Geïnspireerd door en inspirerend voor
De legendes van Arthur en zijn ridders bieden een rijke variëteit aan materiaal voor schrijvers, maar ook voor tv- en filmmakers. Door de eeuwen heen zijn de legendes door veel schrijvers onder handen genomen, waarvan de belangrijkste hieronder wordt genoemd. Tevens worden ook enkele leuke films en tv-series gebaseerd op de legendes genoemd die je écht niet moet missen. Vul jij het lijstje aan?
Geïnspireerd door
Le Morte D'Arthur
Eén van de bekendste en tevens ook langste werken over Koning Arthur is Le Morte D'Arthur geschreven door Sir Thomas Malory. Dit werk stamt uit de 15de eeuw en wordt gezien als een van de belangrijkste verzamelwerken van Arthuriaanse legendes die er zijn.
Een belangrijk feit uit de Middeleeuwse boekschrijfkunst is dat het heel gebruikelijk en zelfs standaard was om je verhaal te baseren op een al bestaand geschreven werk van iemand anders. 'Nieuwe' verhalen bestonden eigenlijk niet. Elke schrijver werd geïnspireerd door wat al al voorheen was geschreven over een onderwerp en nam dat over met een eigen twist eraan. Zo is Le Morte D'Arthur gebaseerd op verscheidene Franstalige en enkele Engelstalige bronnen. Zijn versie van de legendes van Koning Arthur telt honderden pagina's en bevatten weinig structuur. Ook is het zo dat het onduidelijk is of dit werk überhaupt wel door de Sir Thomas Malory is geschreven die voor ogen wordt gehouden: als dat zo is, heeft deze Malory zijn werk grotendeels in gevangenschap opgeschreven.
Le Morte D'Arthur is opgedeeld in acht boeken:
- Arthurs geboorte en opkomst
- De strijd tegen de Romeinen
- Het verhaal over Lancelot
- Het verhaal van Sir Gareth (broer van Ronde Tafel-ridder Gawain)
- Tristan en Isolde
- De queeste naar de Heilige Graal
- De ridder van de wagen: de affaire tussenLancelot en Guinevere
- Arthurs dood en het einde van de Orde van de Ronde Tafel
Het verhaal van Malory is het verhaal zoals velen hem nu kennen. Malory omschreef hoe de jonge Arthur, zoon van Uther Pendragon, na de dood van zijn vader op het strijdveld onder de hoede kwam van Merlijn. Merlijn bracht Arthur onder bij een lokale edelman zodat hij in veiligheid kon opgroeien. Intussen had Brittannië geen koning en raakte meer en meer verscheurd. Merlijn plaatste hierop een aambeeld met zwaard op de begraafplaats van Londen met de boodschap dat wie het zwaard uit het aambeeld zou trekken de wettiggeboren koning van Brittannië zou zijn. Het verhaal over Arthur, Merlijn en het zwaard in de steen is onder andere door Disney vertaald naar de film Merlijn de Tovenaar.
Arthur was intussen schildknaap van zijn adoptiebroer Sir Kay geworden. Hij vergat op een dag het zwaard van Sir Kay en ging terug om een zwaard te zoeken. Hij vond tijdens zijn zoektocht het zwaard in het aambeeld en trok het er moeiteloos uit. Het was een moeilijk te geloven verhaal en zeker in de eerste periode heerste er verdeeldheid in Arthurs regering. Hier kwam echter een einde aan toen Arthur zijn tegenstanders versloeg en Camelot stichtte. De bekende ronde tafel uit Camelot ontving Arthur als huwelijkscadeau toen hij trouwde met Guinevere waarop hij de Orde van de Ronde Tafel oprichtte. Bekende ridders van de ronde tafel waren Lancelot, Bedevere en Galahad. Met de Ridders van de Ronde Tafel ondernam Arthur de queeste om de Heilige Graal te vinden.
