Voice-over en stemacteur Ruby van Tongeren is door de grote hoeveelheid boeken die zij heeft ingesproken onder de luisterboekliefhebbers geen onbekende stem. Tijd om de vrouw achter die stem eens beter te leren kennen.

- door Helma –

Zo’n 25 jaar geleden is Ruby van Tongeren het vak van stemacteur ingerold. Tijdens haar studietijd werkte ze in de zomer op een camping in Valkenburg als activiteitenbegeleidster voor de kinderen. Aan het eind van de dag sloot ze dan vaak af met poppenkastspel voor de kleintjes, waarbij de ouders ook vaak mee stonden te kijken. Als ze aan het eind van de voorstelling achter de poppenkast vandaan kwam om even te buigen en de kinderen welterusten te wensen, was iedereen vaak hoogst verbaasd dat ze in haar eentje achter de poppenkast had gezeten.

Lachend vertelt Ruby: “Ze dachten dat er minstens vijf man achter hadden gezeten! Toen zei op een dag een moeder tegen mij dat ik echt iets moest gaan doen met mijn stem. Ze vroeg of ik wist dat er stemmenbureaus in Nederland bestaan. Nou, dat wist ik dus helemaal niet! Maar ik heb haar tip ter harte genomen en ben gaan speuren en vond inderdaad enkele stemmenbureaus. Daar heb ik vervolgens auditie moeten doen en al heel snel daarna werd ik de stem van Cartoon Network, van Veronica FM en mocht ik commercials inspreken voor Spa, VSM, Dokter Oetker, Natuurmonumenten, Nintendo etc. etc. Dus het ging meteen heel hard. Ik had natuurlijk ook het voordeel dat ik op de toneelschool had gezeten en dramatherapie had gestudeerd. Ik had in veel verschillende producties gespeeld, dus het acteursvak, regisseerbaarheid en tekstbehandeling zaten er al goed in bij mij.”

Ze vertelt verder dat er toen zij begon nog maar weinig stemacteurs of voice-overs waren in Nederland. Nu ze zelf trainingen geeft aan mensen die graag stemacteur willen worden merkt ze dat je echt goed beslagen ten ijs moeten komen en behoorlijk aan je PR moeten trekken om er in de stemmenwereld tussen te komen.

Pas vanaf dit jaar heeft Ruby een bewuste keuze gemaakt in het genre boeken dat zij inspreekt en gaat haar voorkeur uit naar de wat zwaardere romans en de tragikomische romans. Omdat ze een brede interesse heeft nam ze daarvoor eigenlijk alles aan wat op haar pad kwam.

“Veel personages blijven wel lang bij me. Ik denk dan af en toe aan ze alsof ik ze echt heb gekend en dan kan ik ze ook missen.”

Ruby: “Ik dacht altijd: kom maar door, want ik moet tenslotte de rekeningen betalen met dit vak. Slechts een enkele keer zei ik: nee, dit onderwerp past zo slecht bij mij, laten we dit maar niet doen. Maar ik begon op een gegeven moment zóveel aanvragen voor luisterboeken te krijgen dat ik het niet meer kon bolwerken. Toen heb ik besloten dat het tijd voor me werd om aan te gaan geven wat ik wel en wat ik minder graag inspreek qua boeken. Ik lees het liefst historische romans of andere mooie intense meeslepende, ontroerende, goed geschreven romans en ik ben ook gek op romans waar een leuk gevoel voor humor in zit en een lekkere thriller op z’n tijd. Binnen deze genres ben ik eigenlijk wel blij met alle goedgeschreven en liefst lekker authentieke boeken die mij zelf ook echt raken. Doordat ik zo in de huid van de diverse personages kruip, ga je ook van ze houden hè. Veel personages blijven wel lang bij me. Ik denk dan af en toe aan ze alsof ik ze echt heb gekend en dan kan ik ze ook missen.”

Op dit moment is ze bezig met het inspreken van een totaal ander genre: het kinderboek Het levende hoofd van Els Pelgrom. “Ik merk dat ik dit ook echt superleuk vind om te doen”, vertelt ze enthousiast. “Voor kinderboeken mag je net even iets meer uitpakken, mogen de personages iets meer eigen stemmetjes hebben en mag je net iets levendiger inlezen. Daar geniet ik wel heel erg van merk ik. Dus dat smaakt ook wel naar meer.”

