Gisteren besprak ik het eerste boek van deze trilogie. Vandaag komen de andere twee delen aan bod.

-- door Marvin --

The Girl and the Mountain

"Memory is the scaffold on which we assemble ourselves."

Die Zwarte Rots uit het eerste boek blijkt eigenlijk een heuse berg te zijn, en daar gaat dit boek deels over. Omdat ik geen inleiding over het boek kan geven zonder de afloop van het eerste boek weg te geven, sla je de volgende twee paragrafen beter over als je de trilogie zelf nog helemaal onbevangen wil lezen.

[SPOILERWAARSCHUWING]

Yaz en haar vrienden weten uit de put te ontsnappen, maar stuiten daarbij op de priesters die een aantal van hen gevangen nemen. Diegenen die in de put gegooid werden en daar verder een leven probeerden op te bouwen, noemen zichzelf de Gebrokenen. Een van die Gebrokenen was een mysterieuze oude man die blind was maar toch kon zien. Wanneer ze bovengronds komen, ontdekken ze dat deze man eigenlijk een priester was die zich voordeed als Gebrokene om hen te bespioneren.

Maar de Gebrokenen vechten terug. Daarbij komen ze in aanraking met restanten van the Missing, het oorspronkelijke ras dat uitgestorven werd geacht. Hen overwinnen is nog een ander paar mouwen.

[EINDE VAN DE SPOILERS]

De personages in dit boek zijn een subset van die uit het eerste boek. Om toch nog iets over zijn personages te kunnen vertellen, verdwijnen er onderweg nog enkele en worden ze vervangen door nieuwe. Een klassieke truc, maar hij werkt wel want ook dit tweede boek verveelt geen moment. Toch zijn het niet de personages, maar wel het verleden van Abeth waar we in dit boek het meest over te weten komen. Zo krijgt deze planeet een alsmaar rijkere geschiedenis.

Mark Lawrence postte ooit een foto van deze trilogie waarop je visueel kon zien in hoeverre er overlap was tussen beide series. Na enig zoeken herontdekte ik de foto. Hij staat gewoon op de auteurspagina van Lawrence op Goodreads. Je vindt hem hier. En zo zie je dat er in dit tweede boek elementen uit Grey Sister opduiken. Ik vind het nog heel erg meevallen hoor. Pas helemaal aan het eind van het boek ontdek je dingen uit de eerste serie, en dan nog… Echt overlap vind ik het amper. Maar als je de eerste serie gelezen hebt, is de herkenbaarheid wel een stuk groter dit keer. Later hierover nog meer, want het blijkt dat de foto die de auteur plaatste, maar een stuk van de werkelijkheid laat zien.

Het boek is een vijftigtal pagina’s dunner dan het eerste. De kou en het ijs zijn heel belangrijk in deze serie en Lawrence is er goed in geslaagd de barre klimaatomstandigheden op de lezer over te brengen. Ik las het boek gedurende een koudere week van de herfst en dat was eigenlijk prima omdat je je dan veel beter kan inleven in de bittere kou waarin de hoofdpersonages vertoeven. Ik kan me niet voorstellen dat dit in het putje van de zomer eenzelfde effect zou hebben op de lezer. Het spanningsgehalte is vergelijkbaar met het eerste deel, maar ik vind dit tweede boek toch nog net een tikkeltje spannender. Niet zelden is het tweede deel van een trilogie een tussendeel, waarin de spannende inleiding uit het eerste deel moet uitmonden in een spetterende afloop in deel drie, en waarbij dat tweede deel te veel gericht is op het slaan van een brug tussen eerste en laatste deel. Niet zo hier, de lezer krijgt een boeiende plot voor de kiezen met alweer een spannende cliffhanger aan het eind. In de eerste trilogie draaide alles rond Nona. Wanneer Yaz in dit boek een meisje ontmoet dat Nina heet, dan voel je gewoon dat hier het startsein gegeven wordt voor de overlap tussen beide series, al weten ongetwijfeld alleen lezers met een fotografisch geheugen dan dat de naam Nina ooit één keer vernoemd werd in Book of the Ancestor. Mij was dat ene woordje in 1200 pagina’s totaal ontgaan, ik las het ook achteraf maar op internet, maar ik voelde toch meteen: dit is het moment, hier gebeurt het. Ik gaf ook dit boek de volle vijf sterren.

The Girl and the Moon

Dat er een kunstmatige maan rond Abeth draait, vertelde ik al. Wie de titel van dit boek ziet en de serie al kende van de eerste trilogie, twijfelt er dan ook niet aan dat die titel daar iets mee te maken heeft.

Tijdens het lezen van de eerste twee boeken vroeg ik me geregeld af wanneer ze zich precies afspeelden in de tijd, vergeleken met de Book of the Ancestor-trilogie. In dit boek krijgen we daar antwoord op: iets minder dan een eeuw vroeger. Geen nood, dit is geen spoiler. Het doet in de vorige boeken totaal niet ter zake en in dit boek krijg je die informatie meteen cadeau. Maar dan begrijp je meteen ook waarom deze trilogie losstaand gelezen kan worden. De personages uit de eerste trilogie zijn hier immers nog niet geboren. Helemaal klopt dat niet want Lawrence schudt een paar kaarten uit zijn mouw waardoor we toch meer leren over één vertrouwd personage, en waarbij een ander personage ook even meespeelt. Hoe dat zit moet je uiteraard zelf gaan lezen. Omdat het boek rond de kunstmatige maan draait, en het laatste boek van die andere trilogie dat ook deed, moet de ene trilogie onvermijdelijk wel iets met de andere te maken hebben. Lawrence geeft een paar antwoorden op vragen aangaande Book of the Ancestor die de lezer zich misschien niet eens gesteld heeft. Je zou Book of the Ice dan ook als een prequel kunnen beschouwen, maar dan wel eentje die je achteraf moet lezen. Maar is dat niet heel vaak zo met prequels? Hoeveel prequels ken je waarvan je evenveel zou hebben genoten als je niet al op de hoogte was van het verhaal daarna?

