Katoen van Sven Beckert is geen vlot verhaal dat je er even tussendoor leest. De Duitse historicus schreef een epische geschiedenis over de opkomst van de katoenindustrie en hoe dit onze kapitalitische markt heeft bepaald tot op de dag van vandaag. Het is maar liefst 816 p. lang, hoewel je er 200 ongeveer kan aftellen voor een dankwoord, een register en een lijst met eindnoten. Dat scheelt toch al weer een slok op een borrel. 

Vanaf de eerste pagina weet hij me wel te boeien met de eerste stappen van de katoenplant op deze wereld, die in drie continenten gelijkaardig lijkt te zijn: zowel in Azië (India en het Ottomaanse rijk) als in Afrika en Zuid-en Midden-Amerika ontdekken mensen vanaf de middeleeuwen (12de - 13de eeuw) dat ze van een katoenplantje draden kunnen maken en daarmee stoffen weven die hen tegen de natuurelementen kunnen beschermen. In Europa liepen ze toen nog in wol, in gevlochten stoffen van grasvezels en dierenhuiden rond. Of Europa altijd voor liep op de andere continenten? Neen dus! 

Beckert vertelt hoe katoen één van de belangrijkste grondstoffen is geweest voor de industriële revolutie en het ontstaan van het kapitalisme, met als dominante macht Groot-Brittanïë, dat eeuwen over de wereldzeeën heeft geheerst. Samen met producten als o.a. suiker zorgde deze grondstof voor grote winsten maar ook voor een continue strijd tussen slaven, planters, handelslieden, politici, arbeiders en fabrikanten. De handel in deze producten zorgde voor grote welvaartsgroei, maar ook voor stuitende economische ongelijkheid. En dit speelt door tot op de dag van vandaag, nu dat nog altijd arbeiders voor een stuitend laag loon onze kleren maken in landen als Bangladesh, India en Turkije. Niet voor niets probeert de campagne Schone kleren de burgers wereldwijd een geweten te schoppen. Er doen momenteel verhalen de ronde van Syrische kindvluchtelingen die kleding maken in Turkse fabrieken voor de bekende Westerse merken die wij in al onze winkelstraten tegen komen. Wat deed de eerste Engelse katoenfabrikant om zonder veel productiekosten een fabriek te openen: duizenden weeskinderen tewerkstellen die hij niet moest betalen. Dàt kom je te weten door dit boek!

Gisteren was ik voor de eerste keer aanwezig op de leesgroep van de Antwerpse Oxfam-Wereldwinkel die dit boek ter harte heeft genomen. Zij waren al wel verder in het boek gevorderd dan ik, hoewel dezelfde onderwerpen blijkbaar, door heel het boek blijven voorkomen, al dan niet meer verdiept. Zo kon ik gemakkelijk toch inpikken en al mee gaan in wat er nog over gezegd werd. Dit is ook geen typische leesclub natuurlijk. Regelmatig werd er ingegaan op aspecten die verband houden met de wereldwinkelwerking vandaag en (on)eerlijke handel, en hoe deze al zichtbaar worden in de pogingen van de Britse katoenimperialisten in de tweede helft van de 18de eeuw. Het werd een boeiend gesprek dat redelijk laat werd afgesloten en waardoor het vanmorgen ook niet al te vroeg werd bovendien...  

Willen jullie meer weten over de inhoud van dit boek? Hou mijn blog dan in de gaten. Want ik zal hier later zeker nog meer over schrijven!

En bekijk ondertussen alvast dit fragment uit De wereld draait door.