Op verschillende plekken heeft Johan de Boose aangegeven dat hij met Het vloekhout een schelmenroman heeft willen schrijven in de traditie van Don Quichot. Maar aan welke voorwaarden moet een boek eigenlijk voldoen om een schelmenroman te mogen heten? Op Wikipedia staat daarover het volgende: 

“De schelmenroman is een literair genre dat in Spanje ontstond in de 16e en 17e eeuw. Schelmenromans worden ook picareske romans genoemd (naar het Spaanse picaro, dat schelm betekent). De schelmenroman is een subtype van de roman.”

“Een schelmenroman brengt het verhaal van een sociale verschoppeling van zijn geboorte en kindertijd tot zijn jonge volwassenschap. De schelm, die meestal als ik-verteller optreedt, is soms een wees en altijd iemand die zonder de bescherming van een normale gezinssituatie opgroeit. Hij verhuist meermaals en komt van de ene in de andere situatie terecht, wat het verhaal een episodisch karakter geeft. De schelm is gewiekst; zijn opeenvolgende werkgevers is hij vaak te slim af. Ondanks zijn kwajongensstreken heeft hij een goed hart. In dit genre krijgt men een scherpere kijk op het leven, de zeden en de leefgewoonten van een bepaalde tijd.”

“Na 1800 was het genre in zijn zuivere vorm over zijn hoogtepunt. Romans werden realistischer, personages kregen meer psychologische diepgang en de intrige kreeg een minder episodisch karakter.”

(NB: ‘volwassenschap’ is geen bestaand Nederlands woord)

Klassieke schelmenromans zijn onder meer

Lazarillo de Tormes - anoniem 

Don Quichot van La Mancha - Miguel de Cervantes

Oliver Twist - Charles Dickens

Tijl Uilenspiegel – Charles de Coster

De avonturen van Tom Sawyer – Mark Twain

Dik Trom – Cornelis Johannes de Kievit

Voorbeelden van tamelijk recent uitgekomen, hedendaagse schelmenromans zijn terug te vinden in de bij deze vraag gevoegde lijst met boektitels (zie rechterkant van de pagina).

Vraag 6.

A. Is Het vloekhout naar jouw mening inderdaad een schelmenroman en mag het aan de lijst hiernaast worden toegevoegd of wijkt het te zeer van de genoemde boeken en van de hierboven omschreven kenmerken af?

B. Wie is er in Het vloekhout volgens jou de grootste schelm?