De eerste twee boeken spelen zich af in een wereld die voor de lezers helemaal nieuw en onbekend is. Het noordelijke, bevroren deel van Abeth bleef immers heel mysterieus in de eerste trilogie. In dit boek keert Lawrence terug naar de groene strook rond de evenaar, naar het Sweet Mercy klooster ook, en dus bevinden lezers zich plots weer in een vertrouwde omgeving. Dat is fijn om te lezen, maar toch vond ik de onbekende ijsomgeving boeiender. Dit derde boek voelde op sommige ogenblikken aan als een herhaling van zetten uit het derde boek van de eerste trilogie. De eigenzinnige Yaz en Quina passen zich naar mijn mening iets te vlot aan aan het leven binnen het klooster. Dat is ten behoeve van nieuwe lezers maar voor lezers van de eerste trilogie voelt het aan alsof het boek 100 pagina’s te dik is. Dat verklaart waarom ik het boek niet de volle vijf sterren gaf. Met hoe de dingen verder lopen en zich afwikkelen, heeft dat niets te maken. De verhaallijn is verder namelijk opnieuw excellent.

Het einde van het boek toont aan hoe goed Lawrence over de dingen heeft nagedacht en waarom ik misschien wel enigszins overkritisch ben bij het aftrekken van die halve ster. De auteur zorgt er immers heel intelligent voor dat Yaz zowel in de periode voor als na Nona aanwezig is, en lost zo bepaalde problemen ingenieus op. Indrukwekkend is dit. Bovendien beginnen er zich meerdere connecties te openbaren met andere trilogieën van hem. (Vandaar mijn “Later hierover nog meer”-zinnetje bij het voorgaande boek. Dat “Later” is nu aangebroken.) Zo hebben we in Impossible Times dr. Nick Hayes die tijdreizen uitvindt en die nu in The Girl and the Mountain vermeld wordt. Zo hadden we daarin ook dr. Elias “Tap” Root die Yaz (en ook Nona) kennen als de artificiële intelligentie met naam Taproot. En dan is er nog de Broken Empire-trilogie met protagonist Jorg Ancrath. Jorg blijkt ook in Book of the Ice op te duiken! Fans smullen hier natuurlijk van. Mij waren enkele verbanden wel opgevallen, maar meerdere ook helemaal niet omdat ik de verschillende series met te veel tussenpauze heb gelezen (en enkele boeken niet), maar op het Reddit Fantasyforum heeft iemand een volledige analyse van deze serie uitgeschreven met alle verbanden erin. Heel indrukwekkend ook wat deze persoon ervan gemaakt heeft, zo gedetailleerd zelfs dat Mark Lawrence zelf het niet kon laten de opmerking “Takes notes” toe te voegen. Ik plaats de links hier voor wie dit (na het lezen van de boeken want het is één lange spoiler) allemaal een keer wil nalezen.

The Girl and the Mountain in-depth discussion

Breakdown/analysis of The Girl and the Moon

Hoe alles in elkaar begint te grijpen, doet me aan Stephen King denken. Maar van King weten we dat hij wat boeken (al dan niet de zijne) betreft een haast onfeilbaar geheugen heeft. Hij weet boeken die hij een halve eeuw geleden las nog feilloos te citeren, en weet dus ongetwijfeld nog heel goed waar zijn eigen boeken over gaan. Handig als je vooruit wil plannen. Lawrence beweert dat hij zo niet werkt. Hij is geen planner, zegt hij zelf, veeleer een knutselaar. Als dat zo is mag hij dat wat mij betreft blijven doen. Dat halve sterretje dus, daar hoef je niet te zwaar aan te tillen, het blijft hoe dan ook een magistraal einde alweer. En toekomstige boeken van Lawrence zal ik vanaf nu toch altijd lezen op een andere manier. Net zoals ik in boeken van Stephen King altijd alert ben voor links met voorgaande boeken, zal dat bij Lawrence vanaf nu ook zo zijn.

De toekomst

Ik hoop in de toekomst nog meer van Lawrence te kunnen lezen. Vorig jaar verscheen het begin van een nieuwe trilogie van hem, The Library Trilogy, met als eerste deel The Book That Wouldn’t Burn. Het speelt zich af in en om een bibliotheek die ouder is dan keizerrijken en groter dan steden. De beschrijving klinkt erg intrigerend. Het tweede boek komt binnenkort uit en het derde boek daarom vermoedelijk vroeg in 2025. Ik ben zo’n lezer die niet kan weerstaan aan boeken over boeken of over bibliotheken. Hebben jullie dat ook? Denk maar aan het geweldige vijfluik van Carlos Ruiz Zafón (Het kerkhof der vergeten boeken), of Middernachtbibliotheek van Matt Haig, of Het zwarte boek van de uren van Eva García Sáenz de Urturi. Deze schieten me als eerste te binnen maar als ik door mijn gelezen-lijst van het afgelopen decennium ga, vind ik daarin ongetwijfeld nog meer zulke boeken terug. Hoe dan ook zal ik The Library Trilogy met veel goesting aankopen zodra alle boeken er zijn. Of er een 'Series Geselecteerd' van komt? Dat is koffiedik kijken.

Wie van jullie is ook zo verknocht aan de boeken over boeken en bibliotheken? Wat trekt jullie daarin zo aan?