Beklemmende hitte, grote zandvlaktes, magische djinns en vliegende tapijten. Iedereen kan zich wel een voorstelling maken van de wereld uit de bekende verhalenbundel One Thousand and One Nights. Of je die verhaalwereld nu kent omdat je dol bent op de Fata Morgana in de Efteling of omdat je de Disneyfilm Aladdin tientallen keren hebt gezien, je bent er vast wel eens mee in aanraking gekomen. In dit artikel bespreken we een aantal YA-hervertellingen van de verhalen uit Duizend-en-één-nacht.

Door: Annemieke, Lotte en Karin

De samenstelling van Duizend-en-één-nacht varieert door de tijd heen. Sommige verhalen dateren uit de zesde eeuw; anderen zijn pas in de negentiende eeuw toegevoegd. De bundel is opgezet als raamvertelling uit het Midden-Oosten, waarin de vrouw Scheherazade 1001 opeenvolgende nachten een verhaal vertelt aan de koning. De bekendste verhalen zijn Ali Baba en de veertig rovers, Sinbad de zeerover en Aladdin en de wonderlamp.

Het grote publiek zal het verhaal van Aladdin vooral kennen van de Disneyfilm, die dus gebaseerd is op het verhaal ‘Aladdin and the Enchanted Lamp’. Wij lazen het boek in een vertaling van N.J. Dawood en vatten het verhaal voor je samen:

Aladdin and the Enchanted Lamp

De losgeslagen kleermakerszoon Aladdin woont in China. Na het overlijden van zijn vader doet een Moorse tovenaar zich voor als een verloren oom, die hem onder zijn hoede wil nemen. Tijdens een lange wandeling neemt hij Aladdin mee naar een gewelfde grot in Marokko. Hij krijgt de opdracht om al het goud in de eerste kamers te laten liggen en een lamp op te halen in de laatste kamer gevuld met bomen met juwelen als vruchten. Op de terugweg slaagt Aladdin er niet in om de grot weer uit te klimmen. De Moorse tovenaar wil dat Aladdin hem eerst de lamp geeft, voordat hij hem omhoog helpt. Als Aladdin dit weigert, sluit de tovenaar de grot, met Aladdin en de lamp er nog in.

Met dank aan een 'jinnee' (oftwel een geest) verbonden aan een magische ring, slaagt Aladdin erin de grot te verlaten. Hij komt er vervolgens per toeval achter dat de lamp magische krachten bezit. De 'jinnee' voert alle opdrachten uit die Aladdin hem geeft. Wanneer Aladdin verliefd wordt op prinses Badr-al-Budur, besluit hij dat hij met haar wil trouwen. Hij roept de hulp van de 'jinnee' van de lamp in, om de Sultan hiervan te overtuigen. Wanneer de Sultan instemt en vervolgens zijn belofte aan Aladdin niet nakomt, ontstaat er een sluw plan. Aladdin geeft de 'jinnee' de opdracht om de prinses en de zoon van de Vizier (met wie ze is getrouwd), iedere nacht opnieuw, vanuit het kasteel naar een donkere plek te verplaatsen. Het resultaat is dat de Sultan hun huwelijk ongedaan maakt...

Vervolgens stuurt Aladdin zijn moeder om de Sultan te herinneren aan zijn belofte. Met wederom dank aan de 'jinnee' van de lamp, weet Aladdin de Sultan te overtuigen. Als de Moorse tovenaar daar achterkomt gaat hij terug naar China. Hij slaagt erin om op sluwe wijze de lamp te veroveren en verplaatst het paleis, alles en iedereen erin naar Afrika. Gelukkig weet Aladdin zijn prinses en de lamp terug te veroveren en de tovenaar te doden. Dit maakt hun liefde sterker dan ooit. Een liefde die ook de boze broer van de Moorse tovenaar vervolgens niet weet te verbreken. Zo eindigen we dus met een rustig en gelukkig Happily Ever After voor Aladdin en zijn prinses Badr-al-Budur.

Het oorspronkelijke verhaal is op een aantal punten, dus behoorlijk anders dan de Disneyfilm. Het verhaal speelt zich niet in Agrabah af, maar ergens in een koninkrijk in China. Er zijn twee geesten in het spel in plaats van één (eentje van de lamp en één van de ring). Daarnaast kan Aladdin een onbeperkt aantal wensen doen, in plaats van maar drie. En tenslotte is er geen Abu of magisch tapijt te bekennen!

Nu we het originele verhaal besproken hebben, gaan we kijken naar de hervertellingen van Aladdin, maar ook naar die van andere verhalen uit Duizend-en-één-nacht!

The Forbidden Wish - Jessica Khoury

The Forbidden Wish is gebaseerd op Aladdin, maar deze keer komt er geen blauwe geest uit de lamp. Wel een meisje. Zahra is een Jinni die 500 jaar in haar lamp heeft gezeten tot Aladdin die vond. Dat betekent dat ze hem drie wensen moet schenken. Aladdin hoopt wraak te kunnen nemen op iemand uit zijn verleden met de hulp van Zahra en zijn drie wensen. Maar Zahra heeft zelf ook plannen. Alleen had ze niet voorzien dat ze verliefd zou worden op een charmante dief...

