Lezen voor je lijst: The Old Man and the Sea
Met dit boek van slechts 128 pagina's sla je twee vliegen in een klap: het is een mooi boekje voor je literatuurlijst én je scoort een vinkje bij challenge #50. Eigenlijk nog belangrijker: je leest een prima geschreven verhaal van een auteur die hiermee de Pulitzer Prize van 1953 won.
Door: Onno
De auteur
Ernest Miller Hemingway wordt geboren op 21 juli 1899. Zijn ouders, Clarence en Grace Hemingway, wonen in een buitenwijk van Chicago. Ze verblijven echter ook vaak in het noorden van Michigan, waar ze een vakantieverblijf hebben. Zijn moeder had liever nog een meisje gekregen en kleedt Ernest tot hij vier is als een meisje. Zijn haar is net zo lang als het haar van zijn zussen. Later wil zijn moeder dat hij muzikant wordt en dwingt hem cello te spelen. Hij vindt cello spelen echter vreselijk. Op de middelbare school is Hemingway actief voor de schoolkrant; hij schrijft dan vooral over sport. Na zijn schooltijd gaat hij als journalist voor de Kansas City Star aan de slag. In 1918 gaat Hemingway naar het buitenland om in de Eerste Wereldoorlog als ambulancechauffeur in het Italiaanse leger te werken. Als dank ontvangt hij de Italiaanse zilveren medaille voor moed. Hij raakt gewond door mortiervuur en komt in een ziekenhuis in Milaan terecht. Daar ontmoet hij de verpleegkundige Agnes von Kurowsky. Hij vraagt haar met hem te trouwen, maar al snel verlaat ze hem voor een andere man. Hemingway is teleurgesteld; het geeft hem inspiratie voor het schrijven van A Farewell to Arms. Na de oorlog keert hij terug naar Michigan, waar hij bij de Toronto Star gaat werken. In Chicago ontmoet Hemingway Hadley Richardson. Het paar trouwt en verhuist naar Parijs, waar Hemingway als correspondent buitenland voor de Star gaat werken. In 1923 krijgen zij een zoon, John Hadley Nicanor Hemingway. In 1925 neemt het echtpaar met een groep Britse en Amerikaanse expats deel aan een reis naar het Festival van San Fermin in Pamplona. Deze reis wordt de basis voor zijn eerste roman The Sun Also Rises. Kort na de publicatie van dit boek scheiden Hemingway en Hadley. Dit is het gevolg van Hemingway's affaire met Pauline Pfeiffer, die zijn tweede vrouw wordt. Al snel wordt Pauline zwanger. Het paar besluit terug te gaan naar de VS. Na de geboorte van hun zoon Patrick in 1928 gaan zij in Key West in de staat Florida wonen. In de zomer verblijven zij in Wyoming. In deze periode voltooit Hemingway A Farewell to Arms. Als hij in 1937 een artikel schrijft over de Spaanse Burgeroorlog, ontmoet hij een collega-oorlogscorrespondent Martha Gellhorn. Hij scheidt van Pauline Pfeiffer en trouwt met Martha Gellhorn. Ze kopen een boerderij in de buurt van Havana, Cuba. Dit wordt hun winterverblijf.
Hemingway is ook als oorlogscorrespondent aanwezig bij de landing op D-day. Tegen het einde van de oorlog ontmoet Hemingway weer een andere oorlogscorrespondent, Mary Welsh, met wie hij na de scheiding van Martha Gellhorn trouwt. In de jaren veertig werkt Hemingway samen met de Sovjet-KGB onder de naam 'Argo'. De FBI bespioneert hem en mogelijk heeft hem dit erg depressief gemaakt. In 1951 schrijft hij The Old Man and the Sea. Hij onderneemt reizen naar Afrika, raakt gewond en overleeft twee vliegtuigongelukken. In 1954 wint hij de Nobelprijs voor literatuur. Terug in Cuba herstelt hij van zijn verwondingen, maar lijdt dan onder meer aan depressies, hoge bloeddruk en leverziekte. Hij vertrekt naar Idaho. Zijn gezondheid verslechtert. In de ochtend van 2 juli 1961 pleegt hij zelfmoord met zijn favoriete geweer, gekocht bij Abercrombie & Fitch.
Het boek (1952, 128 pagina's)
Het lijkt een simpel verhaal over een oude Cubaanse visser die een enorme vis vangt, waarna hij hem weer kwijt raakt. Het verhaal heeft echter veel meer inhoud: het is het gevecht van een moedige oude man tegen de elementen, tegen een knaap van een vis, tegen haaien en tegen zijn eigen twijfels, waaronder de vraag of hij moet opgeven of niet. De visser toont een groot doorzettingsvermogen.
Santiago is een oude visser. Hij gaat vaak met zijn maat Manolin vissen. Daarna bezoeken ze cafeetjes. Manolin's vader is niet op Santiago gesteld. Wanneer Santiago al weken niets heeft gevangen, besluit hij alleen te gaan vissen. Hij werpt meerdere hengels uit. Na een tijdje heeft hij beet. Het lukt hem niet de blijkbaar hele grote vis binnen te halen. Uiteindelijk ziet hij 's avonds dat er een enorme marlijn aan zijn lijn zit. Zowel Santiago die de vis wil inhalen als de marlijn raken uitgeput van inspanning. Uiteindelijk weet Santiago de vis met zijn harpoen te doden. Omdat de vis heel groot is hangt hij de vis naast zijn bootje. Onderweg naar het vasteland raakt hij in gevecht met haaien die op de vis afkomen.
