Kort geleden las ik een artikel over boeken van Japanse schrijvers. Tot op dat moment had ik nog nooit een boek van een Japanse auteur gelezen. Blijkbaar was het spreekwoord ‘onbekend maakt onbemind’ voor mij nog van toepassing. Na enig twijfelen ben ik er toch aan begonnen. Het was een voorzichtig begin door mijn keuze voor het 163 pagina’s tellende verhaal Convenience Store Woman van Sayaka Murata. Deze schrijfster heeft met dit boek in 2016 de Akutagawa Award gewonnen, een Japanse literaire prijs die halfjaarlijks wordt toegekend voor het beste fictiewerk van een veelbelovende nieuwe Japanse auteur. Deze prijs wordt samen met de Naoki Prize beschouwd als Japans meest prestigieuze en gewilde literaire prijs.

Door: Onno

Sayaka Murata: Convenience Store Woman (2016) ****

De schrijfster heeft als parttime medewerkster in een supermarkt gewerkt en kon dus mede op basis van haar opgedane ervaringen schrijven. Haar hoofdpersoon is Keiko Furukura, die overkomt als een ietwat autistische 36-jarige vrouw. Ze probeert normaal te doen door te praten, te reageren en zich te kleden als de mensen met wie ze samenwerkt. Als er iets buiten de orde van de dag gebeurt, kan Keiko vreemd reageren, waardoor het verhaal grappig wordt. Maar hieronder zit een laag verscholen waarbij de auteur vraagtekens plaatst bij de in Japan aanvaarde maatschappelijke normen: wat is er mis met een volwassen vrouw die alleen woont, geen kinderen en geen romantische relaties heeft en al 18 jaar als flexwerker in een supermarkt werkt?

Haar verhaal A Clean Marriage uit 2015 is online te lezen.

Haruki Murakami: With the Beatles (2020) ****

Wellicht is Haruki Murakami de meest bekende Japanse auteur. Om toch met iets mij wel bekends te beginnen koos ik voor zijn boek With the Beatles. Het bleek een vlot lezend boek van slechts 65 pagina’s. Het boek is genoemd naar de LP van de Beatles en het verhaal speelt ten tijde van de Beatles in de jaren zestig, maar gaat niet over deze popgroep, maar wel over twee jeugdliefdes van de auteur. De schrijfstijl is uiterst plezierig en Murakami’s herinneringen zijn uiterst boeiend, ook al gaat het over een bekend thema. De schrijver roept een nostalgisch gevoel op dat doet verlangen naar het verleden. Dit eerste boek dat ik van Murakami las, deed me verlangen naar meer Murakami.

With the Beatles is op 17 februari 2020 gepubliceerd in The New Yorker.

Yu Miri: Tokyo Ueno Station (2014) **

Ook dit is een boek met herinneringen uit het verleden. Het fragmentarisch weergegeven verhaal gaat over Kazu, die dakloos werd en bij het Ueno station in Tokyo leefde. Tot overmaat van ramp overlijdt ook nog zijn zoon. In de loop van het verhaal komen de klassetegenstellingen aan de orde, met name de verschillen tussen straatarm en de situatie van de Japanse keizer en zijn familie. Voor mij kwam het over als een erg triest verhaal met heel wat ellende dat er echter niet toe leidde dat het mij erg boeide.

Banana Yoshimoto: Moshi Moshi (2010) ***

De hoofdpersoon in Moshi Moshi is de twintigjarige Yocchan. Zij en haar moeder worden opgeschrikt door de zelfmoord van haar vader en zijn minnares. Hij speelde keyboard in de rockband Sprout en was dus vaak van huis. Yocchan is verdrietig en boos, want ze zag het niet aankomen. Ze gaat in een kleine flat wonen tegenover de bistro waar ze gaat werken. Ze gaat zich beter voelen, maar dit is van korte duur, want op een dag staat haar moeder voor haar deur. Ze wil bij Yocchan intrekken, omdat ze het niet uithoudt in haar ruime appartement. Yocchan droomt dat haar vader zijn mobieltje zoekt om haar te bellen en denkt dat hier iets achter moet zitten. Als Japanners de telefoon opnemen, zeggen ze meestal 'moshi moshi', wat zoiets betekent als 'ik ben hier en ik kan praten'. Ze besluit te gaan onderzoeken wat er met haar vader gebeurd is. De knappe en aardige Shintani kruist daarbij haar pad. Yocchan raakt op hem verliefd. Geleidelijk aan levert haar zoektocht antwoorden op doordat geheimen worden onthuld en haar leven een nieuwe fase ingaat.

