Op zondag 30 september reikten Karina en Silvia de Hebban Thriller Clubprijs 2018 uit aan auteur Chris Houtman voor zijn debuut Akte van berouw. Ook kregen wij de mogelijkheid hem een aantal vragen te stellen. Lees hier ons verslag van een interessant interview met deze veelzijdige auteur, van wie op 17 oktober alweer het derde boek uitkomt, Het getal van het beest.

Wat was je reactie toen je hoorde dat je de Hebban Thriller Clubprijs had gewonnen? 
Op het moment dat het goede nieuws me bereikte, was ik met onze hond Sammie aan het wandelen langs het Noord-Hollands Kanaal. Ik herinner me dat ik een bescheiden vrolijk huppeltje heb gemaakt, maar daar subiet mee ophield toen ik door passerende fietsers ietwat vreemd werd aangekeken. Eenmaal thuis heb ik meteen mijn vrouw gebeld en toen pas kwam de echte blijheid. Akte van berouw is mijn debuut en dat het boek zo positief wordt ontvangen, is hartverwarmend.

Er verschijnen relatief kort na elkaar drie boeken van jouw hand, zaten de verhalen allemaal al in je hoofd? 
De verhalen zaten nog niet in detail in mijn hoofd, maar de thema’s die in de boeken voorkomen zijn wél onderwerpen die me al geruime tijd bezighouden. Verder spelen de verhalen zich af in werelden die ik goed ken, dus dat scheelde enorm veel tijd in de research die ik heb moeten doen. Maar de echte reden voor mijn hoge schrijftempo is dat ik vijf jaar geleden werd getroffen door keelkanker. Ik heb een ingrijpende operatie moeten ondergaan waarbij mijn stembanden en mijn strottenhoofd werden verwijderd. Sindsdien spreek ik met een stemprothese. Eén en ander heeft ertoe geleid dat ik mijn leven opnieuw moest inrichten. Ik was actief als televisie- en theatermaker, maar dat was fysiek niet meer mogelijk. Schrijven werd voor mij een noodzaak om me creatief te kunnen uiten. Maar misschien nog wel belangrijker is het feit dat ik al schrijvend en ondergedompeld in mijn fantasie, niet de fysieke belemmeringen ondervind, die ik in het dagelijks leven wel heb.

Waar haal je je inspiratie uit? 
Ook al beschrijf ik grote thema’s als de machtsstrijd binnen het Vaticaan, het misbruik in de kerk, de misogynie van kerkelijke leiders, fake news uit de christelijke oudheid, de gevaren van Amerikaanse televisiedominees voor de democratie in West Europa, de waanzin rond Donald Trump,… uiteindelijk haal ik de inspiratie vooral uit mijn eigen leven. Aan het einde van de jaren zeventig was ik student aan de Katholieke Theologische Hogeschool van Amsterdam; de hoofdpersoon uit Akte van berouw is gebaseerd op een goede vriend van mij uit die periode en een ex-priester die ik erg bewonder, het antiquariaat dat wordt beschreven in Het negende gebod was in werkelijkheid een zaak genaamd 'Pampiere Wereld', gevestigd aan de Keizersgracht in Amsterdam, ik werkte daar parttime als werkstudent. Plinius de Oudere en zijn neef Plinius de Jongere zijn beide schrijvers die ik al jarenlang bestudeer. De kennis die ik etaleer over de vroegchristelijke geschiedenis heb ik te danken aan mijn studie aan de Katholieke Theologische Hogeschool van Amsterdam. Het Amerikaanse dorp Wapakoneta dat wordt beschreven in mijn nieuwste boek Getal van het beest ken ik goed omdat ik daar in het schooljaar 1972-1973 als uitwisselingsscholier bij een Amerikaans gezin heb gewoond en naar de high school ben gegaan. De verhaalsetting bij Brandpunt+ komt voort uit het feit dat ik jarenlang bij de KRO heb gewerkt, voordat ik bij IDTV terecht kwam. Deze persoonlijke inspiratiebronnen combineer ik met maatschappelijke thema’s die iedereen bezighouden en voilà: daar komen mijn verhalen vandaan.

Aan het einde van de jaren zeventig was ik student aan de Katholieke Theologische Hogeschool van Amsterdam; de hoofdpersoon uit Akte van berouw is gebaseerd op een goede vriend van mij uit die periode en een ex-priester die ik erg bewonder. 

