Bruggenbouwers is het eerste deel uit De grote eeuw-reeks van de Zweedse schrijver Jan Guillou. In deze blog op de spot Literatuur uit het hoge Noorden kan je meer over deze auteur lezen.

 By Albin Olsson - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=28603180 

Nathalie:

Het eerste deel is meer dan 500 bladzijden dik waarin we kennis maken met de drie broers Lauritz, Oscar en Sverre Lauritzen uit een arme vissersfamilie van het Noorse Westland (Vestlandet) tegen het einde van de 19de eeuw,. Als hun vader samen met een oom van hen op zee sterft, komen er twee arme families met heel wat monden te voeren zonder vader en kostganger te staan. De drie jongens worden weggestuurd naar een familielid waar ze in een touwslagerij kunnen gaan werken in de nabij gelegen stad Bergen. Door een speling van het lot komt de eigenaar van die fabriek te weten hoe technisch begaafd ze wel zijn. Dankzij hem kunnen ze hun basisopleiding afronden en de beste ingenieursstudie van die tijd in Dresden in het Duitse keizerrijk gaan volgen. Daartegenover staat dat zij zich in de bouw van de nieuwe spoorlijn in het noorden van Noorwegen moeten engageren als zij afgestudeerd zijn. Het is een optimistische tijd in Noorwegen en over gans Europa voor zij die de kansen krijgen, die nieuwe innovaties en heel wat technische vooruitgang belooft.

Guillou weet ongelooflijk goed over de geschiedenis te vertellen en zuigt je mee in de belevenissen van de broers Lauritz enerzijds in de Hardangervidda waar hij aan bruggen en tunnels werkt voor de Noorse spoorwegen en Oscar anderzijds die in Duits Oost-Afrika zal meehelpen aan de uitbouw van een spoorweglijn die de nieuwe hoofdstad Dar-es-salaam moet verbinden met het binnenland (begin 1905) in net tegenovergestelde klimatologische omstandigheden. 

Hans:

Het eerste deel uit een serie die nog niet is afgelopen. Centraal staan drie broers afkomstig uit een arme vissersfamilie. Hun vader verdrinkt en ze worden gedwongen om te werken in Bergen. Daar blijkt dat de drie broers getalenteerd zijn in de techniek en een kans krijgen om ingenieurs te worden. In Bruggenbouwers wordt het leven van de twee oudste broers verteld in de periode 1901 - 1919. Lauritz, de oudste van de drie broers gaat als bruggenbouwer aan het werk op de Hardangervidda en Oscar als bruggenbouwer in Duits Oost-Afrika. Dit levert een geweldig verhaal op hoe het er aan toe ging in die periode. Omdat de broers hun opleiding hebben gehad in Dresden voelen ze zich sterk verwant met Duitsland. Het verhaal speelt zich dan ook voornamelijk af in Duits Oost-Afrika en Noorwegen en af en toe in Duitsland. 

Jan Guillou weet het begin van de twintigste eeuw perfect weer te geven door de ogen van twee broers. De gebeurtenissen tussen 1901 en 1919 geven goed aan hoe de situatie toen was. Natuurlijk heeft de oorlog een enorme impact op het leven van de broers gehad. Zeer geloofwaardig. Guillou schrijft in het voordeel van de Duitsers. Ik kreeg zelfs sympathie voor ze. Nu is mijn kennis over de eerste wereldoorlog niet erg best, maar na het lezen van Bruggenbouwers heb ik veel bijgeleerd over deze periode. De scheiding van Noorwegen met Zweden, kiesrecht voor de vrouwen, slavernij, de Fridtjof saga, homoseksualiteit en nog veel meer.

Het boek beslaat de periode 1901 – 1919. Uiteraard slaat dan de eerste wereldoorlog toe hoewel de broers overtuigd zijn dat oorlogen zeker in deze streken tot het verleden behoorden. Hoe de broers daar uit komen, is om uit het boek zelf te halen als lezer.

Nathalie:

Als de drie broers uit Dresden terugkeren, hebben ze alle drie heel wat meegemaakt en hebben ze een nauwe band met Duitsland opgebouwd, waarmee Noorwegen voordien al op goede voet stond. Dus is het vooral het Duitse perspectief dat in dit boek aan bod komt. Slechts één van hen gaat echter terug naar Noorwegen om zijn vroegere belofte in te lossen, wat voor Lauritz een kwestie van eer is. Hij heeft echter in Dresden een diepe liefde ontwikkeld voor een pittige dame van adellijke afkomst, Ingeborg en belooft haar terug te keren om haar hand te komen vragen. Zijn beide broers komen echter elders terecht: Oscar vertrekt na een onbeantwoorde liefde te hebben meegemaakt naar het koloniale Duitse Oost-Afrika (het vasteland van Tanzania buiten Zanzibar, Burundi en Rwanda). Sverre maakt het nog bonter in Lauritz’ ogen, die heeft ontdekt dat hij homoseksueel is en naar Engeland trekt met zijn grote liefde Lord Manningham. (Ik mag hier niet verder over vertellen, maar het verhaal van Sverre wordt verder uit de doeken gedaan in het tweede deel Dandy uit het Noorden).