Banana Yoshimoto blinkt uit in het weergeven van huiselijke wanorde, eenzaamheid, identiteitsproblemen en liefdesverdriet. Ze schrijft heel gedetailleerd over het dagelijkse leven. Moshi Moshi is een goed geschreven verhaal met een mooi tempo.

Mieko Kawakami: Ms Ice Sandwich (2013) *****

Deze novelle gaat over een jongen die in de vierde klas van de lagere school zit. Hij woont bij zijn moeder en grootmoeder van vaderskant; zijn vader is overleden. Hij is gefascineerd door een vrouw die in de broodjeszaak van de plaatselijke supermarkt werkt. Hij noemt haar mevrouw Ice Sandwich, vanwege de kleur van de make-up die ze op haar oogleden aanbrengt, namelijk een kleur blauw dat doet denken aan een ijslolly. Tijdens de vakantie koopt de jongen elke dag een broodje ei bij haar, zodat hij haar kan zien. Hij hoort minachtende opmerkingen over haar mislukte cosmetische chirurgie en vraagt zich af waarom anderen haar niet zo intrigerend en aantrekkelijk vinden als hij. De niet bij naam genoemde jongen heeft twee vrienden: de door videogames geobsedeerde Doo-Wop en Tutti, die alleen woont met haar vader; haar moeder is overleden. Zij is gek van films die ze met haar vader kijkt. Zijn vriendin Tutti, een meisje die bij hem in de klas zit, is zelfstandig. Ze helpt de jongen om ook zelfstandig te worden, onder meer door hem vertrouwen te geven. Dit soms komisch en soms tragische coming of age liefdesverhaal is een reeks geweldig goed weergegeven observaties, gezien door de ogen van een jongen.

Hiromi Kawakami: The Briefcase (2001) ***

The Briefcase is een liefdesverhaal van de 37-jarige vrouw Tsukiko Omachi en haar voormalige 67-jarige leraar Japans Matsumoto Harutsana. Ze ontmoeten elkaar in een klein Japans restaurant (izakaya), zittend aan de bar. Ze noemt haar oude leraar Sensei. Hij is een beleefde, keurige, verstandige man. Overal waar hij gaat en staat heeft hij een leren aktetas bij zich. Zowel Tsukiko als Sensei zijn eenzaam. Hun ontmoetingen aan de bar worden een plezierige gewoonte, naast elkaar zitten, kletsen, en onder het genot van sake samen eten. Hun vriendschap verandert langzaam in een liefdesrelatie. Het verhaal is vanuit het perspectief van Tsukiko geschreven en heel gemakkelijk te lezen. Wie geïnteresseerd is in de Japanse keuken leert heel wat gerechten kennen. Daarnaast drinken Tsukiko en Sensei veel, vooral sake en bier.

Conclusie

Uit de door mij gegeven sterren blijkt dat mijn ‘uitje’ naar Japan – tegen mijn verwachting – heel wat leesplezier opleverde. Ik ontdekte auteurs waarvan ik zeker nog meer boeken zal gaan lezen. Mijn TBR-list is inmiddels aangevuld met Norwegian Wood van Haruki Murakami, Heaven van Mieko Kawakami, Earthlings van Sayaka Murata en The Lake van Banana Yoshimoto. Verder ben ik van plan nog andere Japanse auteurs te ontdekken, zoals Ryu Murakami met In the Miso Soup. Daarnaast ben ik benieuwd naar het werk van Japanse misdaadauteurs.

Welk boek van een Japanse schrijver sprak jou erg aan?