Doe je veel onderzoek voor je begint te schrijven of tijdens het schrijven? Moet het verhaal echt kloppen? 
Ik vind het een uitdaging om mijn verhalen zo te construeren dat het merendeel van de feiten en de historische informatie klopt. Het verhoogt het documentaire karakter van mijn boeken. Ik doe dus inderdaad veel research. Als je de moeite zou nemen om even naar mijn Facebookpagina te gaan, (iedereen is van harte welkom en voeg me toe!) dan vind je daar twee aparte pagina’s die betrekking hebben op de achtergronden van mijn verhalen. Daar tref je bijvoorbeeld ook fotoalbums aan van alle locaties die in mijn boeken voorkomen of plaatjes die betrekking hebben op de historische of maatschappelijk achtergronden. Er staan zelfs paginanummers bij, zodat je ze makkelijk kunt terugvinden. De derde pagina naar aanleiding van Getal van het beest publiceer ik vlak voordat het boek verschijnt, op 17 oktober a.s.

Hoe lang schrijf je over een boek? 
Dat is niet zo duidelijk, maar ik denk dat ik er ergens tussen de vier en zes maanden over doe, vanaf het moment dat ik in grote lijnen weet wat ik wil gaan vertellen. Misschien nog leuk ter informatie: ik werk nooit alleen maar aan één project. Ik heb altijd drie projecten waaraan ik bezig ben, die zich alle drie in verschillende stadia bevinden. Eén is altijd in de beginfase en bestaat uit lezen, research doen, mijmeren, af en toe een sfeerschetsje maken, maar nog niet echt schrijven. Het tweede project is altijd in de daadwerkelijke schrijffase. Proberen vijf tot tien pagina’s per dag te halen, herschrijven, detailresearch, dat soort werk. Het derde project is altijd in de afrondende fase: redactie vanuit de uitgeverij, herschrijven, inkorten, oppoetsen, dialogen aanscherpen, correcties, vormgeving. Wat deze werkwijze me biedt, is dat ik hiermee probeer te voorkomen dat ik tegen een writersblock aanloop. Ik kan altijd schakelen van het ene project naar het andere en gek genoeg krijg ik altijd goede ideeën over een bepaald project als ik juist met een van de andere twee bezig ben. De afwisseling houdt mijn fantasie en hersenactiviteiten lenig.

Wat is je schrijfritueel? 
Ik werk ’s ochtends van half negen tot kwart over een. Daarna lunchen met mijn vrouw. Vervolgens nog een uurtje schrijven, daarna een middagdutje. Hierna doe ik wat losse research. In de avond is het ofwel lekker schrijven of lezen. Dat kan research zijn, maar ook gewoon een goed boek.

Schreef je als kind al graag of had je zoals de meesten van ons een hekel aan opstellen schrijven? 
Als kind was ik actief met schooltoneel en schreef ik al sketches en liedjes. Opstellen vond ik leuk, vooral als het geen vrije opdrachten waren en je over een door de meester of juf opgegeven onderwerp moest schrijven. Meestal waren die te saai voor woorden en dan vond ik het extra prikkelend om er toch nog een leuk en leeswaardig verhaal van te maken. In feite geef ik mezelf in de thrillers die ik tot nu toe heb geschreven ook zo’n saaie opdracht, waarbinnen ik mijn fantasie de vrije loop laat en er een spannend verhaal uitpers.

Door mijn werk als scenarist heb ik bijvoorbeeld geleerd verhaallijnen te ontwikkelen, geloofwaardige personages te bouwen, dialogen te schrijven. 

Je debuut verscheen pas toen je een carrière achter de rug had, had je daarvoor geen tijd of waren er gewoon geen ideeën die absoluut op papier gezet moesten worden? 
Het was te druk met televisie en theater maken, twee bezigheden die ik met ongelofelijk veel plezier heb gedaan en waar ik veel dingen heb geleerd die me nu – als schrijver van boeken – enorm van pas komen. Door mijn werk als scenarist heb ik bijvoorbeeld geleerd verhaallijnen te ontwikkelen, geloofwaardige personages te bouwen, dialogen te schrijven. Mijn activiteiten als programma ontwikkelaar en eindredacteur hebben me een goede basis gegeven voor het doen van research. In mijn toneelwerk heb ik mijn fantasie heerlijk de vrije hand kunnen geven en heb ik zowel voor oudere mensen als voor kinderen geschreven. Het is zeer de vraag of ik ooit aan mijn boeken was toegekomen als ik niet ziek was geworden. De Nederlandse filosoof Johan Cruijff zei het al: ieder nadeel heeft zijn voordeel.

