De laatste jaren is er een nieuwe trend binnen (YA) fantasy, namelijk Slavisch geïnspireerde fantasy verhalen. De 'Grisha' trilogie van Leigh Bardugo zal bij de meeste lezers wel een belletje laten rinkelen. Maar wist je dat er nog veel meer verhalen met een Slavisch tintje te vinden zijn?

Tekst door Silke 

Baba Jaga

Baba Jaga is misschien wel een van de bekendste figuren uit de Slavische mythologie. Gewoonlijk wordt Baba Jaga afgebeeld als een oude, kreupele vrouw die door de lucht vliegt in een vijzel en diep in het woud een huisje dat op kippenpoten rust bezit. Baba Jaga is in de meeste verhalen eerder een 'grijs' personage. De ene keer is ze bereid om iedereen te helpen, de andere keer is ze echt de slechterik; die voor weinig of niets terugdeinst.

De legende van Baba Jaga speelt een grote rol in Uprooted door Naomi Novik. Onterecht wordt Uprooted vaak afgeschilderd als een hervertelling van Beauty & the Beast. Een vergelijking die ook Novik zelf met klem ontkent.  Als je Uprooted al onder de titel hervertelling wil plaatsen, dan valt ze eerder onder Baba Jaga. Naomi Novik heeft dankzij haar Poolse moeder zelf Slavische roots en kreeg Oost Europese mythes met de paplepel ingegoten.

Uprooted vertelt het verhaal van Agnieszka, die in een klein dorpje woont aan de rand van een boosaardig woud. Elk contact met het woud kan je ziel vernietigen. Gelukkig kan het dorp rekenen op de hulp van de Draak, een tovenaar die het woud op afstand kan houden. Jammer genoeg is de Draak zelf ook geen lieverdje. Elk decennium komt de Draak naar het dorp om een meisje mee te nemen naar zijn toren. De meisjes keren nooit meer terug naar hun geboortedorp. Tijdens hun tienjarige dienst bij de draak veranderen ze zo erg dat ze geen genoegen meer kunnen nemen met het simpele dorpsleven. En dan op een dag kiest de Draak Agnieszka...

Koschei

Laten we maar even in de familie blijven, want Baba Jaga heeft ook een broer. Koschei, the deathless. Net als zijn zus wordt hij meestal voorgesteld als een oude, lelijke men, alleen dan een man in plaats van een vrouw. Daarnaast doet zijn naam natuurlijk ook al zijn belangrijkste kenmerk vermoeden: Koschei is bijna onsterfelijk. Zijn ziel bevindt zich namelijk niet in zijn lichaam. Neen, zijn ziel zit verborgen in een naald. Die naald zit dan weer in een ei. Dat ei kan je vinden in een eend. En die eend zit in een haas. De haas die is dan weer opgesloten in een ijzeren kist en die werd begraven onder een groene eik op het eiland Buyan in het midden van de oceaan. Heel wat bizarre voorzorgen om te voorkomen dat de naald zou breken en Koschei het leven zal laten.

Koschei is een van de belangrijkste personages in Deathless geschreven door Catherynne M. Valente. In dit boek combineert ze de eeuwenoude mythe van Koschei met de meer recente Russische Revolutie.

In Deathless volgen we Marya vanaf jonge leeftijd met op de achtergrond de Russische Revolutie en de impact op het dagelijkse leven in Rusland. Marya leert al snel dat magie effectief bestaat en groeit uit tot de bruid van Koschei. Het boek staat bol van de Slavische mythes en ook schoonzus Baba Jaga speelt een belangrijke rol in de verdere verloop van het verhaal. 

Vasilisa 

Vasilisa de schone is dan weer een echt sprookje, zoals ook wij deze kennen in onze contreien. Vasilisa is de dochter van een weduwnaar die hertrouwd met een vrouw die zich al snel ontpopt tot een klassieke boze stiefmoeder. Op een dag stuurt zij Vasilisa naar het huisje van Baba Jaga (ja, we komen haar terug tegen!) om vuur te vragen. Baba Jaga besluit dat het meisje drie taken tot een goed einde moet brengen om het vuur te verdienen of anders moet ze sterven. Drie onmogelijke taken...

Sarah Porter geeft in Vassa in the Night het verhaal van Vasilisa de schone een moderne jasje. Rusland wordt verruild voor Brooklyn en Baba Jaja is nu Babs Yagg, de eigenares van een supermarkt die stelende klanten een kopje kleiner durft te maken. Wanneer Vassa door haar stiefmoeder naar de supermarkt van Babs wordt gestuurd voor lampen weet ze dus dat er een zware taak op haar schouders rust.

Verdere Slavische invloeden...

Kan je maar geen genoeg krijgen van Slavische invloeden in fantasy verhalen, dan moet je misschien ook de 'Grisha' boeken van Leigh Bardugo een kans geven.  De reeks speelt zich af in Ravka, een fantasiewereld met sterke Russische invloeden. In de originele trilogie draait alles rond Alina Starkov, een weesmeisje dat ontdekt dat ze bijzondere krachten bezit en daardoor bij de mysterieuze Grisha behoort. Algauw blijkt dat Alina haar krachten zal moeten leren kennen en beheersen om Ravka te kunnen reden van de Duisterling. Daarnaast verscheen ook de duologie' Six of Crows', deze reeks  bestaat uit de boeken 'Six of Crows' en 'Crooked Kingdom' en speelt zich in dezelfde wereld af als de 'Grisha' Trilogie, maar het verhaal draait rond een groep jongeren die een onmogelijke inbraak op poten moeten zetten.

Nog een Young Adult boek met duidelijke Russische invloeden is The Crown's Game geschreven door Evelyn Skye. In dit boek draait alles rond de laatste twee magiërs in Rusland die het tegen elkaar moeten opnemen om de Keizerlijke magiër te worden. Maar zoals het natuurlijk hoort in een young adult boek beginnen de twee magiërs al snel gevoelens voor elkaar te ontwikkelen en dat terwijl ze het tegen elkaar moeten opnemen tot hun laatste adem.

Wil je liever nog een beetje in de sprookjessfeer blijven? Dan is The Bear and the Nightingale door Katherine Arden absoluut een aanrader. Dit verhaal staat bol van de Slavische mythes en sages en brengt je zo in een winterse sfeer. Misschien een aanrader nu koning winter nog even wat langer in ons land blijft rondhangen. Benieuwd naar dit boek, neem dan zeker even een kijkje bij onze collega's van de SFF Club, die schreven er een Hot or Not artikel over! 

Hopelijk hebben we jullie wat inspiratie kunnen geven voor Slavisch geïnspireerde verhalen. Las je zelf al eens een Slavisch verhaal, laat het ons dan zeker weten!