Het is moeilijk om me niet te laten meeslepen en hier meer in te gaan op hun beider belevenissen. Guillou moet enorm veel opzoekwerk hebben gedaan voor dit boek en zijn volledige Grote Eeuw-reeks uiteraard omdat dit echt een super levendige geschiedenisles is die bulkt van referenties en feiten naar zowel de Noorse als de Duitse geschiedenis, incl de koloniale in Oost-Afrika, ook door de omliggende kolonisatoren van de Britten, de Belgen en de Portugezen. Met name heb ik voor het eerst gelezen over de hevige gevechten in deze kolonies gedurende W.O. I. Dat is om niet goed van te worden natuurlijk, zo verschrikkelijk maar wel tegelijkertijd hier ook echt spannend uit de doeken gedaan. De referenties naar de Belgische koning Leopold II en zijn later aan de regering overgegeven, privé-kolonie, Congo zijn beenhard. Al in die tijd waren zijn wreedheden blijkbaar al bekend tot over de grenzen heen en werden ze druk becommentarieerd. Hoe de andere kolonisatoren in Afrika omgingen met de bevolkingen uit hun kolonies, daar geeft Guillou indirect uiteraard ook commentaar op. Mij fascineerde het Afrikaanse deel als Belgische lezer met een interesse voor de politieke situatie in onze ex-kolonie zeker ook. Delen van Duits Oost-Afrika, met name Rwanda en Burundi, werden trouwens na W.O.I door Duitsland afgestaan aan België. En de afwisseling tussen zowel de vredes- als de oorlogstoestanden in Noorwegen en Afrika vond ik ook enorm goed gedaan. Wat bv ook aan bod kwam, waren de wilde dieren in het Afrikaanse binnenland, hoe hier op werd gejaagd maar ook hoe mensen ze neerschoten om zichzelf te beschermen. Er waren toen ook nog geen afgeschermde gebieden en dieren en mensen kwamen elkaar toen voortdurend tegen en vormden een bedreiging voor elkaar. De kolonisatoren kregen er zeker ook een kick van om hen neer te schieten, en ivoor, dierenhuiden en tropisch hout werden belangrijke exportgoederen voor sommige koloniale handelaren, waar Oscar er één van werd uiteindelijk.

Hans:

Omdat ik in Scandinavië geïnteresseerd ben, vond ik het verhaal van Lauritz op de Hardangervidda geweldig om te lezen. Het hielp natuurlijk wel dat we in de zomer van 2017 een week verbleven op de Hardangervidda en ook Bergen hebben bezocht. Ik kan me enigszins voorstellen hoe zwaar het toen was. Ondanks dat Afrika me weinig interesseert, was het verhaal van Oscar toch boeiend.  

Ik hoop dat ik de vervolgdelen snel op kan pakken om te lezen. Bruggenbouwers was een deel dat smaakt naar meer. Het grootste nadeel was dat het lezen langer duurde dan bij andere boeken. Ten eerste waren het meer dan 500 bladzijdes en ten tweede staat het boek boordevol met informatie waarvan ik wel meer wil weten en dus weer afgeleid ben van het verhaal. 

Nathalie:

Ook ik heb heel wat opgezocht uit het eerste deel, maar bij mij gaat dat meestal sneller, even kort op wiki zoeken naar wat feiten, plaats- of eigennamen of zo. Zoals je al kon lezen, ben ik al bezig met het tweede deel van deze reeks en ook hierin duizelt het soms van de referenties en let je beter maar goed op. Je gaat hier binnenkort zeker ook iets lezen over dit deel, Dandy uit het noorden. Hierna moeten wel enkele andere boeken terug aan de beurt komen, maar dit virus heeft me gebeten. Jan Guillou is een echte meesterverteller, ook zijn levendige schrijfstijl en excellente beschrijvingen maken het er naar. De reeks bestaat tot nu toe uit 6 naar het Nederlands vertaalde boeken. Volgens de brochure van Prometheus komt de vertaling van het zevende deel met de korte titel 1968 op de Nederlandstalige markt eind april dit jaar. De vertaler Bart Kraamer zal daar hopelijk een even goede job mee hebben gedaan dan bij het eerste deel want ook hem komt deels de eer toe van zo een razend vlot leesbaar boek te hebben geschreven natuurlijk. 

Oproep

Hebben jullie enkele boeken in jullie eigen kast liggen die je heel graag wil uitlezen tegen einde maart/begin april, en denk je dat het wel spek naar mijn bek is? Roep hieronder een drietal titels waaruit ik kan kiezen, en wie weet, kunnen we dat boek dan samen lezen en bespreken! Misschien geen boek van meer dan 500 bladzijden ditmaal. ;-)