In deze derde Series Geselecteerd richt ik mijn blikken alweer op sciencefiction. In de eerste artikelenreeks besprak ik de nederfantasy-sciencefictionserie De Zwijgende Aarde, in de tweede had ik oog voor fantasy uit Engeland met de Book of the Ancestor-trilogie, en deze keer ga ik op avontuur naar China om de 地球往事-trilogie te bespreken (dat is Remembrance of Earth's Past voor wie – zoals ikzelf – geen snars van Chinees begrijpt).

-- door Marvin --

Op zoek naar gekleurde sciencefiction

Sciencefiction als genre binnen de literatuur bestaat ondertussen ongeveer een eeuw. Lang voordien werden al verhalen geschreven die nu als sciencefiction kunnen beschouwd worden, maar het bedenken van de term op zich wordt op het conto van Hugo Gernsback geschreven. Deze Luxemburgse jood was naar Amerika gemigreerd waar hij in 1926 Amazing Stories oprichtte, een tijdschrift voor wat hij oorspronkelijk “scientifiction” noemde. Het is overigens deze Hugo die ook zijn naam gaf aan de huidige Hugo Awards, voor wie dat wil weten.

                                                                                 Cover van de allereerste Amazing Stories.

Een opvallende constante binnen het genre was dat het erg Westers was. Alle schrijvers waren Europeanen en Amerikanen, en nagenoeg allen waren ze blank. Maar gelukkig zijn de tijden veranderd en komen steeds vaker schrijvers uit andere delen van de wereld in het vizier (of andersgekleurden uit Europa en Amerika). Ook vanuit Azië bereikt ons daarom steeds meer sciencefiction. Soms zijn de Oosterse invloeden daarin heel erg aanwezig, soms ook helemaal niet. Als lezer kunnen we het alleen maar toejuichen dat de keuze groter wordt. Het is ook verfrissend om na alle Westerse sciencefiction een keer iets anders te lezen te krijgen, vind ik zelf. Met boeken waarin Amerika de planeet redt, heb ik het al een tijdje gehad. Laat zij eerst maar eens proberen zichzelf te redden... Stephen Baxter maakte in zijn Proxima-Ultima-serie al duidelijk dat de kolonisatie van Mars wel eens een Chinese aangelegenheid zou kunnen worden, wat realistisch is, en daarom is het maar goed ook dat ideeën van daaruit ons nu bereiken. Sciencefiction gaat – misschien wel meer dan andere genres – toch al vaak over het verleggen van grenzen in ons denken omdat schrijvers ons uitdagen met de vreemdste buitenaardse wezens, planeten of fenomenen die soms heel wat vragen van ons vermogen om out of the box te denken. Het is dan niet meer dan normaal dat een lezer van dit genre ook wil weten hoe een Aziatische, Afrikaanse of Zuid-Amerikaanse schrijver naar die dingen kijkt?

Een van de schrijvers die het immense China is kunnen overstijgen en het ook daarbuiten gemaakt heeft, is Cixin Liu. Als we de Chinese regels van de naamgeving volgen, horen we eigenlijk Liu Cixin te schrijven, maar ten behoeve van de Amerikaanse markt werd de volgorde aangepast op de boekcovers. Ondertussen is een eerste boek van hem vertaald en ook de Nederlandse uitgever volgde de Amerikaanse. Ik heb besloten de Chinese schrijfwijze te respecteren. Eerst en vooral: wie is die man?

Liu Cixin

In de inleiding vermeldde ik de Hugo Awards al. Liu heeft zo’n Award op zijn schoorsteen staan (of elders, ik heb geen idee waar schrijvers die prijzen zoal wegmoffelen). Hij is de eerste Chinese auteur die het felbegeerde beeldje won. In 2015 was dat en uiteraard betreft het een prijs voor The three-body problem. In China zelf won hij negen keer de Galaxy Award, de belangrijkste Chinese prijs voor het sciencefiction-genre. Ook won hij de Locus Award in 2017 en greep hij slechts nipt naast een Nebula Award.

Liu, geboren in 1963, begon meteen na zijn afstuderen in 1988 te werken als computeringenieur in een elektriciteitscentrale. Het jaar erop publiceerde hij zijn eerste roman, China 2185. Internationaal bekend werd hij met The three-body problem, dat in 2014 naar het Engels vertaald werd. Op dat ogenblik was het boek al een zestal jaar oud. Zelfs nog meer als we in rekening brengen dat het verhaal oorspronkelijk vanaf 2006 in maandelijkse afleveringen in 科幻世界 (Science Fiction World) verscheen.

                                                                   Cover van een Chinese editie van The three-body problem.

The three-body problem behoeft ondertussen geen introductie meer, maar Liu heeft nog heel wat meer geschreven, waarvan nu steeds meer zijn weg naar ons toe vindt. Veel van wat hij schreef bestaat uit kortere verhalen van slechts enkele tientallen pagina’s. Het valt op dat hij sinds het afwerken van Death’s end in 2010 – dat is deel drie van Remembrance of Earth's Past – geen enkel volwaardig boek meer heeft geschreven. Alle boeken die in het Engels van hem verschenen sindsdien, zijn vertalingen van eerdere werken, of van korte verhalen. Zijn korte werk is trouwens zeer de moeite waard, want zijn grondige kennis van (astro)fysica en zijn sterke fantasie maken de verhalen origineel en tegelijk ook plausibel.

The three-body problem wordt momenteel door Netflix en de makers van Game of Thrones herwerkt tot een serie. Maar omdat Liu in interviews al meermaals bepaalde standpunten van de Chinese Communistische Partij verdedigde die in de VS moeilijk liggen, proberen sommige politici Netflix te dwingen om de serie niet te maken. Zover lijkt het niet te komen, maar de release van de serie is in ieder geval nog niet voor meteen. Misschien 2022, waarschijnlijk 2023, zo wordt gezegd. Maar wie toch al iets van Liu wil zien, kan The Wandering Earth op Netflix terugvinden, een Chinese adaptatie van een gelijknamig kortverhaal van de auteur tot volwaardige film.

Liu is getrouwd en heeft een dochter. Het is geen geheim dat zijn vrouw en zijn dochter totaal niet geïnteresseerd zijn in sciencefiction en zijn werk niet lezen. Het is dan ook normaal dat ik, als scifi-fanaat, zijn vrouw en dochter verder doodzwijg ;-)

Morgen komt de bespreking van de trilogie aan de beurt. Ondertussen: houden jullie van Aziatische sciencefiction? In dat geval ben ik benieuwd naar tips.