Ik hou van de stem van Arthur Japin en nog meer als hij zijn eigen boeken voorleest. Toen ik van Thinium het door hem geschreven en ingesproken boekje Hoe valt een schrijver uit de trein kreeg om na te luisteren was ik daar erg mee in mijn nopjes. Het is eigenlijk een graphic novel met prachtige tekeningen van illustrator Eric J. Coolen. Omdat je bij het naluisteren een PDF krijgt om mee te lezen met de gesproken tekst was dit dus dubbel genieten. Nadat ik mijn werk als luisteraar had gedaan, heb ik het boekje gewoon nog een keer voor mijn eigen plezier gelees-luisterd.

- door Helma - 

Titel: Hoe valt een schrijver uit de trein - een spoortocht
Geschreven en ingesproken door: Arthur Japin
Illustrator: Eric J. Coolen
Looptijd: circa 1 uur

Over Hoe valt een schrijver uit de trein - een spoortocht

Illustrator Eric J. Coolen hoorde rond zijn 5e jaar tijdens het wekelijkse zondagbezoek bij zijn oma een oom zeggen dat zij een beroemd familielid hadden: de schrijver Antoon Coolen, bekend van zijn streekroman Dorp aan de rivier. Dat maakte op zich al indruk op de jonge Eric, maar hij was nog meer geïntrigeerd over de mysterieuze val van zijn familielid uit een rijdende trein op 11 oktober 1961 die hem enkele weken later alsnog fataal werd. 

Coolen vertelt in zijn nawoord dat de oorzaak van de val uit de trein nooit duidelijk is geworden. Verloor Coolen zijn evenwicht toen hij in plaats van de toiletdeur de toegangsdeur op het treinbalkon opende? Wat was de oorzaak van zijn val? Deze vraag bleef hem bezighouden en is sinds 2017 de basis is voor een project waarbij hij ieder jaar een van zijn favoriete kunstenaars vraagt zich te laten inspireren door Coolens val uit de trein. Wat denken zij dat de oorzaak geweest zou kunnen zijn? Dichter Bies van Ede, auteur Wim Daniëls (streekgenoot van Coolen) en zanger Stef Bos schreven een tekst. Harry Sacksioni arrangeerde en speelde een muziekstuk. Bij alle bijdragen maakte hij illustraties, waarna de resultaten verschenen als boek en als videoclip. Dit keer stelde hij die vraag aan Arthur Japin, die direct instemde. Het resultaat is een kort verhaal waarin Japin de val van Coolen verklaart en laat samenvallen met een (al dan niet waargebeurde) jeugdherinnering waarin hij met zijn vader gaat vliegeren vlakbij het treintraject waar Coolen zijn onfortuinlijke val had.

In het bijna melancholische verhaal gebruikt Japin het afscheid dat Coolen van zijn gezin nam op de dag van zijn ongeluk als parallel voor de dag dat Japins eigen vader afscheid van hem. Een liefdevol afscheid waarin hij hem voor het laatst zag, vlak voordat zijn vader zichzelf van het leven beroofde. De subtiele humor die Japin in het verhaal brengt over de gevaren van het schrijverschap zorgt ervoor dat het verhaal niet te zwaar wordt. Dat begint al bij de eerste alinea van het boek:

"Bereikt een schrijver zijn bestemming, dan is dat een klein wonder. Wanneer hij midden in zijn boek zit, weet hij al vaak niet waar het heen moet, laat staan of hij het einde haalt. Daarom zie je er maar zelden een die zonder kleerscheuren zijn terminus binnenrijdt. De vraag zou dan ook beter kunnen zijn: waarom vallen niet meer schrijvers uit de trein? Of: hoe is het mogelijk dat een schrijver überhaupt ooit ergens aankomt?"

De alinea waarmee hij het korte verhaal eindigt, sluit daar naadloos op aan en maakt direct pijnlijk duidelijk dat de liefdevolle jeugdherinnering die Japin deelt ver bezijden de waarheid is:

"Lezers komen doorgaans wel op hun bestemming aan. Niet dat lezen geen gevaren kent, integendeel, maar de lezer kan het verhaal altijd nog wegleggen als het te veel benauwt. Dat kan de schrijver niet. Hij kan zijn boek niet sluiten want het zit in zijn hoofd. Misschien dat ze zich daarom maar de hele tijd verhangen, van gebouwen springen of voor treinen. Om een punt te zetten. Ik moet daar iets mee. Daarom doe ik alsof ik vaak leuke dingen met mijn vader deed. Daarom laat ik iemand liever opstijgen dan vallen. Precies zoals dat Antoon Coolen overkomen is."

Luister-lezen

Het verhaal is een graphic novel en de illustraties passen perfect bij het verhaal. Het is daarom eigenlijk zonde om het verhaal alleen als luisterboek tot je te nemen. Dit boek is bij uitstek geschikt om te luister-lezen. Terwijl je luistert naar het fijne stemgeluid van Japin kan je je volle aandacht geven aan de tekeningen van Coolen en is het dubbel genieten.

Ik heb het boek pas vorige week nageluisterd, dus het duurt nog even voor het daadwerkelijk als luisterboek verkrijgbaar is, maar het is zeker een boek om naar uit te kijken. Ik waardeerde het zelfs met 5*****.

Wat vinden jullie van graphic novels die als luisterboek beschikbaar komen? Zijn dat boeken die je net als ik zou luister-lezen of houden jullie het bij alleen luisteren of alleen lezen?