Hoe lekker is het om in je vrije dagen terug te gaan naar de 'goeie, ouwe tijd van vroegah'? De tijd van je jeugd, waarin je verdwaalde in de meest bijzondere boeken en films. Hoog tijd om dus eens een herziening van een oude klassieker te doen. Jeugdsentiment tot en met!

Door: Yvonne

Michael Ende schreef de eerste versie van het boek, Die Unendliche geschichte, al in 1979. Sindsdien is het boek in veel landen vertaald en hebben de verschillende edities al veel lezers blij gemaakt. In Nederland is het uitgegeven onder de titel Het Oneindige Verhaal. Ende heeft meerdere boeken geschreven, maar The Neverending Story is zijn meest bekende. In 1983 won het boek de Zilveren Griffel. De auteur overleed in 1995 aan de gevolgen van maagkanker. 

• Weetje: In 1989 trouwde de auteur met de Japanse vertaalster van het boek.

In 1984 werd het boek door Wolfgang Petersen verfilmd onder dezelfde titel. Michael Ende was echter zeer teleurgesteld in de film. Volgens hem week het teveel van het boek af en kwamen de psychologische onderwerpen niet goed uit de verf. Een rechtszaak zorgde ervoor dat de naam van de auteur uit de aankondiging werd verwijderd. Zijn naam bleef echter wel in de aftiteling staan. Na deze eerste verfilming zijn er nog twee vervolgdelen uitgebracht. Ook konden de fans nog genieten van een serie, een animatieserie en een computerspel.

Het verhaal

Op een dag vlucht Bastian weg van zijn pesterige klasgenoten, een boekhandel in. Zijn oog valt daar op een prachtig lederen gebonden boek met twee slangen erop die samen een ovaal vormen. Wanneer de eigenaar van de boekhandel wordt weggelokt door een telefoontje, besluit Bastian het boek te stelen. Hij sluit zich op de zolder van zijn school op en begint te lezen... Hij maakt kennis met de wondere wereld Fantastica en haar bijzondere wezens en personages. 

• Weetje: Onno had toch echt gelijk in de comments in zijn artikel over honden: Falkor is geen vliegende hond (zoals het in mijn herinnering altijd was), maar een heuse luckdragon!

Vergelijking

Om gelijk maar met de deur in huis te vallen: we zien natuurlijk meteen dat Atreyu in de film niet groen is. Dat is alleen een opvallend detail, want het heeft verder weinig met het verhaal te maken. Een ander opvallend verschil is de naam van de wereld. In het boek wordt er gesproken over Fantastica, terwijl we ons bij de film in Fantasia wanen. De namen van de personages en wezens zijn gelukkig wel gelijk gebleven in de verfilming, maar toch is het opmerkelijk dat er in het boek een aantal wezens voorkomen die we in de film helemaal niet langs zien komen. Storend zijn deze wijzigingen echter niet. Het zorgt ervoor dat de film wat beknopter en duidelijk wordt.

Een groot gemis in de film is de relevantie van het amulet; de Auryn. Een mooi voorbeeld is de welbekende scène waarin we afscheid nemen van de schimmel Artax. In de film zit hij vast in de blubber van de moerassen en nemen de twee maatjes op een emotionele manier afstand van elkaar. In het boek blijkt echter dat het amulet Atreyu beschermt tegen nare gedachtes en dat die bescherming niet tot Artax reikt. Hierdoor krijgt hij negatieve gedachtes en geeft de reis op. Dat Artax in het boek kan praten en in de film niet, is een wijziging die verder het benoemen eigenlijk niet zozeer waard is. Pratende paarden én tal van andere bijzondere wezens zou wellicht wat teveel van het goede worden op het witte doek. Het zorgt er wel voor dat in het boek deze scène veel meer betekenis heeft, terwijl de film juist de emoties bijzonder goed vastlegt. Ook de emoties die Bastian ervaart tijdens het lezen, komen in de film veel duidelijker naar voren.

De wezens die Atreyu in zijn reis voorbij ziet komen, zijn in de film heftiger neergezet dan ze in het boek overkomen. Hoewel ze veelal dezelfde boodschap overbrengen, zijn ze in het boek sterker en effectiever. Wellicht omdat je er geen 'eng' beeld bij hebt en je hierdoor niet afgeleid wordt. 

Het is lastig om niet tastbare dingen te verfilmen en wat dat betreft heeft Wolfgang Petersen echt een goede film neergezet. Want hoe moet je 'het niets' op iemands netvlies projecteren? Hij besloot het in de vorm van een storm te doen en ondanks dat het ontastbare dan ineens tastbaar wordt, werkt het wel. Hetzelfde geldt voor de Southern Oracle.

Het eind van de film is natuurlijk om bij weg te zwijmelen: Bastian die in het echte leven op de rug van een fantasiedraak wraak neemt op zijn pesters. Hoewel het een mooi en episch eind van de film is, heeft het niets te maken met het boek of het verhaal. In het boek speelt de overleden moeder van Bastian een grotere rol, wat in de film bijna in z'n geheel is weggelaten. Hierdoor past het eind van het boek ook totaal niet bij de film.

Oordeel

Ik ben opgegroeid met de film. De videoband is letterlijk meerdere keren kapot gedraaid en doordat ik ontroostbaar was als dat gebeurde, heb ik meerdere exemplaren versleten. Toch moet ik nu eerlijk bekennen dat-ie toch niet zo goed was als altijd in mijn herinnering is blijven hangen. De film is ondertussen natuurlijk behoorlijk gedateerd en beschikt niet over de special effects van tegenwoordig. Het boek blijft echter tijdloos en zal ik over 20 jaar nog steeds met veel plezier herlezen. De film krijgt van mij vier sterren. De kracht zit in het verhaal en niet in de beelden. Dit is ter verdienste van het boek en hierdoor krijgt het boek er een halve ster bij, wat mijn oordeel op 4,5 sterren brengt. 

Hoewel het boek te lastig geschreven is om het te specificeren als jeugdboek, is het toch een verhaal dat elk kind zou moeten horen. Voorlezen dus! Een ding staat vast: vanaf de eerste bladzijde zullen jullie gaan genieten! Natuurlijk is de film ook de moeite waard. Noem het nostalgie. Ik zou wel aanraden om eerst de film te kijken voordat je je aan het boek waagt, omdat je je dan minder zult storen aan de elementen die zijn weggelaten en zo kunt genieten van twee verschillende verhalen. 

Druk anders even op play bij het filmpje hieronder en laat de muziek je herinneringen strelen. "And there upon the rainbow, is the answer to a Neverending Stooohorieeeee"...

Is The Neverending Story voor jou ook een pareltje uit het verleden, of had jij misschien een andere favoriet? Vertel het ons in de comments!