Om de zoveel tijd komt er iets nieuws in onze Boekhouding. Om de zoveel tijd moet dus een onderwerp bedacht worden waarover we boeken kunnen verzamelen. Soms ligt het onderwerp voor de hand. Het volgende seizoen was in aantocht en we keken allemaal uit naar wat meer licht, warmte, zon. We zouden het dus kunnen hebben over... de lente!

Banner:Anne Samenstelling:Ine Afbeeldingen:(fragmenten van) boekcovers 

De leden van Literatuur onder de Loep kregen zo’n maand geleden deze vraag in hun mailbox:

Voor ons artikeltje van maart heb ik me eenvoudigweg gebaseerd op de lente. En wie lente zegt, zegt frisse bloemen, toch? 

Ik kreeg dus graag van jullie een boek met (een) bloem(en) op de cover of in de titel of in de inhoud van het boek. Wel (een) lentebloem(en) graag, dus liever geen sneeuwklokje, heleborus, zonnebloem of een bed vol violen... Of toch minstens een bloem/boek die/dat jou aan de lente doet denken, je hoeft er geen floranaslagwerk voor uit te pluizen! 

Maar die vraag beantwoorden bleek niet zo makkelijk. De bijdragen lieten op zich wachten. De meesten vonden de opdracht niet zo evident. Tea ontdekte veel donkerjaargetijdeboeken in haar collectie. Cies had meteen een idee maar wou eigenlijk nog wel wat meer of anders bedenken. Gigi botste bijna op de grenzen van haar creativiteit. Ook Hetty vond het moeilijk - maar gelukkig staat ‘opgeven’ niet in haar woordenboek. Harriet heeft een uitgebreide collectie boeken met sneeuw, rendieren en ijs. Ik, Ine, beken dat ik al ver voorbij de inleverdeadline nog altijd niet goed wist welke boeken ik zou noemen. En Jan liet zelfs weten deze (bloemen)kelk aan hem voorbij te laten gaan. Alleen Anne reageerde meteen, de lente lijkt haar op het lijf geschreven!

Uiteindelijk vonden we toch heel frisse tips. En het deed me een groot plezier dat iedereen me ongevraagd meer dan één titel bezorgde. Onze boekhouding wordt aangevuld met een selectie goed uitgezochte boeken. Het is 21 maart en er staan al prachtige voorjaarsboeken in onze literaire tuin!

ANNE: Ik denk natuurlijk als eerste gelijk aan Lente van Ali Smith. Haar seizoenencyclus blijft een grote favoriet en ik houd van de tekeningen van David Hockney voor de Engelse omslagen, maar er zijn meer bloemen te zien op het Nederlandse omslag. Zowel qua titel als qua uitstraling dus helemaal in het thema! Lente is een bijzondere, actuele roman waarin verschillende verhaallijnen kunstig samenkomen. Het is een krachtige, geëngageerde roman waarin de politiek, #metoo, fake news, klimaatverandering en de Brexit terugkomen. Na lezing rest het de lezer na te denken over de maatschappij waar wij deel van uitmaken. 

De eenzame postbode van Denis Thériault heeft bloesem op het omslag en voldoet daarmee denk ik aan het thema. Een fijn boek om een glimlach van te krijgen, net als van de lente! Het verhaal zit van begin tot eind goed in elkaar en is makkelijk geschreven, zeker de afwisseling met de haiku’s zorgt ervoor dat de lezer lekker door blijft lezen. Toch zit er een diepere laag in het verhaal en werkt Thériault zijn verhaal tot in de details af. Als lezer kun je niet anders dan met een voldaan gevoel dit dunne boekje dichtslaan.

TEA: Het blijkt dat mijn gelezen boeken eerder een donker jaargetijde representeren dan de lichte lente, maar er zitten toch een paar titels bij die passen bij het voorjaar. Allereerst De rode anjer van Elio Vittorini, een roman over politiek, vriendschap en liefde. Nathalie en ik lazen dit boek beiden en op Villa Nathalie staat het hele verslag te lezen.  

