Gisteren plaatsten we nog maar pas onze eerste Tonutz van het jaar, en vandaag is de maand alweer uit. Zo lijkt het toch. Wat is januari alweer snel voorbijgevlogen. Om er maar meteen iets positiefs aan te plakken: in februari zien best veel nieuwe publicaties het licht. We selecteerden er tien, omdat de titel van deze artikelenreeks dat nu eenmaal van ons vraagt, maar we hadden er ongeveer dubbel zoveel om uit te kiezen. Als nieuwigheid duiden we vanaf nu ook aan welke auteurs debuteren.

- Bavo Dhooge: De schreeuw van de sax (literatuur)

- Jan Vanriet: Bloot verder (literatuur)

- Guillaume Van der Stighelen: Rozeke (literatuur, debuut)

- Maaike Neuville: Zij. (literatuur, debuut)

- Erik Vlaminck: Iconen (literatuur)

- Lisanne De Gendt: Kruisbestuiving (literatuur)

- Jaouad Alloul: De meisje (literatuur, debuut)

- Ludo Geluykens: Kampioenenmoorden bij 'Mijn gedacht' (spanning)

- Henri Patrik: De magische spiegel (spanning)

- Wouter Dehairs: Brussel blues (spanning)

De keuze van Marvin:

In februari verschijnen veel boeken, maar in meerdere gevallen was de boekbeschrijving zo vaag dat het alle kanten uit kon. Dat is niet zo'n ramp als je fysiek in de boekhandel staat en het boek kan openslaan, en dat is ook niet zo'n ramp als je online wil kopen en een leesvoorbeeld kan inkijken. Als je echter een artikel voorbereidt op een ogenblik dat deze boeken nog niet te krijgen zijn, dan is een vage boekbeschrijving wél heel lastig. Ik maak het me makkelijk: als ik na het lezen van de beschrijving geen idee heb waar het boek over gaat en welke stijl ik kan verwachten, dan valt het af.
Wat overblijft maar ook afvalt, is Kampioenenmoorden bij 'Mijn gedacht’. Ik vind die titel zo vreselijk dat ik spontaan in een grote boog om het boek heen loop. De Vlaamse lezers hier weten vast waar die titel vandaan komt en begrijpen wat ik bedoel. Het is het veertiende deel in een serie waarvan de voorgaande delen niet heel veel lezers hadden en waarvan de waardering gemiddeld 3 sterren was. Ik voel dan ook geen hoogdringendheid om die serie te leren kennen.
Over hoogdringendheid gesproken ... de roman van actrice Maaike Neuville is volgens de boekbeschrijving een urgente roman. Wie bedenkt zulke onzin? Een medische ingreep kan urgent zijn, maar een boek? We zijn hier allemaal boekenliefhebbers bij elkaar die heel goed begrijpen wat liefde voor een boek is en hoeveel plezanter staren naar een volle boekenkast is vergeleken met staren naar een tv. Maar dan nog ... Als ik zulke nonsens zie staan in een boekbeschrijving, dan is de kans heel groot dat ik het boek nooit zal lezen.
Veelbelovend vind ik dan weer De magische spiegel van Henri Patrik. Zes verhalen in de sfeer van Poe, dat lijkt me wel wat. Ook in Kruisbestuiving zie ik potentieel maar ik ben niet helemaal zeker of het wel iets voor mij is. Het meest gecharmeerd ben ik van Iconen. De boekbeschrijving is geschreven in het Vlaams. Ik lees hier een taal die ik zelf ook spreek en niet het Schrijfnederlands dat ik ooit op school heb moeten aanleren als tweede taal. Ik voel me meteen thuis als ik de beschrijving lees. Grappig is ook dat de auteur dan ook nog een keer Vlaminck heet :-) Het onderwerp van het boek, mistoestanden in een psychiatrisch centrum, is duidelijk allesbehalve grappig, maar dat mag de voorpret niet drukken (iets zegt me dat deze zin niet helemaal politiek correct is). Het is bovendien een boek van Uitgeverij Vrijdag. Sinds het ons is gaan opvallen dat boeken van deze uitgeverij in Casa Joke&Marvin vaak goed scoren, kijken we altijd net een tikkeltje geïnteresseerder als we iets van Vrijdag zien passeren. Daarom durf ik het aan om hiervan mijn keuze van de maand te maken.