In deze periode brak Arthur zijn zwaard en vroeg hij om een nieuw zwaard. Nimue, de Vrouwe van het Meer gaf hem hierop Excalibur. De schede van Excalibur beschermde Arthur tegen verwondingen zo lang hij het in zijn bezit had. Op de dag dat hij stierf liet hij zijn rechterhand, sir Bedevere, het zwaard teruggeven aan het meer. Ook in deze hedendaagse vertelling van de legende moet Arthur ten strijde trekken tegen zijn familie. Dit gebeurt nadat Guinevere en Lancelot een relatie krijgen. Guinevere moest hierop berecht worden door Arthur wegens overspel. Wanneer Lancelot Guinevere komt redden van de brandstapel worden er twee broers van Walewijn, mede ridder van de ronde tafel, gedood. Hierop ontketent Arthur een oorlog richting Lancelot. Later vertrekt Arthur ook in deze legende richting Frankrijk waarop Mordred, die in deze legende zijn zoon is in plaats van zijn neef, zijn kans grijpt om op de troon te komen en met Guinevere te trouwen. Arthur trekt ten strijde tegen Mordred en raakt gewond waarna hij naar Avalon gaat voor zijn laatste rust.
Aangezien Arthur, de koning van eens en ooit specifiek is gebaseerd op Malory's versie van de legendes van Arthur is de kans groot dat de indeling van dat boek grofweg gelijk zal zijn aan de genoemde boeken hierboven. Wel weten we door de achterflap dat White flink de schaar in Morte D'Arthur heeft gezet en meer ruimt heeft gemaakt voor de jeugd van Arthur.
Alliterative Morte Arthure
De Alliterative Morte Arthure is een alliteratieve Middelengels gedicht van 4346 regels die het latere gedeelte van de legende van Koning Arthur hervertelt. Het stamt uit ongeveer het jaar 1400 en is bewaard gebleven in de vroeg 15e eeuwse Lincoln Thornton Manuscript. De auteur van het werk is onbekend. Sir Thomas Malory heeft dit werk als een van zijn inspiratiebronnen gebruikt voor zijn Morte D'Arthur.
Vergeleken met veel andere versies is deze alliteratieve versie relatief gezien vrij realistisch. Veel magische elementen zijn achterwege gelaten, net als de tovenaar Merlijn in het geheel, en de focus ligt op Arthurs vaardigheden als een krijgerkoning. Ridderlijkheid is in dit werk praktischer en heeft meer te maken met loyaliteit dan met persoonlijke eer. Arthur is meer gericht op politiek en is veel duidelijker een heerser met zwakke kanten. Wat ook opvalt is dat deze Arthur veel christelijker is dan andere versies, wat de afwezigheid van de magie verklaart. Ook zorgt deze christelijke toon van het verhaal ervoor dat de slechterik Mordred een compplex personage is dat spijt kan betuigen.
Inspirerend voor:
King Arthur: Legend of the Sword (2017) (Genoemd door Demi)
Deze film is één van de recentste, maar helaas niet een van de beste verfilmingen van Koning Arthur. Charlie Hunham speelt de hoofdrol en groeit op in een bordeel. Hij leert voor zichzelf op te komen en heeft handeltjes op straat. Een soort straatrat is hij eigenlijk, en Merlijn is in geen velden of wegen te bekennen om een oogje in het zeil te houden. Door de flitsende manier van filmen en de muziek voelt de film vreemd modern aan ondanks de historische en magische setting van de film. De nadruk ligt vooral op de actie en de gevechten, en door de vele personages ben je algauw vergeten wie ook alweer wie was. Er zitten een paar interessante stukken in de film: zo moet Arthur het zwaard Excalibur leren te gebruiken en wordt hij door de magische krachten ervan op de proef gesteld.
Toch had de film veel meer uit de rijke materie van Arthur kunnen halen en is het te veel afhankelijk van CGI en spektakel.