De roman handelt over de vriendschap tussen de protagonist Alessio Mainardi en Tarquinio. In de onrustige politieke situatie waarin Italië zich bevindt moeten de jongens hun plaats zien te veroveren. Heftige discussies, machogedrag en culturele en sociale achtergronden spelen hierbij een rol. In dit eerste stuk komen ook twee vrouwen in beeld die allebei een cruciale rol gaan spelen voor beide jongens.  Eén van de twee vrouwen is Giovanna, van haar krijgt Mainardi de rode anjer, eenmaal in zijn bezit zal hij de bloem graag bij zich willen houden, maar net als de vrouw zal de bloem niet bij hem blijven en wordt hierdoor bijna metafoor voor wat er met ontwikkeling van de jongen gebeurt. De titel De rode anjer is goed gekozen, een krachtige titel voor dit boek dat zo politiek gekleurd is!

Het China-gevoel van Pearl S. Buck van Bettine Vriesekoop heeft een prachtige omslag die mij doet denken aan de lente. Hoewel China op dit moment niet altijd even positief in het nieuws is vind ik het boek wel erg inspirerend, een sterke vrouwenboek eigenlijk ook. Pearl S.Buck wordt niet zoveel meer gelezen denk ik, maar zij heeft van dichtbij meegemaakt hoe het is om als dochter van een predikant in China op te groeien. Buck heeft onder andere de Nobelprijs voor Literatuur ontvangen, in 1938 als eerste Amerikaanse vrouw, dat zegt toch wel iets. Vriesekoop kan onderhoudend schrijven, aanrader. 

CIES:

Een nieuwe lente, een nieuw geluid:

Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit,

Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht

In een oud stadje, langs de watergracht

Bij de vraag waar ik aan denk bij een literaire lente schieten mij altijd deze vier regels uit Herman Gorter's Mei te binnen. In dit lange (4381 versregels) gedicht bezingt Gorter zijn liefde voor Wies Cnoop Koopmans. De (melancholische) liefde, de passie voor de natuur, de heftige emoties in het gedicht maken 'Mei' tot een van de beste voorbeelden van de poëzie van de Tachtigers. Het hele gedicht in één sessie lezen is een hele lange zit, die op momenten ook gaat vervelen. Het is niet overal even goed. Toch is het meer dan de moeite waard om op een zonnige dag in de lente op balkon, in tuin een stuk in Mei te lezen.

Het voorjaar met haar bloemenkleed

Vernederde mijn hart zo hevig,

Dat ik soms op een bloem uitleefde

Wat de Natuur my bruut misdeed.

Uit het gedicht: Voor haar die veel te vrolijk is.

De titel waar ik altijd aan moet denken wanneer het gaat om literaire bloemen is Bloemen van het Kwaad/Les fleurs du mal van Charles Baudelaire. Net als Mei van Gorter is het poëzie, maar de stilistische en inhoudelijke verschillen zijn erg groot. Is er sprake bij Gorter van optimisme, van licht, van een betere toekomst; kortom van een nieuwe lente die de zomer aankondigt. Bij Baudelaire zijn ondergang, verrotting, dode bloemen, vergane glorie terugkerende thema's. Het is bij hem altijd herfst. Met zijn neergangspoëzie is Baudelaire een van de meest invloedrijke auteurs op het (Franse) literaire decandentisme van het einde van de 19e eeuw.

GIGI: Ine heeft er een handje van om ons met een bepaalde opdracht op pad te sturen waar ik niet altijd mee uit de voeten kan. Ik dacht dat ik toch best creatief was maar dat viel weer tegen dit keer. De lente is in aantocht dus haar vraag was om een boek met een bloem te vinden, een lentebloem wel te verstaan. kerststerren en zonnebloemen waren uit den boze. Om iets zinnigs te kunnen zeggen over een boek moet ik het toch minstens gelezen hebben, vandaar dat ik mijn gelezen lijst van de afgelopen acht jaar doorspitte. Ik kwam welgeteld vier omslagen met iets bloemigs tegen waarbij het driemaal ging om ondefinieerbaar bloemengeneuzel. De vierde omslag was wel raak. Het betrof echte lentebloemen, paardenbloemen zelfs, die vind ik geinig vanwege de vrolijke kleur, de metamorfose en mogelijk ook wel omdat velen deze bloemen juist niet zo spectaculair vinden. 

