-- door Marvin --

Vandaag is het Vaderdag in Vlaanderen. Een mooi moment om de zwijgende aarde weer aan het praten te krijgen. Na een inleiding en mijn oordeel over de eerste twee boeken, is het in het laatste deel van dit drieluik tijd voor de andere boeken, en nog een algemeen eindoordeel.

Mijn oordeel over de kleine verhalen (vervolg)

Mara van Ness – Titanium – 153 bladzijden

Mara van Ness schreef met Titanium wat mij betreft ook een driesterrenboek, zoals het voorgaande, maar dan zonder het extra halfje. Wie mijn smaak een beetje kent, weet dat je mij met feelgood niet meteen kan bekoren, dus daar ligt het aan, want als we de feelgooderige aanpak even vergeten, zit er immers wel een heel degelijk idee in het verhaal. Dit boek speelt zich af op Titan en die maan is uitgegroeid tot het Las Vegas van ons zonnestelsel. En natuurlijk hoort daar een credo bij. What happens op Titan, stays op Titan, zoiets. Onder de mensen heb je de puren, die niet aan hun lichaam laten sleutelen, en de gemodificeerden, die dat wel doen. Wie puur blijft, krijgt belastingvoordeel. Titan is, wegens bovenstaand credo, het ideale oord om toch stiekem aan je te laten sleutelen zonder dat voordeel te verspelen, en dat is spek naar de bek van de rijken. Op deze maan is Emmelie gestrand. Zij is niet rijk maar kon er als wetenschapper onderzoek doen. Nu, door de Zwijging, kan ze niet meer weg en is ze genoodzaakt werk te zoeken om aan geld te komen. Ze krijgt gelukkig wat hulp, onder andere van de niet onknappe Niek, die bovendien wél over de nodige pegels beschikt. Het is feelgood, dus er bloeit misschien wel iets tussen haar en Niek, of misschien ook niet.

Titanium is het luchtigere boek in de serie en zo was het ook bedoeld. Het is wat frivoler, wat oppervlakkiger ook, en dat is persoonlijk minder mijn ding. Dat Emmelie de culinaire geneugten van bonenburgers ontdekt en een toeristisch uitstapje met dokter Lotte naar de methaan- en ethaanzeeën maakt, daar lag ik niet meteen wakker van, maar ik wil er ook onmiddellijk bij zeggen dat Van Ness verder ook wel een bredere plot met meer diepgang biedt. Al ben ik een liefhebber van de wat stevigere en technischere sciencefiction, toch kon ik de manier waarop Van Ness haar verhaal bracht, wel smaken.

Van Ness verwerkte een aantal interessante ideeën in het boek en doet dat soms op grappige wijze. De polsband die Emmelie draagt bijvoorbeeld, is een futuristische versie van de hedendaagse smartphone. Maar laat het nu net deze van het hoofdpersonage zijn die een wat eigenwijze artificiële intelligentie bevat en Emmelie meer tot last is dan dat hij helpt. Het ontlokte me wel eens een grinniklachje. De poging van Emmelie om de Theorie van Alles op te lossen is dan weer een overbodige verhaallijn die nergens toe leidt, al is het leuk om wat echte wetenschap in het boek terug te vinden. Ook in dit boek komen de protagonisten onzacht in aanraking met Michelle Dijon. Varianten van enkele elementen uit deze verhaallijn las ik al wel eens eerder maar a) vind tegenwoordig nog maar eens een nieuw verhaal waarvan echt alles nooit eerder gebracht is, en b) Van Ness brengt het spannend. In zijn geheel zat er best veel in het boek dat mij aansprak, vandaar wel vlotjes drie sterren.

Ik heb geen idee hoe Las Vegas er in die tijd [i.e. 21ste eeuw] uitzag. Er liepen allerlei verklede mensen rond, vooral heel veel met een gekke oranje kuif. Een of andere president uit die tijd, zeiden ze.

