Als je op de middelbare school zit, dan moet je boeken in het Engels lezen. Een Engelstalig boek lezen voor school hoeft helemaal niet vervelend te zijn als je maar het goede boek uitkiest. Wat is nu een goed Engels boek voor op je literatuurlijst? We kozen er een aantal. Vandaag het eerste boek: The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald uit 1925. En pas op wanneer je denkt dat het gemakkelijker is om de gelijknamige film te bekijken, want er willen nog wel eens behoorlijke verschillen tussen boek en film te bestaan.

Door: Onno

De auteur

Francis Scott Key Fitzgerald is geboren in St. Paul, Minnesota, in 1896. Als hij 15 jaar is, sturen zijn ouders hem naar de Newman School, een prestigieuze kostschool in New Jersey. Aansluitend studeert hij aan de Princeton University. Daar schreef hij veel artikelen voor onder meer een Princeton-tijdschrift en scripts voor musicals. Hij komt Ginevra King tegen, een mooi meisje van rijke komaf. Waarschijnlijk wordt zij de belangrijkste inspiratiebron voor Daisy Buchanan in The Great Gatsby. Ginevra mag niet met een burger uit de middenklasse trouwen. Fitzgerald besteedt weinig tijd en moeite aan zijn studie en gaat het leger in om in de Eerste Wereldoorlog te gaan vechten. In actie komt hij er echter niet. Een jaar later krijgt hij een brief van Ginevra King waarin zij hem schrijft dat zij met een andere man gaat trouwen.

In het leger is Fitzgerald gestationeerd in Camp Sheridan nabij Montgomery, Alabama. Daar ontmoet hij Zelda Sayre, de dochter van een rechter. Hij wordt verliefd op haar. Na de oorlog verhuist Fitzgerald naar New York City hopend op een succesvolle carrière in de reclame om zo genoeg geld te verdienen om Zelda te overtuigen met hem te trouwen. Een paar maanden later gaat hij terug naar St. Paul om aan een roman te werken. Zijn eerste roman This Side of Paradise is een semi-autobiografisch verslag van zijn tijd op Princeton, met als hoofdpersonage Amory Blaine, die door twee rijke meisjes wordt afgewezen. De roman is een succes. Verzekerd van een inkomen trouwt hij in New York City met Zelda. Ze krijgen een dochter genaamd Frances. Fitzgerald houdt ervan om beroemd te zijn en gaat er een dure levensstijl op na houden met veel feesten en reizen. In oktober 1922 verhuizen de Fitzgeralds naar Great Neck, een stad op Long Island die als inspiratie dient voor West Egg in The Great Gatsby. Hun buren blijken ook rijk en beroemd.

Na de publicatie van The Great Gatsby, die geen warme ontvangst van de critici krijgt en geen commercieel succes wordt, krijgt Fitzgerald last van alcoholisme, iets waarmee hij al vanaf zijn tijd op Princeton worstelt, en van een writer's block. Zelda heeft psychische problemen en wordt herhaaldelijk opgenomen. In 1937 verhuist hij naar Hollywood om scenarioschrijver te worden. Hij verdient er wat geld mee, maar een groot succes wordt het niet. In 1940 overlijdt hij op 44-jarige leeftijd aan een hartaanval.

Het boek (180 pagina's)

De gebeurtenissen worden verteld door Nick Carraway. Gatsby is een man die wanhopig op zoek is naar liefde. Vanaf het begin maakt Fitzgerald van Gatsby een playboy-miljonair met een donker verleden die poogt zijn oude liefde Daisy terug te winnen. De Amerikaanse droom draait voor hem om geld, rijkdom en populariteit. Daarmee schetst Fitzgerald een beeld van een levensstijl en een periode die zowel fascinerend als buitensporig is.

In de zomer van 1922 verhuist Nick Carraway van het westen van de Verenigde Staten naar Long Island in New York, waar hij obligaties gaat verhandelen. Het is dichtbij zijn nicht Daisy en haar echtgenoot Tom. Daar ontmoet hij Jordan, een knappe golfspeelster. Jordan vertelt hem dat ze vermoedt dat Tom een relatie heeft. Als ze hoort waar Nick woont, vraagt ze of Nick Jay Gatsby kent, die in een grote villa naast Nick woont. Dat is niet het geval. Nick wordt uitgenodigd voor een van Gatsby's decadente feesten, waar hij Gatsby ontmoet. Niemand kent Gatsby. Sommigen zeggen dat hij iemand vermoord heeft, anderen zeggen dat hij een Duitse spion is geweest. Gatsby had vijf jaar geleden een relatie met Daisy en dankzij Nick wordt deze relatie nieuw leven ingeblazen. Nick ontdekt dat Jay Gatsby eigenlijk James Gatz heet. Hij is een boerenzoon die op zijn 17de van huis wegliep. Bij een schipbreuk redde Gatz de rijke Dan Cody. James veranderde zijn naam in Jay Gatsby en Cody nam Gatsby in dienst als manusje-van-alles tot hij niet lang daarna overleed. Daarna ging Gatsby in het leger.

