Gisteren heb ik wat woorden besteed aan mijn zoektocht naar niet-Westerse sciencefiction, en heb ik auteur Liu Cixin voorgesteld. Vandaag ga ik het voornamelijk hebben over zijn bekendste werk, Remembrance of Earth's Past.

-- door Marvin --

Remembrance of Earth's Past

Remembrance of Earth's Past is de officiële naam van wat gemakshalve weleens de three-body problem-trilogie wordt genoemd. Het is een trilogie, drie boeken dus, maar toch zal ik er vier bespreken. Vandaag drie, en morgen nog eentje. Geen grapje van de auteur of een fout van de uitgeverij, maar wel een gevolg van fanfictie waarbij de leerling de meester oversteeg. De spot morgen nog een keertje bezoeken is de boodschap, dan kom je er vanzelf wel achter.

The three-body problem

Ik las de Engelstalige boeken, en toen het idee voor deze artikelen rijpte, was er van een vertaling nog helemaal geen sprake. Het uitwerken van mijn tekst werd echter op de lange baan geschoven, en ondertussen is die vertaling er dus wel. Het drielichamenprobleem is dat geworden. Deze is gebaseerd op het Engelse boek, en dat is wel goed, want de vertaler van Chinees naar Engels is Ken Liu, een Amerikaanse Chinees (of zeg je dan Chinese Amerikaan?), zelf ook schrijver, en zijn vertaling is dan ook top. Bovendien voegde hij voetnoten toe waar nodig, omdat sommige Chinese woordgrappen of eigenaardigheden niet zomaar te vertalen zijn zonder hun betekenis te verliezen. De voetnoten leggen dat dan prima uit. Ik heb me laten vertellen dat de Nederlandse vertaling de voetnoten ook heeft.

Het drielichamenprobleem is een fenomeen dat voornamelijk verband houdt met de astronomie. Als twee voorwerpen om elkaar heen draaien, dan is dat vrij makkelijk te beschrijven. Denk maar aan de aarde die rond de zon draait in een elliptische baan. Als drie voorwerpen om elkaar heen draaien, wordt het al meteen heel wat complexer. Het dichtst bij huis zijn dat de zon, de aarde, en de maan en dat is dan nog een eenvoudig voorbeeld omdat de maan eigenlijk niet zo heel veel te zeggen heeft want de anderen zijn groot en de maan is klein en dus oefent de maan niet zoveel invloed uit. Calimero weet daar alles over.

Maar als de hemellichamen in kwestie elkaar een beetje waard zijn, dan oefenen zij aantrekkingskracht uit op elkaar en dat beïnvloedt hun banen die complexe patronen kunnen gaan vertonen die erg moeilijk te voorspellen zijn. Het was wachten op de komst van computers voor die banen konden berekend worden. De massa’s en de plaats van de hemellichamen onderling zorgt er bovendien ook voor dat de aantrekkingskrachten van al deze lichamen elkaar hier en daar opheffen, en dat vinden satellietbouwers heel interessant, want op die plaatsen kan je een satelliet positioneren die geen aandrijving nodig heeft om daar ook te blijven. Dat zijn de lagrangepunten, en die kom je in sciencefiction ook geregeld tegen. Liu vond inspiratie voor zijn drielichamenprobleem in het Alpha Centauri-stelsel, dat uit drie sterren bestaat. Met zijn afstand tot ons van amper 4,4 lichtjaar, spreekt het stelsel tot de verbeelding van astronomen en schrijvers, want het is wellicht een van de eerste sterrenstelsels die we zullen bezoeken, ooit. De Proxima-Ultima-serie van Stephen Baxter die ik al vernoemde, speelt zich daar trouwens ook af. Al sinds 1878 wordt Alpha Centauri in literatuur gebruikt. Het zou te ver leiden om daarop in te gaan, maar beroemde schrijvers als Philip K. Dick, Larry Niven (apart en ook samen met Jerry Pournelle), William Gibson, en uiteraard Isaac Asimov lieten zich erdoor inspireren. De lijst is enorm, dus ga hem gewoon zelf even bekijken op Wikipedia. Wie van origine Nederlandstalige scifi kent waarin het sterrenstelsel voorkomt, wordt bij deze uitgenodigd dat in een reactie te laten weten.

Omdat ik The three-body problem al uitvoerig recenseerde, en omdat ook de SF&F-Club er al een artikel aan wijdde, laat ik mijn oordeel hier niet nog een keer vergezeld gaan van een bespreking. Je hoeft maar op de links te klikken om deze terug te vinden. Ben je in voor technische en imaginatief erg uitdagende sciencefiction (zonder ruimtegevechten en politieke intriges) en vind je het niet erg dat de uitbouw van de karakters daaraan ondergeschikt is gehouden, dan moet je dit boek gewoon lezen. Of waarschijnlijker: dan heb je dit boek al gelezen. En ook al is het boek de volle vijf sterren meer dan waard, het tweede deel van de trilogie is toch nog beter.

The dark forest

In The dark forest, dat in 2021 als Het donkere woud in het Nederlands zal verschijnen, gaat het verhaal gewoon verder. Het vangt ongeveer rond 2008 aan en loopt tot 2221. We weten ondertussen dat we niet alleen zijn in het universum, en in dit tweede boek wordt de op handen zijnde komst van de Trisolarians beschreven, het ras dat op een planeet in het Alpha Centauri-stelsel leeft. Die nakende komst gaat met de nodige conflicten gepaard, en dreigt voor de mens slecht af te lopen. De mens bereidt zich daarop voor, en zoekt manieren om toch als overwinnaar uit de bus te komen.

Ook dit tweede boek heb ik gerecenseerd. Alweer kon ik niet anders dan vijf sterren uitdelen. Van de drie boeken is dit wellicht het beste. Dat het tussendeel het beste is, is vaker niet zo dan wel, maar ik heb toch de indruk dat schrijvers zich er meer van bewust zijn geworden, want ik las de laatste jaren opvallend veel trilogieën waarvan het tweede deel op zijn minst niet moest onderdoen voor de andere twee. Ook hier is dat dus zo.

Death’s end

Ook Death’s end zal vertaald worden, maar daarop is het nog even wachten. Voor dit apocalyptische en magistrale slot heeft Liu werkelijk alles uit de kast getrokken. Ik heb in mijn leven toch al wat sciencefiction verstouwd, maar ik kan me niet meteen een ander boek herinneren waarin het universum zo vermangeld en verscheurd wordt als hier. Ik gaf het alweer vijf sterren, maar ik recenseerde het niet. Na twee boeken te hebben gerecenseerd, had ik niet veel zin nog een derde keer voornamelijk hetzelfde te schrijven. Het verhaal gaat verder vanaf 2222, loopt tot heel ver in de toekomst, en er zitten alweer geweldige ideeën in, waarbij de mensen en de Trisolarians het samen tegen een nieuwe vijand moeten opnemen. Wie de eerste twee delen las (en goed vond), heeft geen recensie nodig om overtuigd te worden om ook het derde deel te lezen, zo simpel is dat.

De vraag van de dag: heb ik jullie kunnen overtuigen? En voor wie al minstens een boek ervan las: delen jullie mijn mening?