In het weekend van 18 en 19 november was het weer zover: de wintereditie van de Dutch Comic Con in Utrecht! Reader Demi ging op de zondag ernaartoe en maakte een verslag van twee Engelstalige panels op het gebied van boeken. 

Fairy Tales & Popular Culture

Met Jen Campbell en Jeannette Ng

Dit panel was al begonnen toen ik de hallen van de Comic Con binnenstapte, maar ik had alleen het begin gemist. De Cozy Corner waar de panels werden gehouden was gelukkig gelijk rechts wanneer je binnenkwam, dus daar kon ik gelijk naartoe. Het gesprek ging over de oude, originele sprookjes die vaak gruwelijker waren dan de Disney versies die we nu gewend zijn. Er werd aan hen gevraagd welk sprookje ze nog graag verfilm zouden willen zien. Campbell noemde een sprookje genaamd Twelve Months, wat mij heel erg deed denken aan een Russisch sprookje dat werd verteld in het boek De beer en de nachtegaal van Katherine Arden. Het gaat over een meisje die door haar gemene stiefmoeder telkens weer de koude winter in wordt gestuurd om allerlei onmogelijke opdrachten te voltooien, zoals appels plukken. Het meisje komt echter twaalf mannen tegen die elk een maand van het jaar representeren. Zij helpen haar om haar opdrachten te voltooien, tot groeiende ergenis van de stiefmoeder. Uiteindelijk gaat deze samen met haar even gemene dochter naar buiten om zelf appels te gaan halen, maar zij komen niet meer terug... Het klinkt als een sprookje waar Disney wel moeite mee zal hebben om tot een geschikte film te maken. 

Er werd verder nog over het ontstaan en overbrengen van sprookjes verteld: elke cultuur brengt haar eigen normen en waarden over in sprookjes, waardoor er over de hele wereld verschillende versies zijn van dezelfde soort sprookjes. Ze worden nu nog steeds gebruikt als een soort opvoedende les waar zowel kinderen als volwassenen iets van kunnen opsteken. Er werden ook vergelijkingen gemaakt met sprookjes en populaire series: zo werd Pinokkio in verband genoemd met de HBO serie Westworld. In deze serie zijn er levensechte robots die beginnen na te denken over hun bestaan en in opstand dreigen te komen tegen de mensen die hen elke dag weer misbruiken en vernederen. Het klinkt inderdaad wel een beetje zoals Pinokkio, die een jongen wilde worden, al had hij geen wraakzuchtige gevoelens jegens zijn maker Gepetto. Het zou wel een interessante adaptatie zijn. 

Ten slotte werd er nog gepraat over de interessante oorsprong van De kleine zeemeermin. In het oorspronkelijke sprookje zag de menselijke prins haar helemaal niet staan en was hij zelfs verloofd met een andere vrouw. De kleine zeemeermin had alles opgegeven voor hem, maar uiteindelijk -  toen ze de keuze kreeg om de prins te vermoorden en zelf te blijven leven koos ze ervoor om in zeeschuim te veranderen. Een vreemd en heftig einde, maar wel met een duidelijke boodschap: meisjes, verander jezelf niet voor een jongen want het brengt alleen maar ellende!

Het was een leuk panel met uitgebreide antwoorden van de gasten. De vragen waren ook heel interessant, dus mijn complimenten aan de vrouw van ABC die de panel leidde, maar van wie ik helaas niet de naam weet!

Disability and representation in fiction

Met Marieke Nijkamp, Corinne Duyvis en Jen Campbell

Naar dit panel keek ik het meeste uit. Handicaps in boeken en op het scherm op een respectvolle, juiste manier tonen blijkt nog steeds heel lastig te zijn voor schrijvers en filmmakers. Hoe pak je dat aan, schrijven over een handicap die je zelf niet hebt? Dit was de vraag die centraal stond in de panel. Marieke Nijkamp, een aangename verrassing aangezien ze niet op de auteurslijst stond, leidde de panel. Alledrie de auteurs vinden het belangrijk om diversiteit en handicaps een plek te geven in hun verhalen. Zo schreef Corinne een heel mooi sci-fi boek over een autistisch meisje dat moet bewijzen dat ze het waard is om met één van de laatste ruimteschepen de stervende aarde te verlaten. Een concept dat er best wel inhakt, vooral als je zelf autisme hebt zoals ik, maar ook Marieke en Corinne zelf. 

De drie dames noemden een aantal ergenissen die ze helaas vaak tegenkomen in boeken. Zo is er het fenomeen waarin de handicaps van personages het belangrijkste onderdeel van hen zijn - met andere woorden, hun enige doel in een verhaal is hun handicap. Denk bijvoorbeeld aan het jongere, autistische broertje van een hoofdpersonage dat heel handig even het beeld in komt wandelen om een moeilijke puzzel op te lossen waardoor het hoofdpersonage verder kan met zijn of haar verhaal. Daarnaast is er ook het fenomeen van de 'magical cure' - het gehandicapte personage vindt een middeltje waarmee zijn of haar handicap in één klap even wordt verholpen. Met andere woorden: de dames benadrukten dat je nooit een handicap het belangrijkste onderdeel van een personage moet maken. Natuurlijk heeft een handicap veel impact, maar het definieert hen niet. Ze hebben ook hun eigen persoonlijkheid, dromen, wensen, tekortkomingen, enzovoort. Iedereen heeft een eigen waarde, en die wordt niet bepaald door een handicap. 

Als je over een handicap wilt schrijven die je zelf niet hebt, dan raden ze je aan om op zoek te gaan naar ervaringsverhalen van mensen die het wèl hebben. Dat betekent niet luisteren naar verhalen van ouders die kinderen met die handicap hebben, maar de kinderen zelf. Corinne is oprichter en editor van disabilityinkidlit.com, waar dus het schrijven van handicaps in kinder/YA literatuur centraal staat. Dit is een goede bron om te gebruiken voor het schrijven. Daarnaast vind je hier ook talloze reviews van boeken waarin handicaps voorkomen en worden er boeken aangeraden. Een perfecte plek voor mensen die goede, respectvolle boeken zoeken.

Al met al was dit een heel interessant panel waar ik veel bij heb opgestoken. Mocht ik ooit toch weer het schrijven uitproberen, dan houd ik in mijn achterhoofd wat Corinne, Marieke en Jen hier allemaal hebben gezegd. Het was in ieder geval absoluut een eye opener. 

-Demi-  

Wat voor soort panel zou jij graag eens willen bijwonen? Laat het ons weten in de comments!