-- door Marvin --

Gisteren schreef ik een inleiding die het project van De Zwijgende Aarde en de rode draad doorheen het verhaal situeerde. Vandaag volgen mijn indrukken van de serie als geheel, en bespreek ik ook de eerste twee boeken.

Wat ik van de serie vond

Omdat elke auteur een eigen stijl heeft en de boeken ook bewust op verschillende manieren naar hetzelfde universum kijken, lag het ene boek me beter dan het andere. De rode draad, of het grote verhaal zoals ik het gisteren noemde, zat goed in elkaar en laat bovendien nog ruimte voor andere ideeën. Zelfs als je alle vijf de boeken gelezen hebt en eindelijk weet hoe de vork aan de steel zit, kan je nog perfect genieten van een zesde, zevende, … vervolg. Die zijn er niet, maar er is zonder twijfel tijd en ruimte te over om andere verhalen in te passen. Ik vind het opzet ook sterk genoeg voor een kort verhaal dat zich voor, tijdens of na de Zwijging afspeelt. Geen idee of dat zomaar kan en mag (rechten op ideeën en zo), maar als een auteur ergens een dergelijk verhaal publiceert, zou ik dat met de nodige nieuwsgierigheid en verwachting gaan lezen. Volgens mij kan ‘De Zwijgende Aarde’ zelfs een specifiek thema worden voor een schrijfwedstrijd. Ik hoef vast geen voorstel in te dienen voor een zeskoppige jury? Wie dat moet worden is een weggever.

Het basisidee heeft sterktes, maar toch ook een paar zwaktes. Bij de sterktes hoort met stip het mysterieuze zwijgen van de aarde. Ik was enorm nieuwsgierig naar het waarom, maar aan de andere kant hoefde ik het ook niet per se te weten. Het wordt uiteindelijk wel verklaard, maar als dat niet zo was geweest, had ik daar vrede mee gehad. Ook het quasi ongelimiteerd aantal planeten, manen en planetoïden binnen ons zonnestelsel maakt dat elke schrijver met een bruikbaar idee het wel ergens binnen deze serie kwijt kan. Een universum dat niet te snel opgebruikt is, is een zegen voor een serie, meen ik. Dit universum heeft dat potentieel.

Dat de maatschappij op aarde in elkaar stuikt en vervangen wordt door een andere, is geen sciencefiction maar een realistisch scenario waar we misschien sneller mee te maken gaan krijgen dan we denken. Dat Nederland als natie, het Nederlands als taal, en typisch Nederlandse gewoonten de norm worden, vond ik echter wat ongeloofwaardig en werkte zelfs lichtjes op mijn lachspieren. Wat mij betreft is dat een zwakker idee binnen het geheel. Het gegeven past echter wel binnen het concept van nederfantasy, maar dit soort chauvinisme is nu eenmaal niet aan mij besteed. Als ik een boek lees waarin de Amerikanen maar weer eens de wereld redden, of het eerste contact met een buitenaardse soort toevallig toch alweer op Amerikaans grondgebied plaatsvindt, krijg ik het trouwens evengoed op de zenuwen. Ik heb dus wel een aantal keer meewarig het hoofd geschud als het universum even al te oranje kleurde. Maar het is nu ook weer niet zo dat we hier voortdurend mee om de oren geslagen worden. Geen Amerikaanse toestanden, maar niet meer dan enkele korte vermeldingen tussendoor. Het viel dus al bij al reuze mee met dat hoofdschudden.

Het was interessant om te ontdekken hoe alle schrijvers een coherent verhaal vertelden. Ik heb geen enkele keer iets gelezen wat niet klopte met wat eerder verteld werd. Het omgekeerde is eerder waar: soms staat in een boek een verwijzing naar iets waarover je pas in een volgend boek meer hoort. Ik herinner me bijvoorbeeld dat in Titanium even terloops Gajes de Kwaker vermeld wordt, pas een hoofdpersoon in Tweeleed. Het zijn duidelijk vijf losse verhalen die je desgewenst apart kan lezen, maar die toch op elkaar afgestemd zijn. Dat bewijst volgens mij dat de auteurs vaak genoeg hun ivoren toren verlaten hebben om met elkaar te praten. Deze serie is dan ook een mooi voorbeeld van samenwerking tussen auteurs.

Alle deelnemende auteurs kunnen schrijven en de redactie is grondig gedaan zodat de hele serie een kwalitatief uniform geheel vormt. Enkele kleine foutjes zijn er doorheen geglipt maar ze zijn de moeite van het vermelden niet waard. (Er is vast niemand die zal merken dat in het nawoord van Revolte een werkwoord fout vervoegd is :-) ) Dat elke auteur een ander subgenre bracht, kan als een sterkte of als een zwakte gezien worden, afhankelijk van persoonlijke smaak en voorkeuren. Laat ons daarom eens kijken wie ik sterk en wie ik minder vond presteren.

Mijn oordeel over de kleine verhalen

Jorrit de Klerk – Revolte – 186 bladzijden

Jorrit de Klerk bijt de spits af met Revolte, waarin de aarde logischerwijs tot zwijgen komt. Slechts een halve dag eerder – het is dan begin maart 2303 – komt Raik Minnema aan bij Vesta, een asteroïde in de gordel tussen Mars en Jupiter. Daar wordt aan ontginning gedaan en Raik zal er een managementfunctie gaan vervullen. Hij is immers net gepromoveerd. Directeur van de kolonie daar is Michelle Dijon. Op de kolonie breekt een opstand uit onder de uitgebuite werkkrachten, net wanneer ook de aarde zwijgt. Nu de VAHA niet ter hulp kan schieten, moet Raik op eigen houtje zien te ontsnappen aan de opstandelingen. Hij komt hierbij dingen te weten over de VAHA waardoor hij zich gaat afvragen of hij hier wel deel van wil uitmaken.