Jammer genoeg staan die paardenbloemen op de omslag van een roman – en ik weet dat ik met mijn volgende uitspraak geen vrienden maak – die ik juist niet zo spectaculair vond. Het betreft Het leven noemen van Aisha Dutrieux. Deze debuutroman, die echt niet slecht is, heeft een opvallend onderwerp waarbij de relatie tussen moeder en dochter centraal staat. Het kan natuurlijk zijn dat ik dol ben op die bloemen en niet op de roman en dat anderen juist genieten van dit boek.

Toch zit het me niet lekker. Ik had liever Dunkelblum zwijgt genoemd. Een prachtige roman van Eva Menasse met vooral Bloem in de titel. Ook mooi, toch? Het is echt een topboek, dat goed in elkaar zit en mooi geschreven is. Als je denkt dat de Tweede Wereldoorlog achter ons ligt dan zie je dat fout. Tenminste, dat merken de dorpsbewoners. Bij deze titel kan niemand roepen dat het geen lentebloem is.

Als de lente er toch nog meer moet uitspringen heb ik nóg een alternatief. De kaalvreter heeft een prachtige sprinkhaan op de omslag staan en een sprinkhaan zit vaak tussen het lentegroen en geeft daarbij toch zeker een echt lente-gevoel, niet? Het grote voordeel van De kaalvreter is dat dit debuut van Machteld Siegmann indringend, onthutsend en zelfs verontrustend is (vraag het maar aan Nannie (en Gea)). Daarmee bedoel ik dat het mij erg goed bevallen is en het me geraakt heeft. Ik waardeerde de roman met vijf sterren en de leesclub over deze bijzondere roman zal ik niet snel meer vergeten. We hebben er op los geanalyseerd en ons driemaal in de rondte gewerkt tijdens de discussie. 

Om die redenen zijn die laatste twee romans mijn lente aanbevelingen voor vandaag.

HETTY: Een boek waarbij je aan de lente denkt… Dan schiet mij gelijk de volgende titel te binnen: Het begin van de lente van Penelope Fitzgerald. Een boek waarbij de lente symbool staat voor verandering. En die verandering zit niet alleen in het weer van Moskou in maart 1913. Ook in het leven van Frank Reid, een Engelse drukker is dit het begin van grote veranderingen.

Oh wacht! De opdracht was een boek met een bloem op de cover of in de titel, waarbij je aan de lente denkt!... Nieuwe poging…

Hmm kijkend naar de boeken in mijn kast kom ik al snel tot de conclusie dat dit een stuk moeilijker is, maar ik geef het nog niet op... Ja daar heb ik iets: Woeste hoogten van Emily Brontë. Ik heb de Rainbow uitgave uit 2017 in de kast staan met op de cover allemaal bloemetjes en vogeltjes. Dit roept bij mij wel een lente-gevoel op. Het verhaal zal bij velen van jullie ongetwijfeld wel bekend zijn, het is tenslotte een echte klassieker.

Het vertelt de tragische liefdesgeschiedenis tussen de weesjongen Heathcliff en Catherine Earnshaw, de dochter van de rijke familie waar Heathcliff als wees belandde. Catherine ziet zich echter gedwongen om te kiezen voor de veilige en door de familie goedgekeurde relatie met meneer Linton. Heathcliff verlaat het landgoed en keert pas vele jaren later, als volwassen man, terug en zweert wraak te nemen op de hele familie.

