Indrukwekkende poëzie van een beroemdheid
Een dichtbundel als Ariel van Sylvia Plath doorploegen als je nog niet zo lang poëzie leest, en dat terug naar de bibliotheek moeten brengen, is als een beginnende kok die aan de hand van een geleend kookboek een drie-sterren menu wil klaarmaken. Dat werkt gewoon niet en is eigenlijk maar een smalle basis om er iets van te bespreken. :-) Ik wou hier toch even een poging wagen.
Plath zal zowat de beroemdste Amerikaanse dichteres zijn uit haar tijd. Deze bundel kwam uit 2 jaar na Plath's zelfmoord in 1963 en abstractie daarvan doen, is ook echt niet mogelijk. Zeker in het tweede deel maar ook daarvoor al word je onlosmakelijk meegetrokken in Plath's gedachten over dood, droefenis en haar eerder depressieve geest. Over schapen in de mist, haar vader die hoewel een vredelievende man met een nazi wordt vergeleken, Lady Lazarus, de Griekse mythologie en tragedie erin verweven, ...
Ik had gelukkig enkele tips van Ellen Deckwitz in het achterhoofd: léés en begrijp alvast wat er staat, zoek informatie op, kijk naar de witlijnen, een gedicht wil niet alles zeggen, ga niet te snel, lees ca 10 gedichten per dag (ik wisselde wat af)... Ik probeerde de Engelse tekst altijd in m'n hoofd mee op te zeggen. Grotendeels baseerde ik me op de Engelse teksten, maar voor bepaalde woordenschat en symboliek nam ik ook de vertalingen van Anneke Brassinga erbij. Dat is dan ook het voordeel van een tweetalige bundel als je de originele taal wel machtig bent maar toch geen native speaker: de vertaling helpt toch nog met nuances en bepaalde woorden die je in je dagelijkse leven niet tegenkomt... Maar je hebt daarnaast de originele versie om de woordenschat en het ritme van de dichteres beter tot je te nemen.
De lange epiloog van de hand van Ted Hughes over het schrijfproces van het gedicht "Sheep in Fog" die ook in deze bundel (vertaald) is opgenomen, getuigt ook van de uitdagingen die bij zulk schrijfproces van een gedicht opduiken. Hier ging namelijk een langere tijd over omdat Plath hiervan een paar maanden later het slot herschreef uit ontevredenheid met de eerste versie. De kopieën van haar originele notities zijn waarschijnlijk interessant voer voor experten en tonen haar doorhalingen en aanpassingen aan dit gedicht.
Ik geraakte inderdaad onder de indruk van de kracht, het ritme, de sterke emoties van deze gedichten en de constructie ervan (zie hierboven). Ik kan uiteraard niet zeggen dat ik na 1 à 2 lezingen volledig begrepen heb wat er juist in staat en vooral van wat er niét staat. Om dit verder uit te puzzelen, zou ik de bundel best aanschaffen en dan staan er misschien toch andere vrolijkere en meer voor de hand liggende thema's vooraan (maar toch blij dat ik de stap gewaagd heb).