Samenvatting

Robo’s, zelfrijdende auto’s en toiletten die ontlasting analyseren. Zo ziet het leven van de 60-jarige schrijver van plotloze thrillers, tevens naamloze hoofdpersoon in De goede zoon, eruit. Op een dag wordt hij gebeld door Lennox, oud-collega van de Dienst, voor wie ze aan menselijke geheugens sleutelden. Een van de personen die ze onderhanden hebben genomen is zijn geheugen kwijt. Onze hoofdpersoon zegt zonder aarzeling zijn hulp toe wanneer hem gevraagd wordt te helpen bij het herstellen van het geheugen. Dat is het begin van een reis in een zelfrijdende auto, die niet op zijn mondje is gevallen. 

Tijdens de reis heeft de schrijver voldoende tijd om te reflecteren, op zijn rol als zoon, op zijn tijd als medewerker in het Archief en op de huidige samenleving. Al snel leidt dit hem tot het inzicht dat het geheugenverlies niet de echte reden van zijn reis is.

Titel

De hoofdpersoon is – zo zal iedereen beamen – iemand die altijd een goede zoon voor zijn moeder wilde zijn. Hij heeft twintig jaar lang zijn dementerende moeder bezocht, terwijl hij eigenlijk geen goede relatie met haar had.Maar een moeder–zoonrelatie, hoe gemankeerd ook, blijft iets van alle tijden, geen robot kan die vervangen. De hoofdpersoon heeft zelf geen kinderen, is dus geen vader en blijft altijd de (verloren) zoon.

Personages

In De goede zoon staan twee personages centraal: ‘Ik’ en Lennox, die samen een reis maken. ‘Ik’ zou je een round character kunnen noemen. Door het gekozen perspectief leren we hem het beste kennen. Vooral doordat hij af en toe zijn handelen lijkt af te stemmen op de lezer. Daarentegen blijft de rol van Lennox veel oppervlakkiger. Een heel speciale plek is weggelegd voor de zelfrijdende auto Jerôme. Door de reacties van Jerôme tijdens de reis leren we ook hem zeer goed kennen. Dit maakt de auto tot een essentieel personage. Tot slot mag ook de naam Harry de Meester. alias Bonzo niet onvermeld blijven.

Vertelperspectief en -techniek

Het verhaal is gespreid over zeven dagen en wordt verteld door een naamloze zestiger in de ik-persoon. Hij vertelt over het heden en over herinneringen aan zijn onlangs overleden moeder. Hij ratelt maar door, zijn gedachten gaan vaak alle kanten op. De ene na de andere, vaak hilarische, anekdote passeert de revue.
In het tweede deel van het boek krijgen we te maken met de ik-persoon die zijn verhaal, waarin ook zijn moeder vaak aan bod komt, vertelt aan Jerôme. In dit meer gestructureerde deel zie je als lezer een duidelijker tijdlijn. Door zijn verhaal te vertellen aan de zelfrijdende auto krijg je wel het gevoel dat de verteller wil benadrukken dat hij een goede zoon was.

Thema's en boodschap

In een sterk gerobotiseerde en geïndustrialiseerde wereld blikt ‘ik’ terug op zijn leven en dat van zijn moeder. Hoe goed kent hij zijn moeder nu eigenlijk en wat zegt dit over hemzelf? Het hoofdthema is dan ook de moeder-zoonrelatie en de impact van haar dood op de eigen identiteit van ‘ik’. Ook thema’s als geloof, vergetelheid, een veranderende wereld en de zin van het leven spelen een belangrijke rol in het verhaal en zetten de lezer aan het denken.
De boodschap van het verhaal lijkt te zijn dat je herinneringen je maken tot wie je bent. Of ben je juist beter af zonder herinneringen?

Motieven

Door gebruik te maken van verschillende soorten voertuigen krijgt het verhaal dynamiek. Jerôme de Empathische, neemt ‘ik’ de biecht af. Zijn moeder bepaalde door haar angst voor de hel ook het leven van haar zoon. 
De terugkerende futuristische elementen zijn soms hilarisch en/of verontrustend en tonen tijdens het verhaal over de moeder-zoonrelatie glimpen van een sinistere toekomst. Door het verwerken van verschillende kunstvormen krijgt het boek iets milds en verbindends. Voor de liefhebber van het lezen onder de oppervlakte is dit boek een eldorado, er is geen pagina zonder een aanwijzing die bij kan dragen aan het doorgronden van de tekst.

Plot

Na een lange ‘inleiding’, waar een roadtrip met flashbacks naar het archief, het klooster en de broodfabriek onderdeel van uitmaakt, vinden er allerlei kleine en grote gebeurtenissen plaats die de lezer langzaam naar het hoogtepunt brengen: de hoofdpersoon wil met zichzelf in het reine komen, over de dingen die hij moreel gezien ten aanzien van zijn ouders heeft nagelaten.
Is het echt een ontknoping of kan de lezer het zelf nog verder invullen? Alsof je de innerlijke Boeddha steeds weer zachtjes hoort zeggen: "Het gaat niet om de bestemming, maar om de reis ernaartoe..." 

Motto's

Opgroeien is eindeloos weggaan en terugkeren. Kinderen willen goedkeuring van hun ouders. Ouders dienen onsterfelijk te zijn. Hoe oud of succesvol je ook bent, op het moment dat je de deur van je ouderlijk huis weer binnenloopt, ben je weer gewoon ‘kind’. Pas als ze sterven, is de scheiding definitief. 
Ben je een goede zoon als je trouw je demente moeder bezoekt die het jou als zoon niet altijd makkelijk maakte en je misschien niet altijd gezien heeft? Of als je het vaak genoeg tegen jezelf zegt? Of pas als je je hele leven volgens de regels der wet gedragen hebt?

Afsluiting 

De goede zoon is een goed geschreven, origineel en humoristisch boek dat zeker stof tot nadenken geeft over het leven, over de ouder-kindrelatie en over de invloed van technologische ontwikkelingen. Het verhaal ontwikkelt zich op een rustige, meanderende wijze. Misschien geen boek voor wie van veel actie houdt, van realisme en geloofwaardigheid, van een verhaal met veel vaart. Wel een boek dat een prettige ontmoeting biedt met een anders-dan-anders-verhaal voor wie graag mee filosofeert met de schrijver.

Marianne, Elske, Laura, Anna, Lucette en Tea schreven de samenvatting, motieven en thema's en boodschap

Sylvia ten Hove, Gigi Leestgraag, Sandra, Dorien en de onvolprezen, buitengewoon ijverige Lizzie schreven over de vertelwijze, motto's en plot 

Eeke, Inge Drewes, Simone, Marina de Wit, Annemarie, Gert en Ine leverden de teksten aan over personages,  titel en afsluiting

Ellen IJzerman, verzamelde en plaatste de teksten en berekende het eindoordeel in sterren