Sinds ik de Netflix serie over Bletchley Park heb gezien, ben ik geïntrigeerd geraakt in de rol die de vrouwen daar speelden. Het was ultra geheim en bijna op straffe van de doodstraf mochten zij daar nooit over spreken, ook niet na de oorlog. Toen de oorlog voorbij was werden ze weer gedwongen om de rol van huisvrouw op zich te nemen, zonder ooit de credits te krijgen die ze verdienden. Toen ik De Vrouwen van Bletchley Park van Kate Quinn als luisterboek voorbij zag komen, was de keuze direct gemaakt. Dat Ruby van Tongeren het boek insprak was nog een extra pré.

- door Helma -

Over De Vrouwen van Bletchley Park

Engeland, 1940. Drie heel verschillende vrouwen melden zich bij Bletchley Park, waar de knapste koppen in Groot-Brittannië werken om Duitse militaire codes te breken. Socialite Osla, de Londense Mab en plattelandsmeisje Beth worden de beste vriendinnen – tot een onvergeeflijke ruzie een einde maakt aan hun vriendschap…

Engeland, 1947. Drie vrouwen die ooit elkaars beste vriendinnen waren worden samengebracht door een mysterieuze gecodeerde brief. Osla, Mab en Beth moeten elkaar vergeven en samen nog een laatste code kraken om de verrader te vinden die hun naar het leven staat. Maar elke stap dichter bij het breken van de code brengt het gevaar dichterbij...

Mijn mening

Eerst even over stemacteur Ruby van Tongeren. Ik vind haar altijd heel plezierig voorlezen en ook nu voldeed ze weer perfect aan mijn verwachtingen. Ze slaagt er altijd in om de diverse personages hun eigen 'tone of voice' te geven. Hierdoor is het over algemeen wel duidelijk wie er aan het woord is. In een luisterboek kan je niet zo makkelijk even terugkijken, dus dat vind ik altijd wel een pré. Ze weet ook emotie in haar stem te leggen als dat nodig is. Zeker bij de soms heftige gebeurtenissen waar alledrie de vrouwen mee te maken krijgen, zorgt dat ervoor dat je goed kunt inleven hoe de personages zich voelen.

Nu over het boek: ik vind het echt een aanrader. De vrouwen worden eigenlijk in een onmogelijke situatie gedwongen. Binnen Bletchley Park worden de vrouwen gewaardeerd om hun intellect en het vermogen om de meest ingewikkelde codes op te lossen, terwijl ze zich daarbuiten moet schikken in de rol van afhankelijke (huis)vrouw of zoals bij Osla die van hersenloos societymeisje. Het lastigste is nog wel dat ze daar nooit iets over naar buiten mogen brengen. Het zijn twee totaal verschillende levens. Binnen de muren van Bletchley Park zijn mannen en vrouwen gelijkwaardig, met een enkele uitzondering daargelaten.

De personages zijn goed gekozen: drie vrouwen uit drie totaal verschillende sociale klassen, die zonder hun werk in Bletchley Park nooit vriendinnen zouden zijn geworden. Het verhaal heeft twee even interessante tijdlijnen en geeft in beide gevallen een mooi tijdsbeeld: de oorlogsjaren, het aanstaande koninklijk huwelijk van Philip en Elizabeth maar ook de behandeling van psychiatrische patiënten in die tijd waarin de lobotomie als behandeling populair werd. Een gruwelijke operatie die je zelfs je ergste vijand niet toewenst.

Door de flashbacks van de drie vrouwen naar hun jeugd en tienerjaren leer je ze steeds beter kennen en snap je hun drijfveren. Osla die er alles aan doet om het stempel 'onnozel society meisje' kwijt te raken, maar er na de oorlog weer in terug wordt gedwongen. Mab die er voor vecht om boven de arme arbeidersklasse waarin ze is opgegroeid uit te stijgen en de superintelligente Beth die door de autistische trekjes die ze heeft door haar moeder als een soort huisslaaf wordt behandeld. En je zal toch zo'n moeder en een slapjanus van een vader hebben! Eigenlijk zijn ze allebei even erg. Door alles wat Beth overkomt, niet alleen met haar ouders maar nog wel meer als ze aan het eind van de oorlog gedwongen in een kliniek wordt opgenomen, leef je het meeste met haar mee, hoewel ook de andere twee vrouwen meer dan genoeg voor kun kiezen krijgen. Uiteindelijk zorgt de speurtocht naar de verrader voor een verrassende twist. 

Hoewel de rode draad in het verhaal de verrader is die in de oorlog actief is en in 1947 nog steeds een grote rol speelt en de reden is die de vrouwen weer bij elkaar brengt, speelt dat in het verhaal een bijna ondergeschikte rol. De nadruk ligt op de drie vrouwen, hun belevenissen en de uiteindelijke reden waarom ze van elkaar vervreemd zijn en weer bij elkaar komen.

De personages zijn fictief, maar zowel Beth als Osla zijn afgeleid van werkelijk bestaande personages. Lady Osla Benning stond model voor Osla Kendall. Zij was het nichtje van Lord Mountbatten en was gedurende de oorlog romantisch bevriend met Prins Philip, de latere echtgenoot van Elizabeth. De Osla in het boek heeft dezelfde achtergrond inclusief de romance met Philip. Beth is een combinatie van twee vrouwen die in Bletchley Park werkten: een anonieme vrouw die na een zenuwinzinking verplicht werd opgenomen in een kliniek om te voorkomen dat ze geheimen zou lekken en de briljante crypto analiste Mavis Lever. Haar oplossing van de code zorgde mede voor de overwinning op Cape Matapan. Grappig is ook het piepkleine rolletje van Ian Fleming, die Bletchley Parkregelmatig bezocht in zijn rol als Assistant to the Director of Naval Intelligence. Maar echt sympathiek heeft Quinn de schrijver van de James Bond verhalen niet neergezet.

Conclusie

De spanning van de oorlog, de tijdsdruk waaronder de vrouwen in beide tijdlijnen werken en hun persoonlijke verhaal zorgen voor een intrigerend en soms emotioneel verhaal in een mooie combinatie van feiten en fictie. En ook belangrijk: het is luisterend prima te volgen. Het was mijn kennismaking met de boeken van Quinn en ik hoop haar andere boeken ook een Nederlandse vertaling krijgen.

VInden jullie net als ik alles rondom Bletchley Park ook zo intrigerend?