Is er een reden dat je zo kritisch bent ten opzichte van het christelijke geloof en wil je die met ons delen? 
Mijn kritische houding komt voort uit mijn studie theologie. Als je zo’n opleiding volgt, kan het kwartje twee kanten op vallen: ofwel het sterkt je geloof en dan word je priester, ofwel je verliest je geloof. Bij mij is het laatste gebeurd. Desondanks voel ik nog wel een enorme affiniteit met de kerkelijke wereld, juist omdat ik redelijk goed weet hoe het (ook achter de schermen) in elkaar steekt. Haat-liefde dus. Ik ben kritisch, maar niet per se over alles negatief. Ik probeer de nuances te zoeken, zoals bijvoorbeeld als ik het geweldige werk beschrijf van de zusters van Cluny in Sierra Leone. Ik heb ooit voor de Vastenactie een documentaire over hen mogen maken en heb nog steeds contact met deze fantastische vrouwen.

Desondanks voel ik nog wel een enorme affiniteit met de kerkelijke wereld, juist omdat ik redelijk goed weet hoe het (ook achter de schermen) in elkaar steekt. Haat-liefde dus.

Ben je atheïst of kijk je met een kritische blik naar alles in de wereld? 
Etiketten op mensen plakken is niet zozeer mijn ding, maar als het dan toch moet, dan zou ik mezelf agnost noemen. Het woord komt uit het Oudgrieks en betekent; 'iemand die geen kennis heeft'. Een atheïst ontkent het bestaan van een hogere macht, een agnost zegt: 'ik weet het niet'. God is een dermate groot concept dat mijn simpele brein het niet kan bevatten. Dat betekent niet dat ik per definitie tegen het geloof ben, maar wel dat ik er veel vragen over hebt. De agnost in mij houdt me nieuwsgierig, stimuleert de vragen die ik heb over het leven, over de dood, over eventuele hogere machten. Maar het blijft bij vragen. Ik denk dat je me niet snel op een daadwerkelijke uitspraak over God zult kunnen betrappen. Wel heb ik meningen over de kerk. Dat is namelijk gewoon een door mensen bedacht instituut, met alle haken en ogen die ook aan andere organisaties vastzitten.

Wat is je favoriete Nederlandse stad? 
In mijn tijd bij de KRO heb ik het genoegen gehad om drie jaar lang het toeristische programma Lekker weg in eigen land te kunnen maken. In die periode reisde ik vier dagen per week door heel Nederland en heb ik veel prachtige steden, dorpen en regio’s in beeld mogen brengen. Amsterdam en Alkmaar hebben voor mij om een andere reden een bijzondere betekenis. Amsterdam omdat ik er het langst heb gewoond, Alkmaar omdat ik er momenteel woon en me daar bijzonder op mijn gemak voel. Het ligt dichtbij de zee, binnen een half uur ben je in Amsterdam, de omgeving met Bergen, Egmond, Schoorl, de Schermer en West-Friesland is oogstrelend en historisch ontzettend interessant. Veel mensen komen naar deze streek voor hun vakantie, maar wij wonen er en kunnen iedere dag van de schoonheid en de rust genieten. Ik maak graag tochtjes in de omgeving, het is allemaal om de hoek. Prima woonstek om inspiratie op te doen!

Heb je een favoriete reisbestemming? 
Als je me deze vraag vijf jaar geleden had gesteld, voor mijn ziekte, dan zou ik hebben gezegd: Sierra Leone. Ik ben daar twee keer geweest in het kader van een documentaire die ik heb mogen maken voor de Vastenactie. Het is geen land dat is ingesteld op toerisme, maar ik heb er zulke bijzondere mensen ontmoet dat ik er graag nog een paar keer naartoe zou zijn gegaan, maar dat is fysiek een te zware belasting. Tegenwoordig heb ik een andere favoriete bestemming: mijn eigen hoofd. De Bergense dichter Theo Olthuis heeft ooit een prachtig vers gemaakt met de titel In je hoofd kun je alles. Hij heeft gelijk, vanuit mijn fantasie reis ik – al schrijvend – de hele wereld over en kan ik zelfs de dimensie van tijd doorbreken. In het voorjaar verschijnt mijn eerste kinderboek, een boek over een Engels meisje dat in 1620 in Leiden wordt geboren en uiteindelijk terecht komt in de Nieuwe Wereld bij de Pilgrim Fathers. Het is ontzettend leuk om je als schrijver zozeer in haar tijd en haar persoon te verplaatsen dat ze als het ware tot leven komt en de lezers straks het gevoel krijgen even in de 17e eeuw rond te lopen. Het wordt een super spannend jeugdboek voor kinderen vanaf 12 jaar, maar ik denk dat grote mensen het stiekem misschien ook wel leuk vinden om te lezen.

