Onder moeders vleugels, de roman van Louisa May Alcott, mag een klassieker genoemd worden. Het boek werd ruim 150 jaar geleden, in 1868, voor het eerst uitgegeven. Helma had het boek al zo'n vijftig jaar geleden gelezen, maar voor Laurie was het een eerste kennismaking met deze 'huiselijke roman voor jonge meisjes'.

- door Laurie en Helma -

Over Onder moeders vleugels

Louisa May Alcotts klassieker Onder moeders vleugels, ook bekend onder de oorspronkelijke titel Little Women is de moeder der meidenboeken. Wie kent ze niet? De lieftallige Meg, kwetsbare Beth, lichtelijk verwende Amy en natuurlijk de getalenteerde tomboy Jo die anderhalve eeuw na haar literaire geboorte nog steeds talloze schrijfsters en andere vrouwen inspireert, zoals J.K. Rowling en Barbara Kingsolver. Via de dromen, spelletjes, plagerijen, brieven, tegenslagen en romances van de vier zussen worden vrouwen over de hele wereld en van alle leeftijden deel van de bijzondere familie March. Een Amerikaanse, feministische klassieker over de spanningen tussen maatschappij en individualiteit.

Paar feitjes

Het bijzondere is dat Alcott eigenlijk helemaal geen zin had om een roman voor meisjes te schrijven. Op aandringen van haar uitgever en omdat ze geld nodig had om familieschulden af te betalen ging ze overstag en schreef de roman in slechts enkele maanden tijd. Het boek is losjes gebaseerd op haar eigen jeugd met haar drie zussen, waarbij ze zelf model stond voor Jo. Dat juist deze 'morele pap voor meisjes' zoals ze het boek zelf kwalificeerde, haar een rijke vrouw zou maken kon ze toen nog niet vermoeden. 

Dit soort 'huiselijke romans' was vooral bedoeld om meisjes moreel besef en Christelijke waarden bij te brengen en deugden zoals doorzettingsvermogen en onbaatzuchtigheid te bevorderen. Misschien omdat ze daar zelf zo'n hekel aan had is Alcott daar in Onder moeders vleugels nog redelijk behoudend in.

In het voorwoord bij deze vertaling wordt verteld dat Alcott Jo als vrijgezel door het leven wilde laten gaan, maar dat ze haar onder druk van haar uitgever toch moest laten trouwen. Zelf is Alcott altijd vrijgezel gebleven. Op latere leeftijd werd ze feministe en streefde ze naar afschaffing van de slavernij.

Ze overleed op 55-jarige leeftijd aan een beroerte.

Audio-informatie

Auteur: Louisa May Alcott
Voorlezer: Hymke de Vries
Luistertijd: 9 uur en 39 minuten
Aanbieder: KoboPlus / Storytel

Onze luisterervaring

Helma

Het is zeker al vijftig jaar geleden dat ik Onder moeders vleugels las. Een van mijn zussen had het boek ooit cadeau gekregen met op de cover vier mooie, lieve meisjesgezichten. Ik weet nog dat ik het boek verslonden heb en geschokt was dat Beth dood ging. De vervolgdelen met Jo in de hoofdrol heb ik later via de bibliotheek gelezen. Het verhaal was me dus al bekend en nog niet zo lang geleden opgefrist door de verfilming die op Netflix werd uitgezonden.

Ik was heel benieuwd wat ik er nu, na al die jaren, van zou gaan vinden. Dus luisterboek aan en luisteren maar. De voorleesstem van Hymke de Vries was alvast een grote pré. Ik vind haar stem altijd prettig om naar te luisteren.

Wat me vroeger helemaal niet opgevallen is, is het hoge Christelijke gehalte en het morele vingertje. Want hoewel Alcott daar voor die tijd nog redelijk behoudend in was, is het als je het nu leest toch behoorlijk stevig aanwezig. Ondanks dat kon ik wel genieten van de avonturen van de vier zussen.
Wat me vooral verbaasde, was dat Beth in dit deel (nog) blijft leven. Waarschijnlijk was het boek dat ik in mijn jeugd heb gelezen een verkorte uitgave van het uit twee delen bestaande verhaal. 

Het tempo ligt laag, maar dat stoorde me totaal niet. Het geeft een mooi beeld van hoe het leven in die tijd was met de verschillende sociale klassen, het verschil tussen arm en rijk, en de burgeroorlog die vele jonge levens heeft gekost. Als tijdsbeeld zeker interessant en vanuit nostalgisch oogpunt was het leuk om het boek nog een een keer te lezen, of beter gezegd te luisteren. Het is voor de jongeren van nu een volkomen achterhaald verhaal en ik denk niet dat ze daar blij van zullen worden. Ik ben dan ook heel benieuwd naar de mening van Laurie, die weliswaar geen jong meisje meer is, maar toch ruim dertig jaar jonger dan ik en het boek nog nooit gelezen heeft. Vooral vanuit nostalgische oogpunt en vanuit het historische tijdsbeeld krijgt het boek van mij 4****.

Laurie

Ha, ik ben inderdaad wat jonger dan Helma. Ik ben vooral opgegroeid met de jeugdboeken en young adults van de jaren '90 tot en met nu, dus Onder moeders vleugels was voor mij heel wat jaartjes terug in de tijd. Ik had het boek nog nooit gelezen, maar dat wilde ik ooit al eens doen. Het wordt toch wel bestempeld als een van de vele kerstklassiekers. Het luisterboek boodt uitkomst.

In tegenstelling tot Helma had ik wel veel last van het hoge Christelijke gehalte. Eigenlijk nog veel meer van het morele deel van dit verhaal. Ik kan heel slecht tegen boeken die met het vingertje wijzen en heel hard hun best doen om de lezer een les te leren. Ik had daarom ook grote moeite met dit verhaal. Ik heb het dan ook wat versneld afgespeeld. De vertaling is modern, dat vond ik een hele grote pré. Ik sluit me bij Helma aan, de stem van Hymke de Vries is prettig om naar te luisteren en het boek is voor de tijd waarin het geschreven is wel uniek. Meisjesromans waren er niet zoveel en helemaal niet met een rebels meisje zoals Jo. Zij maakte deze klassieker wel aantrekkelijk. Dat rebelse karakter was echt nodig om het verhaal nog iets van pit te geven. Ik  denk eveneens dat het boek nu behoorlijk achterhaald is en eigenlijk ook niet meer kan in de huidige maatschappij. Ik vond het leuk om eens geluisterd te hebben, maar ik ga de vervolgdelen - het is een trilogie - niet meer lezen. Ik gaf het boek dan ook slechts 2**.

Conclusie

Onze meningen lopen dus nogal uiteen. Voor Helma was het vooral een soort 'memory lane' naar het gevoel wat zij had toen zij voor de eerste keer het boek las. Ze was toegeeflijk naar het belerende vingertje omdat dat in het tijdsbeeld paste. Voor Laurie was dat gegeven nu juist de bottleneck waardoor ze weinig plezier aan deze luisterervaring heeft beleefd.

Hebben jullie Onder moeders vleugels gelezen of geluisterd? Vinden jullie dat je deze klassieker ooit een keer gelezen moet hebben of denken jullie dat het boek zijn tijd heeft gehad? We zijn benieuwd naar jullie mening.