Mevrouw mijn moeder van Yvonne Keuls, de roman uit 1999, was dit jaar gekozen als het gratis leesboek van de actie Nederland leest. Deze speciale uitgave kon in november 2022 gratis worden afgehaald bij de Nederlandse bibliotheken. Hebban organiseerde een leesclub bij dit boek, waarin lezers met elkaar konden praten over hun leeservaring.

Nederland leest

Sinds 2006 bestaat Nederland leest, een evenement ter bevordering van het lezen in Nederland. In de eerste jaren was het lezen verdeeld over half oktober tot half november, maar sinds 2012 is november de leesmaand van deze leesbevorderende actie. Het evenement wordt georganiseerd door de CPNB.

Korte inhoud Mevrouw mijn moeder

Met Mevrouw mijn moeder richt Yvonne Keuls een liefdevol monument op voor haar bijzondere moeder. Het is een meeslepend en ontroerend verhaal over de Indische wortels van haar familie, over de repatriëring naar Nederland, de vestiging in Den Haag en de herinneringen en verhalen van vroeger. Mevrouw mijn moeder is een prachtig en humorvol geschreven, persoonlijk en ontwapenend boek. Een ode aan de vertelkunst - Yvonne Keuls op haar best

De leesclub

Vol enthousiasme opent Marieke op 1 november de Nederland leesclub van Mevrouw mijn moeder, in de hoop veel lezers te verwelkomen in het leesclubcafé. Er zijn tenslotte vele boeken uitgedeeld in de Nederlandse bibliotheken. Gelukkig blijft ze niet alleen in het café en komen er als snel een aantal Hebbanners binnenschuifelen met Het boek onder de arm. Er staan genoeg lekkere luie stoelen bij de open haard, er is koffie, thee en er zijn koekjes en er is plek voor iedereen.

Superdruk wordt het niet, maar de mensen die er zijn maken het wel gezellig. Iedereen duikt gelijk het boek in en het is een aangename rust die neerdaalt in het café. Heel goed, want daar is Nederland leest voor bedoeld, maar deze leesclub is ook bedoeld om het boek te bespreken. Het is Marieke die gelijk bij de lezers aan de bel trekt, want ze wil graag weten wat men voor verwachtingen heeft bij dit boek.

Het blijkt dat de meeste lezers Yvonne Keuls wel al kennen van haar boeken Het verrotte leven van Floortje Bloem, Jan Rap en zijn maat en De moeder van David S, maar dit boek is voor de meesten nieuw. De verwachtingen wisselen, waar de een erin gaat zonder enige verwachting, weet de ander te benoemen dat het gaat over een Indische dame, en er mogelijk wat van haar leven in Nederlands Indië aan te pas gaat komen.

Na dit intermezzo verdwijnen de neuzen weer in het boek, maar veel tijd om door te lezen krijgen de lezers niet, want daar is Marieke weer. Nu houdt ze een bord omhoog met een vijftal covers. “Welke spreekt het meeste aan, en waarom de vogels?” wil ze weten. Met een zucht worden de boeken even aan de kant gelegd om haar ter wille te zijn.

De cover van Nederland leest valt in de smaak, maar ook de cover met veel rood en twee vogels is mooi. Waarom er voor vogels op de cover is gekozen blijft lang onduidelijk. Toch komt daar iets van terug aan het einde van het boek. Het verlossende woord komt van Keuls zelf, als Marjolein, een van de leesclublezers het tijdens een lezing aan haar vraagt. De twee vogels kwebbelende vogels staan symbool voor Keuls en haar moeder. Beetje zielig dat er op de cover van de  Nederland leest uitgave nog maar 1 vogel staat.

De leesclub loopt daarna voorspoedig en de boeken gaan vlot uit. De volgende vraag over de schrijfstijl levert genoeg reacties op. “Prettig”, ‘vertellend’, ‘fijn’, ‘persoonlijk’, ‘toegankelijk’,  ‘verzorgd’, ‘open en eerlijk op een nette manier’ en ‘beeldend’ zijn een greep uit de antwoorden. En het gebruik van de Indische woorden geeft het boek net dat beetje extra.

Ingrid: Heerlijk, dat gebruik van indische woorden. Dat geeft het boek voor mij een bijzondere sfeer.