Jessica Khoury’s schrijfstijl in The Forbidden Wish neigt soms naar het poëtische en dat maakt van dit boek een zeer mooie hervertelling van Aladdin met een paar sterke vrouwelijke personages.

'And what do you know of love?'
'That it must be a choice.'
'Oh, my naïve thief. ' I pause briefly to meet his gaze. 'Love is rarely a choice.'

A Whole New World - Liz Braswell

In de Disneyfilm wordt het liedje A Whole New World gezongen door Jasmine en Aladdin als ze een romantisch magische tapijt-ritje maken. In de twisted fairytale-versie van Liz Braswell komt deze scene helaas niet voor. Het verhaal bevat verder dezelfde vertrouwde elementen als de Disneyfilm: de ondeugende Abu als Aladdins beste vriend, de armoede waarin Aladdin leeft, de grappige Geest en Jasmine heeft nog steeds Raicha, een tijger, als huisdier. Maar er is ook een groot verschil: niet Aladdin maar Jafar bemachtigt de lamp! Gelukkig weet Prinses Jasmine aan Jafar te ontsnappen en ontpopt ze zich als een ware rebellenleider…

Na deze Aladdin-hervertelling heeft Liz Braswell nog een aantal twisted fairytales in dezelfde reeks geschreven, namelijk Once Upon a Dream en As Old As Time. 

She was the royal princess. She had to start acting like one. She had to stop talking about being trapped, about being handed over from one man to another. She had to start acting. She had to start being the hero.

The Wrath and the Dawn - Renée Ahdieh

The Wrath and the Dawn is een hervertelling van Duizend-en-één-nacht. Khalid heerst over het land waarin het hoofdpersonage Shahrzad leeft. Iedere dag trouwt hij met een andere bruid, maar tegen het ochtendgloren van de volgende dag wordt ze alweer vermoord. Op een dag wordt Shahrzads vriendin als bruid uitgekozen. Als ook zij de ochtend niet haalt, besluit Shahrzad het heft in eigen handen te nemen en Khalid te doden. Ze geeft zich vrijwillig op als bruid en haalt de volgende dag door verhalen, waaronder dat van Aladdin, te vertellen, maar ze maakt die niet af. Doordat Khalid het einde wil weten, spaart hij haar tot de volgende dag. En de volgende, en de volgende... Ondertussen ontdekt Shahrzad de geheimen en intriges die spelen aan het hof...

Renée Ahdieh heeft met The Wrath and the Dawn een heel romantisch boek geschreven waarin tevens de nodige humor en spanning voorkomen.

‘We women are a sad lot, aren’t we?’
‘What do you mean?’
‘Strong enough to take on the world with our bare hands, yet we permit ridiculous boys to make fools of us.’
‘I am not a fool.’
‘No, you’re not. Not yet.’

Rebel of the Sands - Alwyn Hamilton

Amani woont in het saaie dorpje Dustwalk. Ze wil daar dolgraag weg, vooral omdat ze anders gedwongen zal worden om te trouwen. Ze besluit mee te doen aan een schietwedstrijd en ontmoet een vreemdeling. Samen verlaten ze Dustwalk en betreden ze de woestijn vol gevaren…

Rebel of the Sands is een mix van het Wilde Westen en Duizend-en-één-nacht. Het verhaal zit vol met schietpartijen maar ook djinns, mythische paarden en magie. Rebel of the Sands is het eerste deel van een trilogie geschreven door Alwyn Hamilton. Ook alle andere delen zijn inmiddels verschenen, dus mocht je geen genoeg krijgen van het eerste deel: je kunt direct verder lezen!

‘Tell me that and we’ll go. Right now. Save ourselves and leave this place to burn. Tell me that’s how you want your story to go and we’ll write it straight across the sand.’

The City of Brass - S.A. Chakraborty

The City of Brass is genoemd naar een verhaal dat Sheherazade vertelt aan haar man in Duizend-en-één-nacht. S.A. Chakraborty heeft zich erdoor laten inspireren, maar de schrijfster heeft er wel een heel eigen draai aan gegeven. Het boek wordt verteld vanuit twee perspectieven. Vanuit dat van Nahri, een jonge, koppige meid die de mensen oplicht om te kunnen overleven in Caïro, en vanuit dat van Ali, de jonge, rechtvaardige djinn prins van Daevabad. Wanneer Nahri per ongeluk een knappe djinn krijger oproept en dan bijna wordt vermoord door een andere djinn, besluit ze dat de Daevabad, 'the city of brass', de veiligste haven voor haar is. Zo ontmoeten Nahri en Ali elkaar en ontdekken ze beiden meer over hun afkomst...

The City of Brass is een boek met verfrissende antihelden als hoofdpersonage en een heleboel plot twists die je niet ziet aankomen.

‘You’re some kind of thief, then?’
‘That’s a very narrow-minded way of looking at it. I prefer to think of myself as a merchant of delicate tasks.’

Tip: In categorie #36 van de Reading Challenge lezen we een hervertelling van een sprookje of legende. Bovenstaande boeken zijn daar natuurlijk erg geschikt voor! Voor nog meer inspiratie voor deze categorie kan je ook de eerdere artikelen lezen: hervertellingen Beauty and the Beast, Cinderella en Litte Red Riding Hood.

Wat zijn jouw favoriete hervertellingen?