Lezen voor je lijst: Animal Farm
Animal Farm van George Orwell is een meesterlijke satire over gelijkheid. Het oudste varken weet de dieren op de boerderij aan te zetten tot een revolutie en de baas Mr. Jones te verdrijven. Voortaan zullen ze allemaal gelijk zijn en samen aan de vooruitgang bouwen. Dit prachtige verhaal is heel geschikt voor je literatuurlijst én je scoort veel vinkjes voor je Reading Challenge 2018: categorie #8 (verfilmd), #11 (tien jaar of ouder), #17 (in één avond uit), #46 (beestachtig), #48 (auteur met pseudoniem) en #50 (lezen voor de lijst).
De auteur
George Orwell is het pseudoniem voor Eric Arthur Blair. Hij is geboren in 1903 in Motihari, een plaatsje in Bengalen, India. In die tijd zijn de Engelsen er de baas. Hoewel zijn familie niet rijk is, stuurt zijn moeder hem naar kostschool in Engeland. Als elfjarige weet hij zijn gedicht Awake Young Men of England geplaatst te krijgen in de 'Henley and South Oxfordshire Standard'. Hij gaat studeren in Eton; hij komt daar in contact met liberalen en socialisten en vormt zo zijn politieke inzicht.
In 1922 verhuist Orwell naar Birma. Daar werkt hij vijf jaar als assistent-hoofdinspecteur bij de politie. Hij ergert zich aan het Britse imperialisme en verhuist in 1928 naar Parijs en een jaar later naar Londen. Hij heeft weinig geld en schrijft op basis van hetgeen hij heeft meegemaakt zijn eerste roman Down and Out in Paris and London. Hij gaat les geven op een kleine privéschool in Middlesex, maar stopt hiermee in 1933. Hij gaat in het plaatsje Southwold parttime in een boekhandel werken en schrijft Burmese Days. In de winkel ontmoet hij zijn toekomstige vrouw Eileen O'Shaughnessy. Ze trouwen in 1936, kort voordat hij naar Spanje verhuist om krantenartikelen over de Spaanse Burgeroorlog te schrijven. In Spanje strijdt hij mee tegen de fascistische partij. Hij moet vluchten wanneer de groep waarmee hij samenwerkt, vals wordt beschuldigd van het in het geheim helpen van de fascisten.
In 1939 keert Orwell terug naar Engeland. Daar gaat hij in 1941 bij de BBC werken en wordt er verantwoordelijk voor uitzendingen naar India en Zuidoost-Azië. Dit bevalt hem helemaal niet omdat hij propaganda moet maken voor deze Britse koloniën. Twee jaar later stapt hij over naar 'The Tribune' waar hij als literair redacteur werk naar zijn zin krijgt. In 1944 wordt hij oorlogscorrespondent. Zijn vrouw Eileen overlijdt in het begin van dat jaar, net voor de publicatie van Animal Farm. In 1948 voltooit hij 1984. In 1949 trouwt Orwell met Sonia Brownell. Een jaar later sterft hij als gevolg van tuberculose, een ziekte waaraan hij tijdens zijn leven regelmatig lijdt.
Het boek (112 pagina's)
Het verhaal is een allegorie (ofwel een alles omvattende metafoor) voor de opkomst van Josef Stalin en zijn communistische bewind in de voormalige Sovjet-Unie. De boerderij is de Sovjet-Unie, de opstand staat voor de Russische revolutie van 1917, de boer is de tsaar, de dieren zijn het Russische volk en de varkens zijn de communisten. Aan het eind van het verhaal sluiten de varkens een contract met de boeren van de omliggende bedrijven: het niet-aanvalspact tussen het communistische Rusland en het fascistische Duitsland in 1939. Orwell beschouwde de USSR als een wrede dictatuur waarin de mensen leden onder de heerschappij van Stalin.
Mr. Jones heeft een boerderij, The Manor Farm, waar hij zijn dieren verwaarloost. Vlak voor zijn dood roept het oudste varken, Old Major, alle dieren bijeen. Hij betoogt dat ze onderdrukt worden en roept iedereen op om in opstand te komen. Dit gebeurt en Mr. Jones wordt van de boerderij verjaagd. The Manor Farm wordt omgedoopt tot Animal Farm. Het varken Snowball stelt geboden op en komt met een plan om een windmolen te bouwen.
The Commandments were written on the tarred wall in great white letters that could be read thirty yards away. They ran thus:
THE SEVEN COMMANDMENTS
- Whatever goes upon two legs is an enemy.
