In deze donkere laatste dagen van het jaar lazen gastbijdragers Janneke en Yvette een verhaal dat heel erg past in deze tijd: Bone China van Laura Purcell. Wat weten ze van beenderporselein en komt het boek het motto van de uitgeverij na: "For those who like their books with a touch of the dark side…" Lees verder als je daar een antwoord op wilt.

Het verhaal speelt zich af in donker Cornwall in vervlogen tijden. Wat vind je van de sfeer en omgeving?

Janneke: De sfeer vind ik geniaal neergezet. Je voelt continu de drukkende omgeving, de dreiging van de tuberculose en de continue angst die Creeda zaait met haar bijgeloof. Je ervaart het tijdens het lezen alsof je er zelf bij bent. Over de omgeving wordt weinig geschreven maar dat wat er geschreven is is beeldend: hoe Morvoren House eruit ziet maar ook zeker de grotten waar Ernest zijn experimenten uitvoert.

Yvette: De beschrijvingen van het het mooie Cornwall; rijk aan tradities en legenden, het donkere lijntje wat in het boek hangt brengt me erg in de gothic fictionlaan.  Het doet me denken aan Jane Eyre met alle rangen, standen, hulpen in de huishouden, groot huis in een verlaten streek. De setting is perfect, als je weet wat er allemaal gebeurde in die tijd. Het spreekt erg tot de verbeelding.

Wat vind je van de karakters?

Janneke: Interessant: stuk voor stuk hebben ze hun eigen denkwijze en manier van doen hebben. Zowel Louise als Hester worstelen met hun medische kennis: dat is in die tijd eigenlijk not done als vrouw. Tegelijkertijd vind ik het machtig interessant hoe beiden omgaan met het geloof van Creeda. Ook de bijpersonages, de gevangen waaronder Harry en vader Ernest vind ik goed uitgewerkt, ook bij hun is het eigenlijk heel eenvoudig jezelf in hun schoenen te plaatsen en te reageren zoals zij reageren.
Yvette: Ik snap welke functie ze hebben en ze ademen wel die tijd uit, maar ik vind ze vooral ook erg rechtlijnig enweinig diepgang bevatten.  Ik snap verder niet zo goed waarom Hester Why in de ik-vorm is geschreven, zo'n grote rol heeft ze niet en haar perspectief als verpleegster is ook niet zo belangrijk voor het verhaal of voor de karakters. Het laatste stuk wel ja, maar waarom in de ik-vorm, dat suggereert een hoofdpersoon? Terwijl ik Louise, Creeda, Rosewyn etc ook hoofdpersonen vind in de verhaallijnen.

Janneke: Hester is eigenlijk alleen de sleutel naar het slot toe, daar vind ik haar rol belangrijker worden wanneer ze de waarheid ontdekt zegmaar. Zeker Louise en Creeda vind ik erg belangrijk, maar ook Ernest.

Beenderporselein (van het Engelse Bone china) of ivoorporselein is een porseleinsoort van hoge kwaliteit, gemaakt volgens een speciaal procedé.

Het procedé is uitgevonden in 1749, door Thomas Frye, kunstenaar en technisch directeur van de Bow porseleinfabriek in Groot-Brittannië. Later werd dit procedé door Spode verder ontwikkeld. De voor porseleinaarde (de klei) gebruikelijke grondstoffen, kaolien, veldspaat en kwarts worden vermengd met 40 tot 50% as van runderbeenderen (calciumfosfaat). Hierdoor ontstaat het sterkste porselein dat er is en krijgt het een specifiek ivoorkleurig (een geelachtig wit) uiterlijk.

De schrijfster heeft gespeeld met dit idee voor het boek. Had je er al eerder van gehoord en wat vind jij ervan?

Janneke: Creeda hint in het boek naar het gebruik van mensenbotten in het porselein. Ik vind het moeilijk, enerzijds denk ik: ja, doen, we zijn al met zoveel en zo komen botten van overledenen (als het maar geen onnatuurlijke dood is en met toestemming) goed van pas. Anderzijds kan ik mij indenken dat het een stap te ver gaat, zeker zoals het omschreven wordt door Purcell: de botten van gevangenen die gebruikt worden voor medische experimenten. Hier draagt de vader van Louise aan bij, hij zoekt uit alle macht een geneesmiddel voor tuberculose omdat hij zijn vrouw en twee kinderen eraan is verloren, maar hij verliest hierbij wel de menselijkheid uit het oog. Hij gebruikt gevangenen als proefpersoon en verliest langzaamaan zijn sanity in de ijle hoop een geneesmiddel te vinden.

Yvette: Ik had nog nooit gehoord dat ze beenderen gebruiken voor porselein, dat is een beetje luguber. De schrijfster heeft met het gegeven gespeeld en mensenbeenderen gebruikt voor het porselein ipv runderen. Lekker donker!

Wat vind je van het idee van faeries (feeën)?

Janneke:  Ik vind dat de Fae op een herkenbare maar goed uitgedachte wijze gebruikt worden. In tegenstelling tot de meeste Young Adult boeken waar de Fae verromantiseerd worden gebruikt Purcell ze zoals ze van origine ook gebruikt werden in de mythes: om angst aan te jagen.

Yvette: Het verhaal draait om traditie versus vernieuwing. Traditie is de oude manier van de feeën, het "doodmaken"van zieke of misvormde kinderen (changelings/wisselkinderen) versus de moderne geneeskunde dat koste wat kost mensen wil beter maken. Ernest faalt hierin en krijgt een psychose, slaat door. Dat is dus eigenlijk een soort zegeviering voor traditie en het oude geloof.

Op de achterkant staat: "For those who like their books with a touch of the dark side"? Wat vind je van die uitspraak en klopt het?

Yvette: Ik kan het zeker plaatsen. Het heeft een onderhuidse spanning en vooral de sfeer komt erg naar voren. Toch had het wat mij betreft nog een tikkie grimmiger gemogen.

Janneke: Ja, dit klopt voor mij en is met name te voelen in de sfeer, de continue drukkende sfeer in zowel het heden als verleden.

Kun je het vergelijken met ander werk?

Janneke: Zelf heb ik niet direct een vergelijkbaar boek op het oog, maar als ik lees dat ze vergelijken met klassiekers van oa Brönte dan snap ik die overeenkomst zeker.

Yvette: Het ademt zeker die sfeer uit wat je in Jane Eyre of Wuthering Heights kunt vinden, gemengd met een klein beetje Victoriaanse Spookverhalen. Typisch Engels vind ik het.

Conclusie

Janneke: Een boek dat zich kan meten aan de grote namen in de historische fictie. Zie ook mijn recensie, 5 sterren.  

Yvette: Het boek heeft alles heeft voor een goed verhaal: de setting, de laatste zin in het hoofdstuk dat je op een verkeerd been zet, het Victoriaanse tijdperk, ziektes etc...en toch is het het net niet. Er zitten leuke stukken in, maar er missen ook nog dingen. Het is geen mooi vloeiend verhaal, maar meer een porseleinen vaas met barstjes die niet mooi gelijmd zijn. 3 sterren.

Lezen jullie wel eens historische fictie met een scherp randje? Laat het ons weten!