De roman De Heilige Rita van Tommy Wieringa is een van de zes boeken op de shortlist van Libris Literatuurlijst 2018. Het vertelt het verhaal rondom Paul Krüzen, samen met zijn vader Aloïs al heel lang woonachtig in een Saksische boerderij in het (fictieve) gehucht Mariënveen, gelegen langs de Duitse grens. Samen hebben zij in die jaren het dorp zien veranderen: de komst van Chinezen, Polen, Russen en Roemenen heeft een behoorlijke impact op de dagelijkse gang van zaken in Mariënveen. Maar de grootste kentering wordt veroorzaakt , doordat een Russische piloot op de vlucht uit de Sovjet-Unie in Mariënveen terechtkomt.

De Leesclub:

Met een kleine vijftig enthousiaste lezers begonnen we in april met het lezen van het boek. Opvallend was dat de deelnemers een speciaal voor deze leesclub vervaardigd exemplaar ontvingen. Dit riep bij veel lezers al de eerste positieve reactie op. Nadat iedereen ruim de tijd kreeg het boek uit te lezen volgde daarna de discussie met een twintigtal speciaal door Frank Hockx (Hebban Leesclubassistent) gemaakte vragen.

De Discussie:

Zoals gezegd werd de discussie gevoerd op basis van twintig vragen. In deze vragen kwamen de belangrijkste thema's uit het boek voorbij.

Het eerste belangrijke thema was het karakter van Paul: eigenlijk was de groep het wel eens, dat Paul redelijk ver van de wereld verwijderd was een dat hij ook niet de indruk wekt daaraan iets te willen veranderen. Francine zegt het als volgt: “Paul ziet zichzelf als de haas die 'zijn plaats weet in de voedselketen' en geen ambitie heeft om daar een andere plaats in in te nemen”. Ook wordt er een verband gelegd tussen de situatie van Paul en de boerderij waar hij woont. Joke vat dit zo samen: “De krakende, kreunende, knarsende geluiden van het huis (spoken, geesten) staan symbool voor de trieste omstandigheden en het verval van zijn bewoners”.

De verhaallijn over de Russische vluchteling wordt door bijna alle lezers gewaardeerd. De reacties op de perspectiefwisselingen variëren van “heeft enorme impact op het leven van Aloïs en Paul” en “geeft diversiteit” tot “mooi”. Slechts een enkeling vond deze verhaallijn “mooi maar niet noodzakelijk”.

Uiteraard werd ook de (symbolische) betekenis van de Heilige Rita uitgebreid bediscussieerd. Hoewel niet iedereen het er over eens was dekt het citaat van Inge aardig het algemene beeld, dat in de groep leefde. Inge schrijft: “Rita staat symbool voor veel zaken. Het boek heet niet voor niets ‘de heilige Rita’. Rita is de patrones van de hopeloze gevallen. Misschien associeert Paul zichzelf ook wel met een ‘hopeloos geval’, die de bescherming van Rita nodig heeft.”

Als laatste grote thema werd de vriendschap tussen Hedwiges en Paul besproken met daarbij de belangrijkste vraag of er al dan niet sprake was van zelfmoord. Hierover bestaat enig verschil van mening, hetgeen vooral werd gevoed doordat Tommy Wieringa deze verhaallijn een open einde heeft meegegeven.

Tot slot nog enkele citaten uit de recensies:

Anna: “Een boek om nog eens weer ter hand te nemen en een terechte nominatie voor de Libris prijs.”

Tess: “Een boek vol menselijke emoties, verval en eenzaamheid, maar door de droge humor en grandioze vertelkunst is het een boek wat je met veel plezier leest.”

Inge: “Maar zelfs hazenharten kunnen tot het uiterste getergd worden, ook al worden ze beschermd door de heilige Rita, de beschermheilige voor de hopeloze gevallen.”

Geertje: “Wie is de heilige Rita en is die andere Rita wel zo heilig....?”

Hilde: “Is ‘De heilige Rita’ eigenlijk een aanrader? Zeker!”

Einoordeel leesclub:

Dat dit boek als kwalitatief hoogstaand werd gezien blijkt niet alleen uit het bovenstaande, maar zeker ook uit het aantal sterren. 31 lezers hebben dit boek gewaardeerd met in totaal 125,5 sterren. Dit komt neer op een gemiddelde van (ruim) 4 sterren. Veelzeggend is dat 24 lezers dit boek minimaal 4 sterren hebben gegeven.