Een tijdje geleden voordat ik naar Zweden vertrok, kreeg ik nog reactie op mijn bericht aan de schrijfster van mijn eerste boekenblogklus, Groene koffie! Maartje Pierhagen, die hiermee debuteerde, zag later pas dat ik haar via een oudere Facebookpagina had proberen te contacteren, en ik vond het dan ook super dat ik nog reactie van haar kreeg! Na nog wat over en weer gemail, kan ik jullie hier nog laten meegenieten van de antwoorden op mijn nieuwsgierige vragen naar de ontstaansgeschiedenis van haar boek. Toevallig heeft haar verhaal ook iets gemeenschappelijk met de thriller Drie minuten van Roslund & Hellström die nu in een Hebban-leesclub besproken wordt, namelijk Colombia en de FARC.  Foto: (c) Brave New Books

1) Hoe kwam je ertoe dit verhaal grotendeels gebaseerd op de adoptie van je broer te schrijven?

Maartje: Het verhaal is begonnen vanuit mijn reisverslag. Ik vond het bizar om te ontdekken dat ik als vijfendertigjarige moeder een totaal andere rol aannam toen ik met mijn ouders weer een keer alleen op reis ging. Daarnaast waren de reacties van het thuisfront best heftig, omdat Colombia op dat moment niet als veilig werd gezien. Combineer dit met alle emoties ter plekke als je ontdekt dat jouw kleine broer opeens de oudste van een hele hechte groep is, een groep waar jij eigenlijk niet tussen past. Het verhaal van Charlie was dus mijn prikkel om het boek te schrijven.

2) Maakte het bij jou en je familie niet te veel emoties los?

Zeker. De adoptie was niet iets waar we veel over spraken, want mijn broer is nou eenmaal gewoon mijn broer. Ik heb de familie helemaal meegenomen in het schrijfproces en gesteld dat het boek niet gepubliceerd zou worden als mijn broer het niets vond. Uiteindelijk hebben zowel mijn ouders als broer het manuscript doorgewerkt en akkoord bevonden. Het is tenslotte voor een groot deel fictie en dus een ‘creatief product’, zoals mijn broer wijselijk zei. Alhoewel daar wel de schoen wringt, want kunnen vrienden ‘echt’ van ‘fantasie’ onderscheiden? Pas na uitgave van het boek zijn de gesprekken op gang gekomen in de familie en daar buiten. Dat luchtte op, want we zijn toch geen doorsnee gezin. Onze gevoelens proberen we nu zoveel mogelijk onder woorden te brengen en dat levert mooie gesprekken, muziek, kunstwerken en schrijfsels op.

3) Ik zelf vond het een heel boeiend verhaal. Waarom heb je ervoor gekozen zoveel gebeurtenissen en zelfs 2 verhaallijnen door elkaar te laten lopen?

Deze vraag wordt vaak gesteld. In mijn boek lees je eigenlijk een chronologisch verhaal opgedeeld in jaar 1 met verteller Juan/Kees, die zijn familie in Colombia ontmoet. En deel 2 dat bestaat uit een vervolg jaar vertelt door Charlie, waarin zij met hun ouders voor het eerst komt kennismaken in Colombia en terug kijkt op het eerste jaar waarin zij haar broer vooral via social media volgde. Een geïnteresseerde uitgever wilde ook dat ik het boek zo zou opdelen. Dit heb ik gedaan met onbevredigend resultaat. Ik miste de chaos, de kracht van het elkaar ontmoeten op een bepaalde plek die tijd onafhankelijk is. Ik ontdekte dat de twee verhaallijnen in twee tijdzones afwisselend lezen de concentratie vergt, die ik wens. Ik wil dat de lezer voelt hoe het is om in twee werelden te leven, in verschillende tijdzones waarin totaal verschillende karakters om aandacht vragen en waarin interpretaties verschillend zijn. Geadopteerden doen dat dagelijks, zeker als de familie gevonden is en tijdzones vervagen.

4) Hoe kwam je er eigenlijk nog bij om het verhaal van de FARC nog te verweven in je boek? Jullie zijn daar zelf toch niet persoonlijk bij betrokken geraakt?! Was het al iets dat je na aan het hart lag? 