“Ik sta kennelijk ’s middags pas aan.”

Als voorbereiding op het inspreken leest ze de eerste bladzijdes of het eerste hoofdstuk zodat ze een beetje een idee heeft wie de personages zijn en dan begint ze gewoon. “Interessant vind ik wel dat ik merk dat ik in de middag foutlozer lees dan in de ochtend wat ik eigenlijk logischerwijs andersom zou verwachten. Je zou denken dat je ‘s ochtends nog lekker fris en uitgeslapen bent, maar dat werkt op één of andere manier niet zo met mijn hoofd. Ik sta kennelijk ‘s middags pas volledig aan.”

Omdat ze een studio aan huis heeft, kan ze haar eigen tijd indelen. Het aantal pagina’s dat ze per sessie inspreekt is wisselend. “Dat is mede afhankelijk van andere commerciële klussen en afspraken die ik heb en of ik er lekker inzit of dat ik een ‘struikeldag’ heb. Dan stop ik vaak vrij snel en pak ik het een paar uur later weer op. Meestal gaat het dan weer prima.”

“Een favoriet boek aanwijzen voelt een beetje alsof iemand aan je vraagt wie je favoriete kind is.”

Op mijn vraag wat het mooiste of meest favoriete boek is wat ze heeft ingesproken antwoordt ze dat ze uit de 60 à 70 boeken die ze ingesproken heeft echt geen boek als de grote favoriet kan uitlichten. “Dat voelt een beetje alsof iemand aan je vraagt, wie je favoriete kind is. Er zitten velen bij die mij heel erg geraakt of verrast hebben.”

Hoewel een echte keuze niet mogelijk is, is Het schooltje van Auschwitz wel een van haar favoriete boeken, maar tegelijkertijd ook een van de lastigste die ze insprak. Ruby: “Die was lastig omdat het zo’n emotioneel en aangrijpend verhaal is, dat ik af en toe echt moest stoppen omdat ik zo moest huilen en ik door de dagen heen ook nog verdrietig was van wat ik had gelezen.” Ze zegt uitdrukkelijk dat ze voor dat soort lastig niet terugschrikt, omdat ze graag heeft dat een verhaal echt iets met haar doet. Vervelend lastig om in te spreken vindt ze boeken waar door de vertaling de zinsloop onnatuurlijk is geworden. “En verhalen die ik eigenlijk gewoon saai of voorspelbaar vind”, vervolgt ze lachend. “Dan is het echt veel moeilijker om je studio in te duiken. Dat euvel heb ik nu dan gelukkig veel minder omdat ik nu wat selectiever ben in wat ik wel of niet wil inspreken.”

“Een fantastisch compliment is, als auteurs zeggen dat ze nooit meer een andere stem willen hebben voor hun boeken.”

Ze vertelt dat het vak van stemacteur ook vaak een heel eenzaam beroep is: “Ik zit het grootste gedeelte van de dag in mijn eentje in de studio en dan is het best heel fijn om af en toe even contact te hebben met iemand voor wie het werk dat je doet zo van belang is. Dan is het erg leuk om contact met auteurs te hebben. Ik voel me altijd heel verguld wanneer een schrijver of schrijfster ontroerd is door hoe ik een boek heb ingesproken of zegt dat ze pas na het luisteren het gevoel heeft alsof het boek helemaal tot leven komt. En wat helemaal een fantastisch compliment is, als ze zeggen dat ze nooit meer een andere stem willen hebben voor hun boeken.”

Een ander nadeel van haar vak is, dat ze nog maar zelden een boek voor zichzelf leest. “Ik heb er eenvoudigweg de tijd niet voor en als je de hele dag al hebt zitten lezen dan pak je niet zo snel een boek op ter ontspanning. De enige periode waarin ik vaak echt veel lees is op vakantie. Heerlijk in een hangmat in de natuur met een goed boek in de zon… zálig!”

Listmania

klik op de afbeelding voor de boekinformatie

Romans

Thrillers

Non fictie

We zijn benieuwd welk boek jij hebt geluisterd of wil gaan luisteren dat Ruby heeft ingesproken. Laat het ons weten in een reactie!