Op Nicks 30ste verjaardag gaat Nick met Tom, Daisy, Jordan en Gatsby New York in. Tom heeft de relatie tussen Daisy en Gatsby ontdekt en dwingt haar te kiezen.

"You don't understand," said Gatsby, with a touch of panic. "You're not going to take care of her any more."

"I'm not?" Tom opened his eyes wide and laughed. He could afford to control himself now. "Why's that?"

"Daisy's leaving you."

"Nonsense."

"I am, though," she said with a visible effort.

"She's not leaving me!" Tom's words suddenly leaned down over Gatsby.

"Certainly not for a common swindler who'd have to steal the ring he put on her finger."

"I won't stand this!" cried Daisy. "Oh, please let's get out."

Daisy kan niet kiezen en gaat met Gatsby in de auto van Tom naar huis. De andere drie rijden in een andere auto terug. Onderweg rijdt Daisy Myrtle Wilson, de maîtresse van Tom, aan. Het kost Myrtle het leven. Gatsby vertelt dit niemand. De man van Myrtle is zo kwaad dat hij de bestuurder van de auto wil vermoorden. Tom zegt dat Gatsby zijn vrouw doodreed. Wilson schiet daarop Gatsby dood en vervolgens zichzelf. Nick regelt de begrafenis van Gatsby. Er komt vrijwel niemand naar de begrafenis. Jordan maakt het uit met Nick en vertrekt met Daisy en Tom met onbekende bestemming. Nick besluit om terug te gaan naar het Westen.

Overeenkomsten tussen boek en het leven van de auteur

• Zowel Fitzgerald als Nick Carraway, de verteller, groeit op in Minnesota en gaat daarna studeren aan een East Coast Ivy League universiteit. Fitzgerald aan Princeton en Nick aan Yale. Fitzgerald schrijft artikelen voor een Princeton-tijdschrift; Nick voor het Yale-nieuws.
• Gatsby's eerste romance met Daisy lijkt op die van Fitzgerald met Ginevra King. Gatsby ontmoet Daisy Fay en kan niet met haar te trouwen omdat hij te weinig geld heeft. Gatsby vertrekt om te vechten in de Eerste Wereldoorlog, terwijl Daisy trouwt met Tom Buchanan.
• Na de oorlog verblijft Fitzgerald enkele maanden in New York om het in de reclamebusiness te gaan maken voordat hij terugkeert naar St. Paul om te schrijven. Ook Nick brengt een zomer door in New York om het aan de beurs te gaan maken voordat hij terugkeert naar het Midwesten om zijn memoires over Gatsby te schrijven.
• Zelda's commentaar op de geboorte van hun dochter Frances Fitzgerald is bijna letterlijk een van Daisy Buchanans beroemdste regels in The Great Gatsby: "She told me it was a girl, and so I turned my head away and wept. 'all right,' I said, 'I'm glad it's a girl. And I hope she'll be a fool--that's the best thing a girl can be in this world, a beautiful little fool."
• Fitzgerald's leven op Long Island heeft veel weg van Gatsby's feesten en extravagante levensstijl.

De film (2 uur 23 minuten)

Dit boek is in 2013 verfilmd met Leonardo DiCaprio als Jay Gatsby. De persoon Jay Gatsby in het boek is niet dezelfde Gatsby in de film. In het boek toont Gatsby zelfbeheersing en blijft hij een kalm, gedistingeerd persoon; in de film is dit niet het geval, daarin heeft hij een driftig, onbezonnen karakter.

In de film is vooral de glamour prachtig weer te geven; bij het lezen van het boek moet je de rijkdom en decadentie voor een groot deel zelf erbij bedenken. Dit geldt natuurlijk vooral voor de uitzinnige feesten die Gatsby geeft: chique kleding, rijkelijk vloeiende champagne, vuurwerk en muziek zijn in een film expressief uit te beelden. En in de film rijdt de sportwagen van Gatsby heel wat sneller dan die uit 1922 in het boek:

There is no confusion like the confusion of a simple mind, and as we drove away Tom was feeling the hot whips of panic. His wife and his mistress, until an hour ago secure and inviolate, were slipping precipitately from his control. Instinct made him step on the accelerator with the double purpose of overtaking Daisy and leaving Wilson behind, and we sped along toward Astoria at fifty miles an hour, until, among the spidery girders of the elevated, we came in sight of the easy-going blue coupe.

In het boek is het hele verhaal een lange flashback: Nick vertelt het aan zijn psychiater die hij bezocht na de dood van Gatsby.

Met dank aan dr. Anna Wulick voor de biografische informatie.

Welk boek vind jij geschikt voor je lijst?