De auteur heeft een zeer goed, spannend plot bedacht en geschreven. Het eerste deel van een serie is belangrijk. Meer dan de andere delen bepaalt het eerste boek of iemand verder zal lezen of niet. Ik kocht dit eerste boek, en het plan was om op basis van dit boek te besluiten de andere vier delen al dan niet ook aan te schaffen. De ideeën in het boek, de opbouw en de uitwerking spraken me erg aan, dus het werd een duidelijke ja, waarna ik de andere vier boeken meteen samen in huis haalde. Dat de andere auteurs aan mij geld verdiend hebben, hebben ze dus aan Jorrit de Klerk te danken :-)

‘Chaos heerst in het Aard-Maanstelsel,’ zei Sylvia. ‘Communicatie en ruimtevluchten lijken onmogelijk. We weten nog steeds niet precies wat deze ...’ Sylvia haperde, nauwelijks een tel. ‘Wat deze Zwijging heeft veroorzaakt, maar het betekent dat er de komende tijd niemand zal komen om de oude macht van de EU en de VAHA te herstellen. Nee, lieve, dappere mensen, deze Zwijging van de Aarde betekent veel meer. Het betekent dat een nieuwe tijd is aangebroken voor de mensheid.’

Aan het eind van het boek had ik een spannend avontuur gelezen, wist ik al een en ander van dit universum af, en zat ik met nog een hele berg vragen die ik graag beantwoord wilde zien. Een beter begin had deze serie zich niet kunnen wensen. De Klerk schreef nooit eerder een roman maar heeft wat mij betreft zijn debuut niet gemist. Vier sterren.

Jasper Polane – Roest – 202 bladzijden

Uitgever Jasper Polane is een van de twee auteurs die ook een kaart in zijn boek opnam. Liefhebbers van fantasy (het subgenre) kicken op kaarten. Ze worden beschouwd als een meerwaarde en absoluut noodzakelijk om het verhaal te begrijpen, ook al bekijken de lezers ze tijdens het lezen vaak geen enkele keer en begrijpen ze toch alles. Binnen de sciencefiction komen ze minder frequent voor dus ik was er wel aangenaam door verrast. Bovendien werd ook een gedicht opgenomen dat door Anthonie Holslag werd geschreven. Roest speelt zich af op Mars, in 2309, ongeveer zes jaar na de Zwijging. Mensen blijven het lastig hebben op de rode planeet. Ze leven in meerdere nederzettingen ver van elkaar die alle afgeschermd zijn van de vijandige atmosfeer. Nog voor de Zwijging raakten een aantal vrouwen geïnfecteerd door een kunstmatig gecreëerd virus dat hun DNA herschreef. Een van de meest opvallende kenmerken van infectie is de rode haarkleur die ze eraan overhouden en dat levert hen de bijnaam rode dochters op. Maar dat is niet het enige. Wie geïnfecteerd raakt, kan perfect functioneren, zolang zij maar niet in contact komt met andere geïnfecteerden. Dan gaat de mutatie namelijk verder, en de slachtoffers verliezen steeds meer hun menselijkheid. Daarbovenop bereidt de planeet zich voor op de inslag van Hyperion, een maan van Saturnus die opzettelijk uit haar baan werd gebracht. De inslag moet ervoor zorgen dat de atmosfeer van Mars snel terravormt en de planeet leefbaar wordt voor de mens. Binnen dit kader voorzag Polane ook nog een onderzoek naar een vermoord meisje.

De hele familie Peeters had voor de tv gezeten om te zien hoe Hyperion uit zijn baan om Saturnus werd geschoten. Sam stoorde zich mateloos aan pa, die haar er om de vijf minuten aan herinnerde dat het radiosignaal er twee uur over deed om naar aarde te komen en dat de maan al lang onderweg was.

‘Ze laten die hele maan op de noordpool van Mars neerstorten, zodat bijna al het ijs op de planeet smelt. Gaaf hè? Of hoe noemen jullie kids dat tegenwoordig? Zwaar koud!’

Roest is een van mijn favorieten van deze serie. Het gegeven van de rode dochters wordt mondjesmaat duidelijk gemaakt. Het hoofdpersonage in dit boek is Sam Peeters, een van de geïnfecteerden, en met de nodige flashbacks wordt beschreven hoe het zo ver is kunnen komen en hoe ze met de situatie omgaat. Zij voert ook het onderzoek naar de dood van het meisje en dat brengt haar uiteraard in de problemen zodat onduidelijk is of ze de planeet wel zal kunnen ontvluchten voor Hyperion inslaat. Het boek is boeiend, spannend, en heel vlot geschreven. En nu komt het gekke: ik gaf het drie sterren. Schreef ik zonet niet dat dit een van mijn favorieten was? En toch geen vier of vijf sterren? Ja, inderdaad. Dat doe ik omdat het boek een thriller heet te zijn, maar laat de ontknoping van de moordzaak nu net datgene zijn wat me minder overtuigde. Daarom toch drie sterren (en een half maar die kan je op Hebban niet kwijt), ook al vond ik het een prima boek.

Morgen komen de laatste drie boeken en nog een eindoordeel aan bod. Vinden jullie het idee van meerdere schrijvers die binnen eenzelfde universum samenwerken interessant, of verkiezen jullie toch series die door een en dezelfde auteur geschreven zijn?