Tegenwoordig heb ik een andere favoriete bestemming: mijn eigen hoofd. De Bergense dichter Theo Olthuis heeft ooit een prachtig vers gemaakt met de titel In je hoofd kun je alles.

En je favoriete buitenlandse stad? 
Dat zijn er twee: Rome en Pompeï. Uiteraard heeft dat te maken met Plinius de Oudere en Plinius de Jongere, de twee Romeinse schrijvers die ik zozeer bewonder, maar waarschijnlijk ook vanwege mijn katholieke achtergrond. Ik ben dol op Italië, de lichte chaos die je overal tegenkomt, de dingen die 'niet kloppen'. Niks is zo saai voor een schrijver als dingen die wél kloppen. Een verhaal over de boekhouding van een bedrijf wordt pas spannend als die niet in orde is … want pas dan komen er verhalen naar boven. In Italië wandel je van het ene (melo)drama naar het andere. Maar je moet er wel de humor van in blijven zien, want als je er met een strenge Calvinistische blik naar kijkt, dan erger je je groen en geel.

Lees je veel? 
Ja. Ik probeer minstens twee boeken per week te halen, in rustige periodes zijn dat er overigens beduidend meer. Mijn leesvoer bestaat uit research maar ook uit het werk van collega’s. 

Wat is je favoriete genre? 
Ik heb een brede interesse. Ik verlies mezelf graag in historische romans, thrillers en literair werk.

Heb je een favoriete auteur? Welke en waarom? 
Dit is een vraag die moeilijk te beantwoorden is. Ik heb – in verschillende periodes in mijn leven – wisselende favoriete auteurs gehad. Die voorliefdes hebben te maken met de tijd waarin ik toen leefde, met de zaken die toen speelden, zowel in de maatschappij als in mijn persoonlijk leven. Maar om enkele namen te noemen: Gerbrand Adriaenszoon Bredero, Herman Hesse, Plinius de Oudere, Plinius de Jongere, Robert Harris, Boudewijn Büch (mijn oude buurjongen uit Wassenaar, waar we zijn opgegroeid), Rosita Steenbeek, Arthur Japin, Umberto Eco, Frederick Forsyth, Hella Haasse, Hubert Lampo, Simone de Beauvoir en nog vele anderen!

Lees je zowel boeken van Nederlandse/Vlaamse auteurs als van buitenlanders? 
Ja, alles door elkaar.

Stel, je zit in de trein en ziet iemand een van je boeken lezen. Wat doe je? 
Die eer is mij nog niet ten deel gevallen, maar als het me zou overkomen, zou ik mezelf zo klein en onopvallend mogelijk maken en bijvoorbeeld vanachter een krant heel stiekem zitten genieten…

Volg je de Thriller Club en zo ja, wat vind je van wat wij doen? 
Ik ben nog niet zo lang lid, maar zeker na onze ontmoeting bij de uitreiking van de Hebban Thriller Clubprijs zijn me een paar zaken nog duidelijker geworden. Ten eerste: hoe leuk is het niet om een lezerspassie met elkaar te kunnen delen? Om ervaringen en inzichten uit te wisselen? Om elkaar lezerstips te geven, om je horizon te verbreden. Maar ook: hoe inspirerend is het niet om als schrijver zo direct met lezers in contact te kunnen komen? Feedback is niet alleen interessant, maar zeker ook motiverend. Ik ben een fan van deze club!

Bedankt Chris Houtman voor dit erg leuke en open interview. Heel interessant om te lezen hoe je boeken tot stand zijn gekomen en waar je je inspiratie haalt. Ook hebben we je als mens beter leren kennen. Je bent een zeer verdiende winnaar van de Hebban Thriller Clubprijs en het was ons een genoegen deze op 30 september aan je uit te reiken.

Extra duimpjesverslagen
De komende twee dagen zullen we de eerste twee boeken van Chris bespreken in extra edities van onze duimpjesrubriek, op 18 oktober volgt ons verslag over zijn nieuwe boek Getal van het beest. Op 17 oktober presenteert Chris zijn boek in de Ruinekerk in Bergen. Hij zal die avond vertellen welke religieuze en kerkelijke motieven er hebben meegespeeld bij het schrijven van zijn eerste twee theologische thrillers. Voor informatie, klik hier. Uiteraard is de Thriller Club daar vertegenwoordigd en volgt er een verslag van de boekpresentatie in Bergen. Op dus naar nog veel meer Chris Houtman deze maand!

De Thriller Club