De Farc was in de tijd dat wij Colombia bezochten nog actief in het zuiden van Colombia, daar waar het boek zich afspeelt. Veel vrienden en familie vonden het echt gevaarlijk en raden reizen naar dat gebied af. Met kloppend hart zijn wij toch gegaan. In Colombia aangekomen bleek dat guerrilla groepen heel normaal  zijn en dat in elke familie wel iemand in aanraking met zo’n groep is geweest. Ook bleek dat er veel meer militante groepen zijn en dat ook de regeringstroepen niet altijd zuiver opereren. Deze tegengestelde manier van denken over dezelfde gebeurtenissen schetste voor mij het ultieme verscheurde beeld waar veel geadopteerden mee moeten leren omgaan. Het land waarin je bent grootgebracht en de mensen die je daar lief hebt, bestempelen jouw geboortegrond als gevaarlijk. Jouw verwanten, jouw biologische familie, leeft in een wereld waarin alleen jij belangrijk bent, dreiging komt vooral vanuit de regering die het leger en de militanten niet de baas zijn, net zo min als de nonnen en kindertehuizen die jou als geadopteerde ontvoerden. Want zo voelt de familie dat vaak in het land van herkomst; iemand staat het kind af in een vlaag van verstandsverbijstering en daarna is het zoek. Die tegenstelling over ontvoerd worden, ontvoerd zijn en weer terugkeren, in ontvoeringsituaties die lang duren vaak met het Stockholm syndroom, intrigeert mij. Want speelt dat Stockholmsyndroom eigenlijk ook niet bij geadopteerden die hun biologische familie terugvinden?

5) Had je zelf ook iets speciaal met koffie of niet direct? Ik ben zelf geen koffiedrinker, maar ben dan wel weer vrijwilligster in een wereldwinkel en heb al heel wat gehoord over de productie en de vermarkting, en bezocht ook een koffiecoöperatieve in Ecuador bijv. 

Koffie is een van de grote exportproducten van Colombia. De koffiebonen worden vaak bestempeld als excellent van smaak. Maar veel rijkdom brengt het Colombia en vooral de koffieboeren nog niet, omdat de koffieboon groen het erf en land verlaat. Pas als de bruine brandlaag is aangebracht wordt de koffieboon echt geld waard. Ik hou van koffie, ontmoette op onze reis een Colombiaanse die werkt voor de Koffieboeren federatie en veel kon vertellen over de koffiehandel en de macht die ondanks de Fair Trade bestempeling, nog steeds veelal in Italie en de USA ligt. Ik wilde in het boek subtiel aandacht vragen voor de waarde van natuurlijke producten, die waarde behoort het land toe waar het verbouwd wordt. Want als producten als koffiebonen, bloemen en kaas meerwaarde krijgen, zal het verbouwen van coca (gedwongen of vrijwillig) steeds meer afnemen. Dat laatste omdat de ‘normale producten’ gewoon genoeg geld opleveren, waardoor ook guerrilla partijen minder invloed krijgen op boeren en hun land. Het verweven zijn van economie, politiek en geweld, die sterke afhankelijkheden kent, wilde ik subtiel aanstippen. Niet alles is eenvoudig op te lossen als wij ‘westerse redders’ twee petten op hebben: wij helpen de coca bestrijden met vliegtuigen en militairen, terwijl wij aan de andere kant producten ver onder de prijs afnemen waardoor producenten uit noodzaak kiezen voor het verbouwen van coca ipv koffiebonen, bananen of mais.

6) Je stijl is heel direct en af en toe dan weer beschouwend. Heb je daar bij stil gestaan?

De Anton Wachterprijs wordt in november bekend gemaakt. In september is volgens mij de eerste keuze gemaakt. Ik heb dus nog niets gehoord. 

Laten we dus meeduimen met haar! Hartelijk dank voor al je antwoorden Maartje! 

Interessante noot: 

Dit is een nieuwsbericht van de Belgisch-Vlaamse ngo Broederlijk Delen, die actie voert voor en partners heeft in Colombia. Op 24 augustus werd namelijk een historisch vredesakkoord getekend tussen de Colombiaanse regering en de FARC-rebellen. Dus toch wat goed nieuws van deze dol gedraaide wereld. 

Nieuwsflash: Vrede in Colombia, het begin van een lange weg

Eindelijk is het dan zover, de onderhandelaars van de Colombiaanse regering en de rebellengroep FARC kondigden gisterenavond het officiële einde aan van 60 jaar gewapend conflict. Broederlijk Delen is verheugd met deze historische stap. Maar zoals we al benadrukten in onze campagne Met een leven speel je niet, wachten er nog heel wat uitdagingen op de weg naar echte vrede. Ook de internationale gemeenschap draagt hierin verantwoordelijkheid. Het is cruciaal dat de EU en België toezien op de handels- en investeringsrelaties met het land. De activiteiten van onze bedrijven en de invoer van producten uit Colombia mogen niet gepaard gaan met conflict en mensenrechtenschendingen. Broederlijk Delen zal deze punten onder de aandacht van beleidsmakers blijven brengen. En dat is mogelijk dankzij uw steun aan onze campagne. Bedankt!
Lees hier het volledige artikel.