"Oh voor jongens" zegt Diewertje Blok, als Bert Feringa over Arendsoog, zijn favoriete jeugdboek, begint. Even ben ik kriegel; ik geloof niet in 'jongensboeken', tenslotte las ik de héle serie van Arendsoog. Net als nobelprijswinnaar Bert Feringa en Matthijs van Nieuwkerk, zo blijkt.

De hele week zag ik al voorstukjes van het nieuwe boekenprogramma Moby Dick. Ik was nieuwsgierig maar gematigd enthousiast. Ja, ik ben natuurlijk gek op boeken, maar in een televisieprogramma wordt er soms zo doorgezaagd over één boek. Of één schrijver. Toch, fan als ik ben van Matthijs en Diewertje, wilde ik dit graag zien.

En ik werd blij verrast. Geen nieuwe boeken, geen fantastische schrijver, die beter schrijft dan praat, maar gewone mensen, die hun favoriete boeken beschrijven vanaf hun jeugd. Nouja, gewoon... wel bekénde Nederlanders, maar wat is daar ongewoon aan?

Diewertje vertelde helemaal blij hoe graag zij vroeger, net als Wim in het boekje Wim is weg, het tuinhek uitwilde. Figuurlijk, want ze hadden geen tuinhek. Bert memoreerde hoe hij met z'n vriendjes, neefjes en nichtjes de boeken van Arendsoog naspeelde in hun dorp vlakbij de Duitse grens. Hoe ze die grens ook graag, illegaal toen nog, overgingen. Goh, dat klonk me bekend in de oren. Niet illegaal de grens passeren, maar het naspelen van indianenverhalen.

Met Ondergang van Presser werd het wat serieuzer. Diewertje herinnert zich hoe het haar raakte dat Presser als eerste spreekt van 'moord', wanneer het verdwenen Joden gaat. In het boek, waar Presser 15 jaar aan schreef, wordt gedetailleerd verteld hoe de Jodenvervolging in z'n werk is gegaan. Bij de indertijd jonge Diewertje bracht dat meer begrip voor haar vermoorde familieleden.

Met het enthousiasme van Bert over het boek Hitchhiker's guide to the Galaxy wordt het programma weer wat luchtiger. Bert zit sowieso vol leuke anekdotes. Met de Hitchhiker's guide kwam hij in aanraking toen hij in Engeland was en dit elke dag als hoorspel op de radio luisterde.

Het programma pingpongt heen en weer tussen de lezerservaringen van Diewertje en Bert. Matthijs stuurt het geheel en laat zijn gasten goed aan het woord. Uiteraard is er per boek maar een beperkt aantal minuten, zodat hij hen af en toe wel af moet kappen. Ze zijn zo enthousiast. Diewertje leest een gedicht voor van Judith Herzberg over hoe zij liefgehad zou willen worden. (ik ben de titel even kwijt) Zo mooi beschreven. Herzberg gaat op mijn NTL lijst. (zou een dichtbundel niet een leuke categorie zijn?)

De eeuwige bron van Ayn Rand dan weer niet. Een boek dat voor Diewertje vol levenslessen zat, maar wat voor mij totaal geen aantrekkingskracht heeft, zoals het beschreven wordt. Bert vertelt vol vuur over Prooi van Crichton, waarin in feite zijn eigen werk, de nanotechnologie waarvoor hij een nobelprijs kreeg, een stapje verder gaat. Toen Prince Charles zo schrok van dit boek, dat hij direct de nanotechnologie verbood, behielden de Engelse natuurkundigen hun 'English cool', gelukkig. Voortbordurend op kunstmatige intelligentie haalt Bert ook nog even de Donald Duck aan, die hij nog steeds elke week graag leest. Uiteraard is Willy Wortel zijn favoriet.

Met het boek 1493 eindigt het programma. Een boek over de periode vlak na het ontdekken van Amerika en hoe dat de wereld veranderde.  Hoe handelsroutes liepen en gingen lopen en de grootmacht, die China toen was. "Een geschiedenisboek", aldus Bert, "dat je inzichten geeft in hoe de wereld nu is". Een boek dat elke middelbare scholier én hun leraren zou moeten lezen. Het is nogal dik, ik twijfel nog.

Al met al zag ik een boekenprogramma, waarin enthousiasme voor lezen en boeken overgebracht wordt. Ideeën opgedaan kunnen worden voor de NTL lijst (ik weet niet of dat gelijk een aanrader is) en ook eigen herinneringen terugkomen. Ik hoop dat er nog vele afleveringen volgen. Ohja, en ik ben nu ook fan van Bert Feringa.