"90% van de mensen leest een boek verder, ook als ze er niets aan vinden. Waarom? Er is nog zoveel te lezen. Weg dat boek, óver de rhododendrons!"

Aan het woord is Lidewijde Paris, schrijfster van het boek Hoe lees ik?. Je mag Lied zeggen of Lidewijde, geen Lidewij, daar heeft ze op de één of andere manier een hekel aan. Ze houdt een lezing op Noorderzon Performing Art Festival in Groningen. Toevallig werd ik daarop geattendeerd. De tent is vol, uitverkocht. Het publiek bestaat voor een groot deel uit dames van een zekere leeftijd (zoals ik) met kort grijs haar en een bril (zoals ik dus), afgewisseld met wat jongere vrouwen en her en der een man. Is dat belangrijk? Nee, niet echt, maar het valt me op.

"De powerpoint is vooral voor mij, ik heb de neiging breedsprakig op allerlei zijsporen door te gaan, de presentatie houdt mij bij de les, maar is dus niet zo interessant om te zien"

Lidewijde vertelt inderdaad vol enthousiasme over dat wat haar bezig houdt: boeken en verhalen. Het woord, de zinnen en wat je daartussen kunt lezen. Wat maakt een verhaal het lezen waard en lees je wel alles wat een schrijver erin gestopt heeft. Een hele stapel boeken ligt op een tafeltje naast haar, geeltjes tussen de bladzijden. Ze leest stukjes voor, ontleedt met ons 'eerste zinnen' en gaat dieper op thema's in, die je naast het verhaal kunt lezen. Schrijvers blijken gebruik te maken van subliminal advertising, dat wil zoveel zeggen dat ze door middel van bepaald woordgebruik je onderbewuste activeren om bepaalde verbanden te leggen en ideeën in je hoofd te brengen. Ik had geen idee. Ben bang dat mijn onderbewuste hierin ook wat lui is.

'I wrote the same but in different words'

Beelden vullen haar verhaal aan, zoals een foto van twee tubes tandpasta en dit filmpje, dat me ontroert, maar wat ik zo niet kan beschrijven. Het illustreert hoe sterk woorden kunnen zijn. Door middel van een ander filmpje, waarin je moet tellen hoevaak mensen een bal overgooien, waardoor je een 'moonwalkende beer' totaal niet ziet, illustreert ze waarom mensen (zoals ik?) juist niet de (on)bewuste boodschappen zien in een verhaal; doordat ik me focus op het verhaal, zie ik sublijntjes niet. Ja, dat geloof ik zo.

Waarom deze lezing?
Al langere tijd voel ik de wens om dieper in een boek te duiken. Wat is het verschil tussen literatuur en een leuk verhaal? Wat zijn de diepere lagen in een boek en zijn die er wel altijd. En hoe maak ik mijn leeservaring intenser? Kan dat? Wil ik dat? Is het überhaupt nodig? Bij de leesclubs op Hebban merk ik altijd al dat ik een boek, kennelijk, vrij oppervlakkig lees. Ik ben misschien teveel het overgooien aan het tellen. Door reacties van anderen zie ik ook ineens meer. Ook bij mijn thrillerleesclubje, met vooral jonge vrouwen trouwens, merken we vaak dat iedereen weer wat anders opvalt in een boek. Maar zien we ook de verbanden, die een schrijver erin legt?

Naar aanleiding van een artikel in Flow Magazine 4 van 2017 kocht ik het boek Hoe lees ik van Lidewijde Paris al. Toen ik hoorde dat ze een lezing in mijn stad zou geven, was ik gelijk enthousiast. In het boek ben ik nog niet ver, maar dat komt niet doordat het boek me niet boeit. Ik leef momenteel gewoon in de wereld van Harry Potter en daar word ik slechts moeizaam van afgeleid. Hoe lees ik gaat daarom mee op vakantie, waar ik alle tijd heb het rustig door te lezen, met een potlood in de hand, zodat ik net als Lidewijde de kantlijnen vol kan kladden.

"Ik ben een vieze lezer" zegt ze daar zelf over, als ze pagina's van haar gelezen boeken laat zien.

"Als ik lees, heb ik altijd een potlood bij de hand. Ik zet dus puntjes en strepen, smileys en m's. Ik maak stambomen, schrijf namen van personages bovenin, noteer voorin op welke bladzijden ik mooie citaten heb gevonden of een verklaring voor een titel. Alles wat mij opvalt tijdens het lezen is meestal wel ergens in die aantekeningen terug te vinden", zo schrijft ze in het boek. "Ik zie het als een spel dat ik met de schrijver en het boek speel".

Jammer genoeg moest ik voor het einde van de lezing weg, maar gelukkig heb ik haar boek nog. Kan ik nog eens nalezen wat ze zoal verteld heeft, want meeschrijven is bij Lidewijde geen optie. Daarvoor praat ze te snel, waarschuwt ze zelf al aan het begin van de lezing. Dit boek gaat niet achter de rhododendrons, zoveel is zeker.