HARRIET: Een boek gebaseerd op de lente, het liefst met frisse lentebloemen. Het eerste boek dat mij te binnen schiet is Lente van Ali Smith, maar daar zal ik niet de enige in zijn, want en een boek met in de titel lente en ook nog frisse lentebloemen op de cover. Ik zal dus verder moeten zoeken om tot de ontdekking te komen dat ik voornamelijk winterboeken in mijn boekenkast heb staan. Volop sneeuw, rendieren en ijs op de voorkant van het boek of in de titel.

Dan toch maar op zoek tussen de boeken die ik nog zou willen lezen. In die zoektocht stuit ik op een boek dat net verschenen is. Geen boek met frisse lentebloemen, niet op de cover en niet in de inhoud, maar wel een boek dat ik graag wil lezen en met lente in de titel. Dit zal toch ook wel mogen?  Het is een boek van Franco Faggiani, Het licht van de lente. Een verhaal over de Eerste Wereldoorlog, niet echt lenteachtig dus. Maar ook een verhaal over liefde en een zijn met de natuur en dat vind ik weer wel bij de lente passen. En wie ooit eerder een boek heeft gelezen van Faggiani weet dat dit een mooie leesbeleving is, met mooie zinnen en beschrijvingen van mens en natuur. Een schrijfstijl waarbij je helemaal tot rust kunt komen, zittend op een stoel en genietend van het lente zonnetje.

INE: Slim hoor van me, een vraag bedenken alvorens zeker te weten dat ik er zelf ook een antwoord op kan geven. Lang heb ik voor mijn boekenkast gestaan met vraagtekens in mijn ogen: waar zijn mijn lenteboeken? Ja, Lente van Ali Smith heb ik ook staan, prima tip, maar dat boek werd al genoemd. En Lente van Karl Ove Knausgard is ook een toppertje maar dat heb ik al meer dan eens in onze Boekhouding gestopt. Er zat niet veel anders op dan diep in mijn geheugen en in mijn boekenrekken graven.

Lente dat wordt ook wel het voorjaar genoemd natuurlijk. En Wacht tot het voorjaar, Bandini van John Fante is een boek dat ik erg graag heb gelezen! Maar wel heel lang geleden... Behalve dit en dat er ook een film van is, een Belgische nog wel, kan ik er niet meer over vertellen.

Dan maar kaften bekijken. K van Hong Ying ziet er lenteachtig uit. Ik heb het in een reeks Lust en Liefde van De Morgen. Ik las het nog niet, maar het gaat vast over lust en over liefde.

Een paar jaar geleden bezocht ik in Den Haag een tentoonstelling met werk van Monet. Daar kocht ik het kunstprentenboek In de tuin van Monet van Kaatje Vermeire. Dat is een mooie tip. Het boek staat vol mooie tekeningen en natuurlijk komt ook de lente aan bod. Een boek voor jong en oud over Monet en over zijn grenzeloze liefde voor zijn tuin. Het is zeker een aanrader, maar heeft wel nogal weinig tekst om helemaal in aanmerking te komen voor deze rubriek.

Nog een boek met bloemen op de cover: De horizon van Wiesław Myśliwski. Een topboek, het was niet zo lang geleden mijn boek van het jaar. Vijf sterren! Een heel levensverhaal krijgen we te lezen. Maar is het lenteachtig? De Tweede Wereldoorlog zit erin, armoede, tegenslag... maar ook wel opgroeien en liefde – die laatste twee passen bij de lente, toch?

Nog een boek vond ik met een toepasselijke titel en een lenteachtige kaft: Na de winter van Guadalupe Nettel! Een boek over het lentethema bij uitstek, liefde! Tja... en over hoe moeilijk relaties kunnen zijn, over ontgoocheling en zo voort. Maar wel een boekje dat het lezen waard is, beloofd.

Ja, dit zijn ze dus, onze vrolijke, frisse, zonnige lenteboeken! Viel het jullie op hoe vaak er een oorlog in wist te sluipen? De herfst en de winter ook? Moeilijkheden: persoonlijke, politieke, sociale... Zelfs dode bloemen kwamen aan bod. Hoe doen we het toch? Maar vooral, doen jullie het beter? We smachten naar jullie lentetips (en naar wat zon)!