Deze dystopische klimaatroman van Maja Lunde luisterde ik al een tijdje geleden. Het is een intrigerend verhaal waarin droogte het zuidelijk deel van de wereld teistert en klimaatvluchtelingen aan de orde van de dag zijn. Omdat de regen vooralsnog met bakken uit de lucht komt vallen lijkt droogte een ver van mijn bed show, maar het zet je toch aan het denken. Want dat het klimaat van slag is lijkt, met de natste oktober ooit gemeten, een teken aan de wand. Hopelijk komt het nooit zo ver als het boek beschrijft, want dan ziet het er somber voor de wereld uit.

- door Helma -

Over Het einde van de oceaan

Noorwegen, 2017. De zeventigjarige milieuactiviste Signe vertrekt met haar zeilboot. Haar doel: de oceaan oversteken om de Franse kust te bereiken. Een gevaarlijke reis, met aan boord een voorwerp dat levens kan veranderen.

Frankrijk, 2041. David moet met zijn jonge dochter Lou uit het door droogte en branden geteisterde Zuid-Europa vluchten. Ze zijn gescheiden geraakt van Davids vrouw en zoontje en wanhopig naar hen op zoek. Als ze tijdens deze zoektocht Signes verlaten zeilboot vinden, kilometers weg van de dichtstbijzijnde kust, wordt hun eigen reis onlosmakelijk verbonden met die van Signe.

Het einde van de oceaan is het tweede deel in een vierdelige serie die de Noorse auteur Maja Lunde over het klimaat schrijft. De delen zijn los van elkaar te lezen, dus het is geen enkel probleem om met willekeurig welk deel te beginnen. Vooralsnog zijn er twee delen in een Nederlandse vertaling uitgebracht: De geschiedenis van de bijen en Het einde van de oceaan.

Het verhaal wordt in wisselend perspectief vertelt door Signe en David, die in het luisterboek hun stem krijgen van Jelle Amersfoort en Hymke de Vries. Allebei stemmen waar ik graag naar luister. In het interview dat ik met Jelle Amersfoort had vertelde hij dat dit boek hem emotioneel raakte:

"Het is een super aangrijpende klimaatroman, die je niet zonder droge ogen kunt lezen en waarvan je met heel je hart hoopt dat het nooit werkelijkheid wordt. Het is de eerste en enige keer dat ik echt tranen met tuiten heb gehuild en dat die emotie duidelijk te horen is in mijn stem. Ik heb getwijfeld of ik dat opnieuw zou inspreken zonder die kikker in mijn keel, maar ik heb ervoor gekozen om het te laten zoals het was." - Jelle Amersfoort

Ik hoefde er zelf geen tranen met tuiten om te huilen, maar dat nam niet weg dat het verhaal me aangreep. Vooral het verhaal van David als hij samen met zijn dochtertje als vluchteling op reis is en in vluchtelingenkampen verblijft. De hoop op een beter leven verandert langzamerhand in een diepe troosteloosheid als de zoektocht naar zijn vrouw en zoontje vruchteloos blijft en de vluchtelingen op enig moment aan hun lot worden overgelaten. Om zelf de regie weer in eigen hand te nemen, onderneemt hij illegale uitstapjes uit het kamp en ontdekt midden in de woestijn de boot van Signe. Daarmee wordt de connectie tussen de verhalen duidelijk en ontdek je dat over een periode van slechts iets meer dan 20 jaar het land van een waterrijk gebied is veranderd in een dorre woestijn.

In het verhaal van Signe zijn de eerste voortekenen al duidelijk als de ijswinning op de gletsjer desastreuze gevolgen voorspelt. Signes persoonlijkheid is niet geschreven om sympathie bij de luisteraar op te wekken. Zij is een harde klimaatactiviste die haar rol met verve speelt als ze op zoek gaat naar haar oude jeugdliefde die zij verantwoordelijk houdt voor de teloorgang van de gletsjer. Hoewel haar verhaal in het begin minder aangrijpend is, werkt het langzaam maar zeker toe naar een emotioneel eind dat 21 jaar later connectie maakt met Davids tijdlijn.

Twee tijdlijnen, twee stemmen

De verandering van het klimaat is vooral het achtergronddecor voor de beide tijdlijnen, waarin de hoofdrol is weggelegd voor de indringende gevoelens en emoties van de twee hoofdpersonages. Ik vind het zelf altijd prettig als het luisterboek door twee verschillende personages wordt voorgelezen als er sprake is van een wisselend perspectief zoals bij dit boek. Het is dan direct duidelijk wie er aan het woord is en in dit verhaal ook direct in welke tijdlijn je vertoeft. Amersfoort en De Vries kwijten zich prima van hun taak terwijl zij precies de juiste hoop, wanhoop, boosheid en liefde in hun stem leggen waardoor de personages al luisterend voor je tot leven komen. Ik denk eigenlijk dat de impact van hun gevoelens luisterend nog beter tot je doordringt dan dat je het verhaal zelf zou lezen.

Hoewel het geen vrolijk verhaal is, zorgt het eind voor een hoopvolle interpretatie dat het uiteindelijk toch nog goed gaat komen met de wereld. Maar dat is misschien alleen mijn positieve verwachting van de huidige en toekomstige jonge generatie die met meer zorg naar het welzijn van de wereld kijkt en ervoor zorgt dat de geschetste dystopische toekomst nooit werkelijkheid zal worden.

Zijn jullie net als ik ook fan van de stemmen van Jelle Amersfoort en Hymke de Vries? Welk boek dat door een van beiden is ingesproken moet ik zeker gaan luisteren?