- Whatever goes upon four legs, or has wings, is a friend.
- No animal shall wear clothes.
- No animal shall sleep in a bed.
- No animal shall drink alcohol.
- No animal shall kill any other animal.
- All animals are equal.
Het lelijke dikke varken Napoleon pikt zijn plan en zet alle dieren tegen Snowball op. Napoleon weet de leider te worden en blijkt in de praktijk een dictator. Hij trekt de varkens en honden voor bij het verdelen van het eten en laat de geboden veranderen waardoor hij dingen mag doen die eerst verboden waren. Zo gaat hij in het huis slapen, alcohol drinken en op twee poten lopen, terwijl vroeger alles op twee benen (de mensen) de vijand was. Napoleon laat verraders door zijn honden doden. Hij begint handel te drijven met de buitenwereld. Napoleon laat de dieren hard werken om de windmolen weer op te bouwen, maar geeft ze weinig te eten, terwijl de varkens en honden steeds luxer gaan leven en dikker worden. Het paard Boxer en de ezel Benjamin werken het hardst aan de windmolen. Boxer raakt gewond en wordt door Benjamin verzorgd. Napoleon verkoopt Boxer aan de lijmfabriek.
But Benjamin pushed her aside and in the midst of a deadly silence he read:
‘Alfred Simmonds, Horse Slaughterer and Glue Boiler, Willingdon. Dealer in Hides and Bone-Meal. Kennels Supplied.’ Do you not understand what that means? They are taking Boxer to the knacker’s!
De dieren proberen Boxer nog te bevrijden, maar dat mislukt. De dieren komen in opstand. Een schaap en enkele kippen worden bij een actie voor straf afgemaakt door de honden van Napoleon. Napoleon geeft een feestje voor alle varkens om te vieren dat zij de baas zijn en hij verandert de regels. 'Alle dieren zijn gelijk' wordt veranderd in 'Alle dieren zijn gelijk, maar sommige zijn belangrijker dan anderen' en 'Geen dier doodt een ander dier' in 'Geen dier doodt een ander dier, zonder reden'. Dit is voor de andere dieren de druppel die de emmer doet overlopen. Onder aanvoering van Benjamin komen ze in opstand en weten ze de varkens van de boerderij te verdrijven. De naam van de boerderij wordt weer terug veranderd in The Manor Farm.
De film (1954: 1 uur 12 minuten; 1999: 1 uur 31 minuten)
In 1954 verscheen een tekenfilm naar het boek en in 1999 een TV-film.
In de film van 1954 is de toespraak van Old Major tot de dieren anders dan in het boek; ook gaat dit oudste varken in de film op een ander moment dood dan in het boek. In de film komt de term 'Animalism' niet voor.
De TV-film van 1999 begint met de terugkomst van de dieren na de val van Napoleon, waarna een flashback volgt. De kijker weet dus dat er dieren zijn die de gebeurtenissen op de boerderij overleven; dit verlaagt de spanning, want je weet dat het redelijk goed afloopt. Het boek is een verhaal in chronologische volgorde. De situatie voor de dieren wordt slechter naarmate het verhaal vordert. Dit dwingt de lezer om mee te voelen en te sympathiseren met de benarde toestand van de dieren.
In het boek wordt alles bezien vanuit het perspectief van de dieren: de lezer weet wat de dieren weten en niet meer dan dat. In de film worden de ontwikkelingen van buitenaf bezien. Zo is vanaf het begin duidelijk wat de plannen van Napoleon zijn. De kijker kan alleen constateren welke slechte acties Napoleon uitvoert; de lezer moet zelf zijn conclusies trekken over de daden van Napoleon.
In het boek neemt de bouw van de windmolen een belangrijke plaats in. Er wordt jaren aan gewerkt en de molen wordt twee keer verwoest. In de film heeft de windmolen een bescheiden plaats: onduidelijk is hoe lang eraan gewerkt wordt en de molen wordt slechts eenmaal verwoest.
Aan de filmversie is een propaganda-filmproductie van Napoleon toegevoegd. Er wordt een filmstudio op de boerderij geplaatst met behulp van de oude camera-apparatuur van Mr. Jones. Er wordt zelfs van bovenaf een shot van de boerderij genomen.
Heb je Animal Farm én 1984 van George Orwell gelezen? Welk boek vond je beter?
Voorgaande afleveringen van Lezen voor je lijst':
