen eerlijk gezegd. En heb ik haar nu op deze voorstelling ook met Mauro Pawlowski gezien, of was dat alleen maar op de startavond van de Poëzieweek met Tom Lanoye als gastheer in een andere schouwburg om het hoekje van de Bourla? Het zal dat laatste wel zijn, want het kan zijn dat haar twee optredens die ik vlak na elkaar zag, nu een weekje later, in elkaar zijn overgevloeid… 

De Belgische singer-songwriter Sylvie Kreusch deed me wat wegdromen, met haar fantastische maar speciale stem die je in de hemel of eigenlijk eerder in het vagevuur doet belanden, lijkt me. Haar ‘bontje’ waar ze tijdens haar optreden mee speelde, vond ik voor wat te veel afleiding zorgen eerlijk gezegd. In feite kan ze het op een podium alleen met haar stem wel aan. Ik weet echter bijster weinig van muziek en zelfs bekende songs herken ik echt niet direct, wat later nog zou blijken…

De gast naar wie ik het meest uitkeek, was wel degelijk de Franse auteur Philippe Claudel, van wie ik nu zijn laatste boek aan het lezen ben, Archipel van de hond of eigenlijk de Franse versie L’archipel du chien. Hij las ook voor in zijn eigen taal uit één van zijn vorige boeken, De boom in het land van de Toraja , en de vertaling werd uiteraard tijdens zijn lezing geprojecteerd. Claudel heeft, net als in Gent vorig jaar op Het betere boek, altijd iets essentieel te vertellen in zijn lezingen en hoe mooi ook is de Franse taal als het uit zijn mond komt! Hij promoot de Franse literatuur met verve, en ik wil dan zeker zijn eigen woorden het liefst ook lezen natuurlijk. Die trouwens niet altijd even makkelijk zijn, heb ik nu gemerkt met L’archipel du chien, maar dat kwam misschien ook omdat ik er terug wat moest inkomen na een aantal jaar nog amper een Frans boek te hebben vastgehad. Ook al is hun werk niet altijd even ‘af’, vertalers zijn oh zo belangrijk voor een goed begrip van een tekst in een andere taal!

Radna Fabias vond ik ook fantastisch, die wel een héél erotisch gedicht voorbracht. Maar diegene van wie m’n mond echt open viel, kwam pas op het einde. Ik had géén idee wie het was, maar hij blijkt een megaster te zijn en geeneens van zo ver te komen: Sven Ratzke. Wist jij op voorhand ongeveer wie hij was, Ine?  “Who the f…, eum hell was dat”, vroeg ik me af? En vooral: wat een stem! Die cabaretster en vooral zanger blijkt vooral bij de Duitse oosterburen het mooie weer te maken, maar zijn taal verraadt een andere afkomst en bekendheid. Surprise, voor mij toch! :-) Combinatie van kitscherige vaudeville, theatraliteit  en heel wat extravaganza. Combinatie ook van Eddie Izzard en David Bowie blijkbaar. Hij gaf een versie van Alabama Song en van Heroes van die laatste ten berde, en waagde zich blijkbaar onder Bowie’s leven ook aan een  - heel succesvolle - voorstelling over die levende legende. Achteraf heb ik wel wat meer opgezocht over hem en over de songs die hij gebracht heeft, want ik ben echt van heel weinig op de hoogte voor wat betreft heel wat muziek hoor! M’n ogen gingen toen helemaal open en m’n oren nog meer wapperen.  [grinnik] Op zijn manier maakte hij indruk bij mij met zijn interpretaties, maar of hij aan de held Bowie kan tippen, is natuurlijk een andere zaak. Dat laat ik graag aan betere muziekkenners over dan mezelf…

Slotsom: Philippe Claudel, Ilja Leonard Pfeijffer, Radna Fabias en Sven Ratzke maakten wel het meest indruk op mij deze keer. Oh ja, en Tommy Wieringa kan niet goed met bloemen smijten, die hij in een soort van pose op het einde nogal ongelukkig in het publiek deed belanden …  [oogrol] Wie verwarmde jouw hart deze keer Ine? Ik ben benieuwd om jouw indrukken te kunnen lezen!

Tot snel dan maar!