Django Mathijsen en Anaïd Haen – Tweeleed – 230 bladzijden

De tegenvaller van de serie is Tweeleed. Hieraan schreven Django Mathijsen en Anaïd Haen samen. Ik heb van deze auteurs al meerdere korte verhalen gelezen die mij zeer konden bekoren, samen of apart geschreven. Hun aanwezigheid in de laatste bundel van Edge Zero, waar ik al eerder naar verwees, is bijvoorbeeld zeer opvallend en geslaagd met het gezamenlijke De opschoner en de afzonderlijke maar op elkaar volgende verhalen De eindoplossing van het vetusentiteitenprobleem en De Heeren van ‘s Gravensande. Dit is hun eerste roman samen, en ik vond hem niet volledig geslaagd. De auteurs blijven op aarde en leggen bloot hoe de maatschappij in elkaar zit vanaf de Zwijging en in de jaren die eraan voorafgaan. In dit boek komen we ongetwijfeld het meest te weten over die Zwijging en de VAHA, en ook het concept van puren en opgewaardeerden (alias gemodificeerden) wordt hierin duidelijker. Maar ik vond het een stroef verhaal.

Sciencefiction mag van mij best wel eens een loopje nemen met geloofwaardigheid, maar in dit geval had ik voortdurend het gevoel dat met dit boek krampachtig geprobeerd werd een verklaring voor de Zwijging te geven waarin de auteurs zelf niet helemaal geloofden. De Zwijging is een boeiend idee om vanaf verre planeten te bekijken. Bekeken van op aarde, werkt het veel minder goed. De aanzet van het boek is evenwel uitstekend, met de introductie van een bijzondere tweeling en een meer dan origineel vaderlijk dilemma. Ik ga verder niks verklappen, maar ik geef nog graag mee dat de titel van het boek ook zeer passend gekozen is. Maar na die best uitgebreide en veelbelovende inleiding, wordt het verhaal erg politiek, met overgangen en wendingen die het niveau van een B-boek soms niet overstijgen. Ik vond het plot inzakken als een pudding, en het kreeg geen grip meer op mij. De politieke discussies die her en der voorkwamen, verveelden me, en ik had het gevoel dat ik deze ook al wel eens eerder gelezen had. Omdat de auteurs me niet onbekend waren, waren de verwachtingen wellicht te hooggespannen. Ik denk dat ik toch maar gewoon fan blijf van de korte verhalen van dit duo. Twee sterren.

Boven Overschie stortten twee vliegertwrakken en talloze brokstukken neer. Vliegerts eronder maakten uitwijkbewegingen. Een paar knalden op elkaar. Brokstukken schoten alle kanten op. Boven Kralingen nog een botsing.

Naar het westen sloegen de vlammen uit het met zonnepanelen bedekte dak van een villa.

Ik haalde verschrikt adem en greep Esmées hand vast. ‘De tuigkoppen zijn de oorlog begonnen.’

Johan Klein Haneveld – IJsbrekers – 150 bladzijden

Ik was blij dat Johan Klein Haneveld de reeks afsloot. Mara van Ness was de enige van wie ik nooit eerder iets las, en Klein Haneveld is voorlopig de enige van wie ik al (meerdere) volwaardige boeken kocht en met veel plezier las, dus ik verwachtte er wel wat van. Maar te hoge verwachtingen kunnen ook nefast zijn, zoals ik met Tweeleed ondervond, dus ik probeerde ze bij voorbaat te temperen. Klein Haneveld bedacht een verhaal dat zich afspeelt op de maan Europa, waar ijsmonsters worden onderzocht en waar omgebouwde mensen de diepe oceanen onder de ijslaag induiken op zoek naar bruikbare enzymen. Iedereen woont er vrij krap in een basis onder het ijs. Sinds de Zwijging is het leven er wel wat beter op geworden. De regels worden niet erg strikt opgevolgd en VAHA-leiders en ondergeschikten gaan er weinig hiërarchisch met elkaar om. Maar de Zwijging is nu ten einde en de eerste schepen vertrekken weer vanaf de aarde, wat betekent dat de VAHA orde op zaken komt stellen. Het spoor van de ondergedoken Michelle Dijon leidt hen bovendien ook naar Europa. Tot grote verbazing van de bewoners van de basis overigens, want Dijon leeft er incognito. Gezien de huidige publieke opinie moet de VAHA zijn voormalige directeur wel opsporen en gevangen nemen. Michelle denkt echter dat er intelligent leven in de diepten van de oceaan leeft en wil dat koste wat koste opsporen vooraleer de VAHA haar identiteit ontsluiert.