De volgende vraag brengt heel wat teweeg. Want Marieke vraagt de deelnemers om bijzondere scènes te noemen. En daar zijn er veel van terug te vinden in het boek. De moeder van Yvonne Keuls was een bijzondere dame en ze heeft daar een hoop mee beleefd, als wel te stellen gehad. Het wordt even stil in het café. Iedereen denkt terug aan de mooie momenten die ze lazen, om daarna de ene na de andere anekdote te delen en met z’n allen genieten we zo opnieuw van het boek.

Voor de leesclub heeft Senia een leesclubwijzer gemaakt, met informatie over het boek en de schrijfster, aangevuld met vragen die kunnen worden gesteld in een leesclub. Marieke zit met de handen in het haar, want veel van de vragen die ze normaal zou stellen over het boek, staan in de wijzer al volledig uitgewerkt. Wat nu? Gelukkig kreeg ze een goed idee en stelde gewoon een vraag over de Senia leesclubwijzer en liet de lezers van Mevrouw mijn moeder zelf een paar vragen stellen. Opgelost! en genoeg om over te praten.

Helaas was het probleem van de vragen toch niet echt opgelost, maar alleen verschoven. Het vragen laten stellen door de deelnemers maaide zelfs nog meer gras voor de voeten van Marieke weg. 

Vraag zes lukte nog wel. Yvonne Keuls heeft het boek namelijk zelf ingesproken als luisterboek. Het heet dan wel Nederland leest, maar het luisterboek blijkt een geweldige aanvulling. Dat heeft alles te maken met het feit dat de schrijfster het boek zelf voorleest en ze haar moeders stem met het Indische accent zo treffend neerzet. Het luisteren van het boek is daardoor een feestje.
De meeste deelnemers aan de leesclub hebben gewoon gelezen, maar er zijn ook een aantal die een combinatie hebben gemaakt van lezen en luisteren en dat is heel goed bevallen.

De volgende vraag werd echt uit nood geboren en bleek een gelukkige keus: Wat als we Yvonne Keuls ergens mee naar toe mochten nemen en haar vragen konden stellen, waar zouden de leesclublezers haar dan naar toe brengen?
Dan blijkt de plaatselijke bibliotheek een favoriete locatie, maar veel van hen willen nog liever met haar naar Den Haag, daar waar haar moeder woonde en dan met haar wandelen en haar laten vertellen. Een geweldig idee, met z’n allen op excursie! We zien het helemaal zitten.

De leesclub vordert, net als de Nederland leest november maand. De laatste vragen gaan over de uitgekomen verwachtingen, we geven boekentips aan elkaar en we beschrijven het boek in maximaal tien woorden.

• Evelien: mooi en bij vlagen hilarisch portret van een bijzondere moeder.
• Ingrid: Liefdevol verhaal over een oude, indische, eigenwijze, grappige, koppige moeder..
• Marjolein: Een humoristisch monument voor een zeer bijzondere vrouw.
• Greet: Met liefde geschreven verhaal over een bijzondere indische moeder
• Nieske: Dit boek verbindt moeder en dochter, en Nederland en Nederlands-Indie!
• Barisca: Een verhaal over een moeder door haar dochter liefdevol verteld.
• Karen: Een humoristisch en liefdevol portret van haar bijzondere Indische moeder.
• Sylvia: Een verhaal over een Indische moeder met humor verteld.
• Marieke: Een heerlijk boek over een bijzondere moeder en vrouw
• Brignoteboom: Bijzondere en hilarische herinneringen aan een Indische moeder in Den-Haag

En aan het einde van de maand november sluit Marieke de deuren van het leesclubcafè. Ze gaan enkel dicht, niet op slot. Wie nog komt aanwaaien is ook in december nog van harte welkom. Maar met dit eindverslag sluit ze Nederland leest Mevrouw mijn moeder voor dit jaar af.

Mevrouw mijn moeder was een prachtig boek om te lezen en over te praten, daar zijn alle leesclublezers het over eens. En ook al was het niet zo heel druk in het leesclubcafè, het was wel reuze gezellig. 

Tot slot

Het was voor mij (Marieke) een plezier om dit boek te lezen met heel Nederland en deze leesclub me Hebbanners te begeleiden. Ik zal nooit meer naar een huisarts kunnen kijken zonder aan ‘lummel’ te denken, en mocht ik eens een rouwstoet zien rijden, dan zullen mijn gedachten uitgaan naar de tantes die er tussenuit piepten om boodschappen te halen bij AH.

Mijn dank aan iedereen en nog een rondje van de zaak!

Graag tot een volgende keer.

Marieke Scheers