They came. But they did not come as the Mako had come. One turned and went out of sight under the skiff and the old man could feel the skiff shake as he jerked and pulled on the fish. The other watched the old man with his slitted yellow eyes and then came in fast with his half circle of jaws wide to hit the fish where he had already been bitten. The line showed clearly on the top of his brown head and back where the brain joined the spinal cord and the old man drove the knife on the oar into the juncture, withdrew it, and drove it in again into the shark’s yellow cat-like eyes. The shark let go of the fish and slid down, swallowing what he had taken as he died.
Na een verbeten gevecht komt Santiago met lege handen thuis. Manolin ziet de volgende dag de boot van Santiago liggen. Hij gaat naar hem toe en ziet de bebloede handen van Santiago. Manolin belooft hem de volgende keer weer met hem te gaan vissen, wat zijn vader ook zegt.
De auteur en het boek
Toen The Old Man and the Sea in 1952 werd gepubliceerd, had Hemingway al meer dan 10 jaar geen belangrijk literair werk geschreven. Zijn laatste succesvolle boek For Whom The Bell Tolls verscheen in 1940. Het boek dat hij hierna schreef - Across the River and Into the Trees - werd door critici neergesabeld. Mensen zeiden dat het met Hemingway als schrijver gedaan was. Hij begon aan The Old Man and the Sea om te bewijzen dat hij nog altijd een goede schrijver was en zijn beste werk nog moest afleveren. Het verhaal zat al jaren in zijn hoofd. In 1936 had Hemingway al eens een essay voor 'Esquire' geschreven over een oude man die alleen in een boot vist en een grote marlijn vasthoudt die hem twee dagen voortsleept. De man doodt de vis en vecht vervolgens tegen haaien die door het bloed van de marlijn worden gelokt. Toen de man eindelijk werd opgepikt, was nog maar de helft van de vis over. Pas 16 jaar later kwam Hemingway met zijn boek.
Hoewel Hemingway zei dat de oude man Santiago op geen bestaand persoon gebaseerd was, gebruikte hij waarschijnlijk zijn vismaatje Gregorio Fuentes als hoofdpersoon. Net als Santiago was Fuentes mager en dun, had hij blauwe ogen en was hij al lang visser. Fuentes was de kapitein van de boot van Hemingway.
Hemingway was ervan overtuigd dat The Old Man and the Sea zijn beste werk was. Toen Hemingway het manuscript naar zijn redacteur Wallace Meyer stuurde, schreef hij:
I know that it is the best I can write ever for all of my life, I think, and that it destroys good and able work by being placed alongside of it." en voegde eraan toe: "get rid of the school of criticism that I am through as a writer.
Het boek won de Pulitzer Prize van 1953 en werd als belangrijke reden gezien voor het toekennen van de Nobelprijs aan Hemingway.
De film (1958: 1 uur 26 minuten; 1990: 1 uur 33 minuten)
In 1958 werd het boek verfilmd met Spencer Tracy als de oude man. In 1990 verscheen een TV-film met Anthony Quinn in de hoofdrol.
De filmversie uit 1958 volgt het boek beter dan de TV-film uit 1990. De film heeft een verteller in de derde persoon; de acteur die de oude man speelt, is ook de verteller. Hierdoor wordt de kloof die in het boek bestaat tussen de verteller en de hoofdpersoon in de film kleiner.
In de film is de hoofdpersoon een Amerikaanse acteur, terwijl de oude man in het boek een Cubaan is. Daar komt bij dat de dan 58-jarige Spencer Tracy niet de magere oude man van het boek is en is de jongen in de film veel jonger dan in het boek.
De achtergrondmuziek in de film maakt de sfeer dramatischer dan de sfeer in het boek. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de oude man de marlijn probeert binnen te halen.
It was difficult in the dark and once the fish made a surge that pulled him down on his face and made a cut below his eye. The blood ran down his cheek a little way. But it coagulated and dried before it reached his chin and he worked his way back to the bow and rested against the wood. He adjusted the sack and carefully worked the line so that it came across a new part of his shoulders and, holding it anchored with his shoulders, he carefully felt the pull of the fish and then felt with his hand the progress of the skiff through the water.
De acteurs in de TV-film van 1990 komen beter overeen met de personages in het boek. De acteur die de oude man speelt, is hoewel hij ook een Amerikaan is, een magere, gerimpelde, oude man en wordt de jongen gespeeld door een 16-jarige die meer een man is dan die in de film van 1958. Verder zijn de verschillen met het boek in deze TV-film groter. Dat begint al met het feit dat er in deze versie geen verteller is, zoals in Hemingway's boek. Daarnaast heeft de regisseur de dialogen veranderd en een verhaallijn en een karakter toegevoegd. In het huis van de oude man verschijnt zijn dochter en de twee Amerikanen, die in het boek uitkijken op de vissers in de haven, worden belangrijke personages in een extra plot.
Heb jij andere boeken van Hemingway gelezen die jij goed of misschien zelfs beter vindt?
Voorgaande aflevering van Lezen voor je lijst':