Anass volgde Nicolais voorbeeld. De twee maakten met duim en wijsvinger het oké-teken naar elkaar en lieten zich in het water zakken. Tamiko aarzelde niet. Haar lichaam knikte bij haar heupen. Ze stak haar armen naar beneden en zwiepte haar staart omhoog. Haar vin smakte op het oppervlak en ik voelde een mist van kille druppels op mijn gezicht. Als een warm mes door de boter schoot de zeemeermin omlaag, het donkere gat in de bodem in.

IJsbrekers is een mooie afsluiter geworden. Het is het dunste boek van allemaal maar de ideeën erin zijn top en de uitwerking is dat eveneens. Net zoals in de andere vier boeken, zit ook in IJsbrekers wat nieuwe technologie, zonder dat er overdreven mee gegooid wordt. Dat is belangrijk, want zo blijft het zwaartepunt op het verhaal zelf liggen. IJsbrekers valt echter op omdat dit boek ongetwijfeld datgene is waarin de hoofdpersonages het meest uitgediept worden. Ook in Roest werd dat onderdeel goed aangepakt en daarom is het niet toevallig dat Roest en IJsbrekers mijn twee favorieten zijn. Ik vind karakteruitbouw zeer belangrijk. Als dat goed zit, kan ik makkelijker mild zijn voor eventuele andere kleine tekortkomingen. Niet dat dat nodig is in dit geval. De interactie tussen Michelle Dijon en de zeemeerminnen en -mannen en de keuzes die Dijon verplicht wordt te maken, vind ik zeer goed onderbouwd. Zwart-wit-tegenstellingen bij personages worden door dit boek wat grijzer en dat maakt het een ideale afsluiter. Er zit ook wat actie in het verhaal verwerkt, en het boek eindigt met een bevredigend slot waar in principe makkelijk een vervolg aan gebreid kan worden, maar zonder dat je het gevoel hebt iets te missen als dat nooit gebeurt. Ook dit boek krijgt vier sterren op Hebban, maar als het had gekund had ik het nog een halfje extra gegeven.

Eindoordeel

Ik heb na het laatste boek nog steeds vragen die niet beantwoord zijn, maar het zijn slechts kleinigheden. Als twee personages met elkaar in zee gaan, en in het volgende boek komt slechts één van beide personages weer boven water, dan vraag ik me af wat er met die ander gebeurd is, om een voorbeeld te noemen. Dit zijn helemaal geen fouten in de serie, het hoort er gewoon bij dat personages verdwijnen en een eigen leven opbouwen zonder dat ze nog gevolgd worden. Dit soort onbeantwoorde vragen hoop ik toch ooit, bijvoorbeeld via een kort verhaal van de auteur in kwestie, beantwoord te zien.

De sterke en mindere punten van de serie besprak ik eerder al, en hoef ik niet te herhalen. Ik ben blij dat ik de serie gelezen heb want het was een fijne ervaring, en ze oogt ook alweer prettig in de boekenkast. Met internationale toppers uit mijn persoonlijke 25 kan ze zich niet meten, maar dat had ik ook helemaal niet verwacht. Het ene boek overtuigde me al wat meer dan het andere, en met zoveel diversiteit in aanpak en subgenres, is een gemiddelde van 3,4 sterren echt wel een behoorlijk resultaat. Wat mij betreft is dit initiatief voor herhaling vatbaar.

Wat denken jullie, moeten we Roderick Leeuwenhart toch maar chanteren om dat zesde boek alsnog te schrijven?