Nevelen van Avalon van Marion Zimmer Bradley (Genoemd door Saskia)
Last Knight (1995) (Genoemd door Rietje)
Deze Amerikaanse film uit 1995 is gebaseerd op de legende van koning Arthur. De rol van King Arthur wordt subliem vertolkt door Sean Connery.
Guinevere belooft om met Koning Arthur te trouwen zodat haar land dan de bescherming van Camelot zou vallen. Guinevere valt echter voor de zeer moedige zwaardvechter Lancelot. Deze relatie wordt als hoogverraad aanzien en Arthur wordt verplicht om Lancelot en Guinevere terecht te stellen.
Knights of the Round Table (1953) (Genoemd door Rietje)
Deze film is gebaseerd op de roman Le Morte d'Arthur van Sir Thomas Malory uit 1485. Hier staat ook weer de driehoeksverhouding tussen Koning Arthur, Guinevere en Lancelot centraal.
Camelot (2011) (Genoemd door Rietje)
Deze serie speelt zich af na de dood van Koning Uther. Er heerst chaos alom in Engeland. De enige manier om Engeland uit deze duistere tijden te halen is volgens Merlin de onwettige zoon van Koning Uther, Arthur, te laten regeren. Hij probeert natuurlijk om Arthur op de troon te krijgen maar moet afrekenen met diens halfzus Morgan die vanzelfsprekend zelf de troon wil bestijgen.
Een heel andere insteek van het verhaal met Arthur maar desalniettemin een goede en onderhoudende serie.
Het zwevende schaakbord (1922) door Louis Couperus (Genoemd door Rietje)
In Camelot heerst rust, wat de ridders helemaal niet bevalt. Zij snakken naar wat meer actie en avontuur. Alleen Lancelot heeft het naar zijn zin omdat hij bij de koningin kan zijn. De ridders doen hun beklag bij Merlijn. Deze vat het plan op om een al volbrachte queeste opnieuw te beleven.
Tien jaar eerder kwam er namelijk een schaakbord Camelot binnen zweven. Op dit schaakbord diende Koning Arthur te schaken tegen een onzichtbare tegenstander. Toen Koning Arthur aan de winnende hand was vloog het schaakbord opeens weg. Gawein ging ernaar op zoek zodat de schaakpartij verdergezet kon worden. Het avontuur van het opsporen van het zwevende schaakbord zette Merlijn er toe aan om door middel van zijn toverkunst een nieuw schaakbord de burcht binnen te laten zweven waardoor het avontuur zich kon herhalen.
Het boek is in het Middelnederlands geschreven maar is echt de moeite om te lezen. Op zijn geheel eigen manier weet Couperus de Middeleeuwen te laten herleven alhoewel hij het verhaal doorspekt met 'moderne' snufjes.
Dit zeer oude boek stond helemaal achterin mijn boekenkast. Het was eventjes zoeken maar ik heb het toch gevonden.
Merlijn. Tovenaar, raadgever, waarzegger van Ludo Jongen en Miriam Piters (Genoemd door Rietje)
In dit boek gaan de auteurs op zoek naar het verhaal achter de figuur Merlijn. Is Merlijn een fictieve figuur of heeft hij echt geleefd.
Het verhaal zoemt in op Merlijn. Wie was Merlijn eigenlijk? Werd hij verzonnen door de vertellers van toen of zit er enige historische waarheid in de verhalen. Hij heeft alleszins heel veel invloed gehad op het leven van Arthur.
Ludo Jongen en Miriam Piters, beide mediëvisten, pluisden vele middeleeuwse bronnen uit op zoek naar het boeiende verhaal van Merlijn. Het is geen droog wetenschappelijk werk geworden maar een aangenaam leesboek, een mengeling van feit en fictie. Kortom een interessant boekje.
Merlijn de Tovenaar/The Sword in the Stone (1963) (Genoemd door Cindy)
Een heerlijke film voor jong en oud.
Voor meer inspiratie: zie de comments, want er zijn nog veel meer boeken, films, series en andere media dan die hier genoemd kunnen worden!