Nathalie

Ha die Nathalie,

Wat een belevenis was het weer! Ook Saint Amour 2019 is een editie om te onthouden. Ik ging deze keer niet kijken in Gent, maar in mijn geboortestad Brugge. In de Gentse Opera kwam de ticketverkoop maar niet op gang, en ik wou het zekere voor het onzekere nemen, ik wou een gereserveerd plekje bemachtigen voor deze literaire hoogmis over liefde.  En zo komt het dat jij en ik Saint Amour op een bijzondere wijze hebben omarmd: jij zag de voorstelling in première in Antwerpen, ik ging op zaterdag 16 februari in de Brugse Stadsschouwburg naar de laatste voorstelling in de rij.

Hoe de avond in elkaar zat, hoef ik je dus niet te vertellen, ook in Brugge verliep alles ‘omgekeerd’. Eerst hoorden we hoe een relatie uitdooft, verveelt en eindigt en gedurende 150 minuten (inclusief pauze) keerden we langzaam terug naar de prille liefde. En ook dit jaar hebben we in grote lijnen dezelfde indrukken opgedaan, maar toch zijn onze bevindingen ook nu niet helemaal identiek.

Bert Moerman mocht ook bij ons als eerste schrijver het woord nemen, op het podium vergezeld door Bregje Hofstede, Tommy Wieringa en Ilja Leonard Pfeijffer, het viertal dat nog een paar keer samen opkwam gedurende de avond. Ik sluit me bij je aan, hij was ook niet mijn favoriete spreker. Ik vond hem vooral wat te snel lezen, maar wellicht is het allemaal niet eenvoudig als debutant in dit illustere gezelschap. Maar opvallend voorovergebogen stond hij na een week toeren al niet meer, hij is blijkbaar al gegroeid in op het optreden voor publiek. Wat hij voorlas kende ik al, ik las zijn debuut hier op Hebban in een leesclub. En het is toch een bijzonder gevoel om al met de auteur in gesprek geweest te zijn via de vragen die we hem konden stellen. Bregje Hofstede maakte inderdaad indruk. Zij stond er, sprak goed en straalde zelfzekerheid uit. Het was ook niet echt aflezen wat ze deed, ze kende haar teksten door en door. De twee Nederlandse grootheden, Wieringa en Pfeijffer, stelden absoluut niet teleur. Hun teksten waren bijzonder goed uitgekozen voor een programma als dit, wellicht speelt hun ervaring daarbij een rol. Mijn favoriet van deze vier: Pfeijffer. Naar hem zou ik kunnen blijven luisteren, Behoud de Begeerte mag hem gerust een avondvullend programma aanbieden!

Sylvie Kreusch is dan weer de muzikale ontdekking van de avond voor me. Sven Speybrouck vergeleek haar met een bidsprinkhaan. Of dat klopt, dat weet ik niet, daar ken ik het diertje niet goed genoeg voor, maar ze is in elk geval een bijzondere verschijning op het podium. Ze draait blijkbaar al een tijdje mee in de Belgische muziekscène, in groepen als Soldier’s Heart en Warhouse, maar ze staat ook solo meer dan haar mannetje. De muziek is bijzonder, haar stem is mooi en mysterieus, en op blote voeten danst ze sensueel op een heel eigen manier. Dat ze een stukje bont bij zich had, is inderdaad een minpuntje – ik hoopte even dat het een nepvelletje was, maar het zag er heel erg echt uit – maar ja, het doet natuurlijk niets af aan haar muzikale prestatie. Ik ga op zoek naar meer werk van haar.

Phillippe Claudel las ook in Brugge twee keer een stukje voor uit L’arbre du pays Toraja/De boom in het land van de Toraja. Over een man en zijn liefde voor Elena, een buurvouw die hij al grondig door haar raam heeft geobserveerd voor hij haar toevallig echt ontmoet – en onder meer ontdekt dat ze naar sinaasappels geurt. Claudel doet de Franse taal recht, als hij voorleest krijgt volgens mij ruim de helft van de zaal zin om een boek van hem in de oorspronkelijke taal te lezen. Tegelijk luisteren en de vertaling lezen, dat is niet zo makkelijk, ook daarvoor ging het weer wat ze snel (en ik ben geen fan van multitasken). Dat de vertaling af en toe wat minder aansprak dan wat hij voorlas, duwt me nog meer in de richting van het lezen van een van zijn boeken in het Frans.

Radna Fabias was voor mij nog onbekend, maar is ook een revelatie. Heel sterk hoe ze het podium innam en met haar tekst en stem de zaal betoverde, en die met haar woorden ook aan het lachen kreeg. Ook een naam die ik wil onthouden, ook iemand over wie ik meer wil opzoeken.