Mijn tekst is wat langer dit keer. Ik zag namelijk een nieuwsbericht op Hebban waarover ik nog wat wil zeggen. Op 26 januari werd een lijst van bestverkochte en meest uitgeleende boeken geplaatst voor afgelopen jaar. Voor Nederland alleen uiteraard. Gelukkig zijn wij er nog, en nog meer het weekblad Knack dat al in december een top 10 voor Vlaanderen publiceerde (hierzo). Dus ga gerust eens kijken als dit je interesseert. Er staan geen kookboeken in voor de verandering (oef) maar wel strips, en de klassiekers daar blijken het nog altijd heel goed te doen. Niet voor het eerst staat een strip van De Kiekeboes helemaal op nummer 1, en wat lager in de top 10 vinden we twee Jommekes. Geen enkele Suske en Wiske echter, dat is wel verbazingwekkend want die strip heeft toch een breder doelpubliek dan Jommeke...? De nummer 1 van Nederland, Daar waar de rivierkreeften zingen, komt in Vlaanderen niet hoger dan een tiende plaats. Persoonlijk verbaast me dat niet want ik heb het gedweep op Hebban met dat boek nooit begrepen. We hebben er een boekenpraat mee gedaan in 2020, waaruit mijn matige enthousiasme bleek. Ik las dat jaar 231 boeken en die rivierkreeften bengelden sterrengewijs rond de 200ste plaats.
Het best verkochte boek dat geen strip is, is in Vlaanderen De geheimen van de kostschool van Lucinda Riley. Ik begrijp de Nederlanders niet, maar dit boek toont aan dat ik de Vlamingen ook niet begrijp. Het achterhuis van Anne Frank staat trouwens op nummer 3, wat ik ook al helemaal niet snap. (2023 wordt zo te zien een jaar van niet veel snappen...) Ik vermoed dat dit een soort van verplichte kost in scholen is of zo, want elke volwassene van nu die het wilde lezen, heeft het ondertussen al lang gedaan. Toch? Of hebben jullie hier een betere verklaring voor?

'Gij gaat toch ook niet beginnen, zeker! Waarom zoudt ge nutteloze kosten maken? Er zijn verdorie kleren! Er zijn kleren genoeg! We hebben een hele kast vol kleren! We hebben van alle maten minstens drie stuks! Als er bezoek voor een van de jongens komt, dan sjorren we die een broek aan zijn lijf en trekken een trui over zijn kop. En dan brengen wij die aangeklede sukkelaar netjes in een karreke naar de bezoekzaal. Meer moet dat toch niet zijn. Hebt gij daar al ooit reclamaties over gehoord? Of moeten we ze misschien ook een plastron rond hun nek draaien en een hoed op hun kop zetten?’

Iconen geeft een ontluisterende inkijk in de gang van zaken in een psychiatrisch centrum in het Vlaanderen van de jaren zeventig. De roman toont een kluwen van machtsmisbruik en van onmenselijke bejegening. Amper vijftig jaar later dreigen de vergeetputten van toen vergeten te worden.

De keuze van Joke:

Na deze omvangrijke bijdrage van Marvin kan ik het gelukkig kort houden. We zijn het niet altijd over alles eens maar ik kan me grotendeels aansluiten bij wat Marvin hierboven aangeeft. Ook ik krijg eerder de kriebels - en het zijn echt geen leeskriebels - van die titel met Kampioenen en de korte inhoud van het boek van Neuville geeft me teveel de indruk dat dit een zoveelste naar fictie omgezet biografisch verhaal van een BV betreft. De overige zes literatuurboeken lijken me interessant genoeg om ze bij tegenkomen in de bib zeker een kans te geven. Van Bavo Dhooge heb ik nog nooit iets gelezen hoewel hij een veelschrijver is die al verscheidene nominaties en prijzen op zijn cv heeft staan. Daar moet ik echt eens iets aan doen. Vermits er een boek van hem in de kast staat - ergens, maar waar? - begin ik beter daarmee en als dat bevalt, maakt die schreeuwende sax zeker een kans. De twee die me het meest aanspreken deze maand zijn Bloot verder van Jan Vanriet en Rozeke van Guillaume Van der Stighelen. Die tellen tenminste allebei een respectabel aantal bladzijden. Het is niet de eerste keer dat het me opvalt dat er heel veel dunne boekjes verschijnen. Niets tegen dunne boeken, een paar haalden zelfs mijn top 50, maar meestal mag het wat meer om het lijf hebben. Uiteindelijk verkies ik Rozeke als mijn keuze voor februari. Het is het romandebuut van Van der Stighelen maar zeker niet zijn eerste boek. Hij schreef al non-fictie maar ook columns en zelfs muziekteksten. Niet de auteur maar het historische element blijkt ook deze keer weer een overtuigende factor bij het maken van mijn keuze.

Het verhaal van Gwillemke, een verlegen jongetje dat in de negentiende eeuw in een armoedig gezin wordt geboren, maar er in de twintigste eeuw in slaagt carrière te maken. Even eigengereid als sympathiek, even dwars als meegaand. Maar als de dood nadert, blijkt de rijke ondernemer vooral een oude man vol verborgen leed en schuldgevoelens.

Inspiratie vond Guillaume Van der Stighelen in historische archieven, foto’s, enkele persoonlijke familiedocumenten en veel vage herinneringen aan wat vroeger op familiefeesten werd verteld over de overgrootvader naar wie hij werd vernoemd.

De unieke debuutroman van Guillaume Van der Stighelen, een van de succesvolste reclamemakers die ons land ooit heeft gekend.

Geïnspireerd op historische archieven, foto’s, persoonlijke familiedocumenten en veel vage herinneringen aan wat vroeger op familiefeesten werd verteld over de overgrootvader naar wie Guillaume werd vernoemd.

Ontroerend, humoristisch, maar vooral authentiek, met het leven van de gewone mens rond de vorige eeuwwisseling centraal.

Laten we het voor een keer niet hebben over de boeken uit februari die jullie wel of niet willen lezen, maar over een leuke column die in januari, kort na onze vorige Tonutz, in De Standaard verscheen, over het weggooien van boeken. Wat vinden jullie: mogen oude boeken weg, of is een boek wegdoen zoveel als heiligschennis?