Jij was meteen helemaal verkocht door Sven Ratzke, Nathalie, ik wat minder. Ik kende hem helemaal niet. Een prima showbeest en cabaretier is hij en zingen kan hij ook, dat geef ik grif toe. Wat hij doet is zeker de moeite waard, maar hij begon met Alabama Song en tippen aan de versies van onder meer The Doors, David Bowie of Lotte Lenya, neen, dat kon hij niet. Het tweede nummer dat hij zong, een Duits, kende ik helemaal niet, dat sprak me wel aan. En Heroes van David Bowie dat hij daarna bracht, tja, dat was niet slecht, maar Bowie is Bowie en hem overklassen, dat lijkt me onmogelijk.

Topper van de avond was voor mij Delphine Lecompte. Ik moet wel zeggen dat ik een klein beetje groen uitsloeg van jaloezie toen ik in jouw brief las dat je haar in Antwerpen zag toen ze werd begeleid door Mauro Pawlowski. Hij was er helemaal niet bij in Brugge, wellicht zag je hen inderdaad in een andere voorstelling.  Het duo Lecompte-Pawlowski lijkt me wel wat! Toch was haar solo-optreden in Brugge meer dan de moeite waard. Haar teksten zijn zo bijzonder en treffend, triest en grappig tegelijk. Ik heb al wat werk van haar in huis, maar daar komt nog meer bij, dat is zeker. Als Brugse speelde ze daar in de Stadsschouwburg natuurlijk thuis en al snel sloot de hele zaal haar in het hart. Wat het ook bijzonder maakte is dat ze haar vriend Omer Minnebo, ook bekend als ‘de oude kruisboogschutter’, ‘en publique’ bedankte om het vol te houden met de “zelfdestructieve, drankzuchtige dichteres” die ze is. Achter me hoorde ik iemand uit het diepst van zijn hart stilletjes “Amai… dank je” zeggen. Haar vriend bleek dezelfde kleine loge te delen. Ook toen  een pak optredens later het applaus wegstierf, was hij nog helemaal onder de indruk en deelde hij met ons dat het echt een verrassing voor hem was. Erg ontroerd was hij door dit eerbetoon van Delphine, haar pijltje heeft zijn hart geraakt. En daarmee dat van mij, want veel mooier kun je een avondje Saint Amour toch niet afsluiten dan met zo’n prachtig teken van liefde!? 

Bloemen waren er niet in Brugge, Nathalie, misschien hadden de collega’s uit Antwerpen ingefluisterd dat ze er beter geen in de handen van Tommy Wieringa konden stoppen…

Ik heb er net als jij weer van genoten, volgend jaar schrijven we elkaar vast weer. Ik sluit nog een fotootje bij van de mooie schouwburg in Brugge.

Veel groetjes!

Ine

PS. Toevallig lees ik achteraf een artikel over Bert Moerman in De Standaard van 16 februari ‘Grote auteurs komen toch niet uit Zuienkerke’ en wat daarin staat, verklaart meteen waarom we niet overdonderd waren door zijn optreden: “Geflankeerd door Tommy Wieringa en Ilja Leonard Pfeijffer las Moerman vorige week voor in een volle Bourla op de première van Saint Amour. ‘Ik was nerveus’, zegt hij. ‘Er waren ook weinig verzachtende omstandigheden: herniaatje, buikgriepje. Omdat ik me door de rugpijn niet kon bukken over de pot stond ik te kotsen met de emmer in mijn handen. De dag voor de try-out lag ik nog volledig knock-out in de zetel. Luc Coorevits (directeur van Behoud de Begeerte, dat Saint Amour organiseert, red.) sleept overal een veldbedje voor me mee. Nadat ik voorgelezen heb, ga ik even liggen in de coulissen. Of ik wandel rond, want blijven bewegen, is soms beter.’”

Nog enkele leuke links:

Interview Delphine Lecompte in Bruzz

The bald and the beautiful 

Behoud de begeerte is een literaire organisatie om U tegen te zeggen en staat voor kwalitatieve literaire producties om van te genieten! 

Kalender:

• 20/09/2018 - 1/6/2019: Jubilee Lanoye
• 21/3/2019: Herman de Coninckprijs voor Poëzie
• 28/3/2019: Jan Six over Rembrandt
• 30/4 - 9/5/2019: De droeve eenhoorn